Różne sposoby funkcjonowania wariacji na temat (tematu z wariacjami) w muzyce Jana Sebastiana Bacha, Ludwika van Beethovena, Johannesa Brahmsa, Fryderyka Chopina, Wolfganga Amadeusza Mozarta, Franciszka Schuberta – zapraszamy na szóste spotkanie z Cyklu "Profesor Kęsik Prezentuje".
„Stałość w miłości jest niestałością nieustanną, za której przyczyną serce nasze przywiązuje się do coraz to innej zalety ukochanej osoby, to w jednej, to znów w drugiej znajdując swoje upodobanie; tak że owa stałość jest tylko niestałością zatrzymaną i zamkniętą w tym samym obiekcie” (La Rochefoucauld, Maxime 175, tłum. Marek Kęsik).
Podobnie rzecz się ma z muzycznymi wariacjami, gdzie ten sam temat pojawia się w przeróżnych, coraz to innych odsłonach, wyrafinowanych przetworzeniach, gdzie kompozytorski popis twórczych możliwości, klasy talentu, znajomości rzemiosła, bogactwa wyobraźni wywołuje, niczym echo, głębokie poruszenie serca i umysłu wrażliwego słuchacza. To najbardziej chyba subtelne (i intensywne) doświadczenie muzycznej rozkoszy można podzielić na dwa rodzaje: cykle wariacji jako odrębne dzieła (por. np. Wariacje Goldbergowskie J.S. Bacha czy wariacje na temat „Ah, vous dirai-je, Maman” W. A. Mozarta) oraz temat z wariacjami jako część większego utworu (por. np. kwintet fortepianowy „Pstrąg” F. Schuberta). Osobną kwestię stanowi wariacyjność jako zasada kompozycji utworu (solowego lub orkiestrowego), por. np. Chaconne L. Marchanda czy II symfonię „Pastoralną” J. Brahmsa. W tym ostatnim utworze powraca problematyka „programowości” muzyki, poruszona w pierwszej prezentacji.
O Cyklu:
Proponowany cykl ośmiu wystąpień, to rodzaj zaproszenia do wspólnej, bardzo subiektywnej wędrówki przez krainę muzyki. Nie chodzi tu bynajmniej o prezentację systematycznej wiedzy muzycznej (której autor zresztą nie ma), raczej o dzielenie się wrażliwością, zachwytem, osobistymi wspomnieniami, nierzadko poruszającymi, często również zabawnymi, z różnego rodzaju imprez i wydarzeń muzycznych. Tematyka spotkań obejmować będzie przede wszystkim kwestię „programowości” muzyki (3 spotkania), jej szeroko rozumianej zdolności „przedstawiania” rzeczywistości, często obecnie poddawanej w wątpliwość, a nawet negowanej. Obok tego rodzaju problemów ogólnych, omawiane i prezentowane będą również zagadnienia bardziej szczegółowe, takie np. jak niespecjalnie znana francuska muzyka klawesynowa i organowa (2 spotkania), czy fascynujący problem wariacji (ile można „wycisnąć” z jednego tematu?). Osobny rozdział (2 spotkania) poświęcony będzie specyficznie rozumianym „cytatom” muzycznym w filmach i sztukach teatralnych, połączony z prezentacją fragmentów konkretnych filmów i spektakli.
Spotkania prowadzi prof. Marek Kęsik, znany lubelski meloman. Pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej UMCS. Muzyką klasyczną interesuje się od czasu swoich studiów na UJ w Krakowie. Wiedzę „okołomuzyczną” czerpie z różnego rodzaju opracowań (specjalistycznych słowników, encyklopedii, przewodników, monografii). Problematykę muzyczną (szczególnie zagadnienia programowości i wariacji) z powodzeniem wplata w tematykę swoich seminariów magisterskich i innych zajęć z językoznawstwa romańskiego.
wstęp wolny!
