Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego to dokument planistyczny, określający strategiczne cele dla rozwoju przestrzennego miasta. 1 lipca 2019 roku Rada Miasta uchwaliła nowe studium dla Lublina.
Lublin, jako jedna z największych metropolii w Polsce, zajmuje powierzchnię ponad 147 km2, co daje mu piętnaste miejsce pod względem wielkości z liczbą ok. 340 000 mieszkańców.
– Od kilku lat trwa dyskusja nad studium zagospodarowania Lublina, które wyznacza najważniejsze kierunki rozwoju przestrzennego naszego miasta. To bardzo ważny dokument, na jego podstawie powstają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego wskazujące, gdzie ma powstać szkoła, gdzie park, jaka może być zabudowa mieszkaniowa, a które obszary wymagają bezwzględnej ochrony. Na nowe studium od kilku lat czekało wielu mieszkańców Lublina. Poprzednie studium tworzone było jeszcze przed dołączeniem do europejskiej wspólnoty, dlatego wiele inicjatyw i projektów modernizacyjnych było zablokowanych nieaktualnym studium i wynikającymi z niego planami zagospodarowania przestrzennego. Nowa edycja pozwoli na dokończenie rozpoczętych wcześniej planów w dzielnicach: Szerokie, Sławin, Czechów, Rudnik, Felin, Zemborzyce, Głusk, a także umożliwi rozwój podmiotów i instytucji np. Politechniki Lubelskiej, Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Przyrodniczego, oraz zabezpieczy potrzeby miasta jako całości np. cmentarz komunalny. Miejscy planiści kilka lat pracowali nad nowym kształtem dokumentu, który stanowi pewnego rodzaju kompromis i wierzę, że będzie odpowiedzią na potrzeby jak największej liczby Lublinian – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.
Prace nad obecnym dokumentem, zainicjowane uchwałą Rady Miasta Lublin, trwały od 2010 roku.
Celem studium jest określenie zasad zagospodarowania przestrzennego miasta i koordynacja planów miejscowych. W obrębie tego celu najważniejsze zadania uchwalonego studium to:
Na przestrzeni lat 2017-2018 projekt Studium był prezentowany na 14 otwartych spotkaniach z mieszkańcami oraz po raz piętnasty – na otwartej sesji nadzwyczajnej, która odbyła się 30 maja 2018 roku. Ponad 600 osobom udzielono wyjaśnień osobiście w czasie I wyłożenia, ponad 400 osobom w czasie II wyłożenia. Przynajmniej tej samej ilości osób udzielono informacji telefonicznie
Dodatkowo, w czasie drugiego wyłożenia do wglądu publicznego, po niezbędnej anonimizacji danych osobowych, udostępniono na BIP następujące dokumenty:
a w 2019 r. również:
W wyniku pierwszego wyłożenia projektu Studium do wglądu publicznego wpłynęło 1945 pism, z czego w całości lub części uwzględniono uwagi z 1246 dokumentów. Wszystkie uwagi, które nie były sprzeczne z zasadami polityki przestrzennej miasta, dokumentami nadrzędnymi (np. Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego) oraz przepisami obowiązującego prawa (np. Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym) zostały uwzględnione. Częściowo lub w całości uwzględnione pisma stanowiły ok. 64% wszystkich pism.
W ramach procedury II wyłożenia do wglądu publicznego wpłynęły 5744 pisma, z czego w całości lub w części uwzględniono uwagi zawarte w 3705 pismach. Z 3524 pism złożonych w sprawie Górek Czechowskich uwzględniono w całości lub w części 3224 pisma, nie uwzględniono 300 pism.
W sprawie Górek Czechowskich przeciw rozwiązaniom przyjętym w wyłożonym projekcie Studium złożono 1800 podpisów, natomiast za tymi rozwiązaniami złożono 3704 podpisy.
Zmiany wprowadzone przez nowe Studium (po II wyłożeniu) dotyczą m. in.:
W odniesieniu do najczęściej dyskutowanego podczas prac nad Studium terenu Górek Czechowskich, w wyniku uwzględnienia uwag, skorygowano zapisy w dokumencie w zakresie:
Zabudowa sąsiadujących wysoczyzn ma mieć charakter kaskadowy, dostosowany do ukształtowania terenu – to jest uwzględniający strefowanie wysokości. Funkcja usługowa może być wzbogacana o funkcje usług sportu i rekreacji. W ramach wysoczyzny północno-wschodniej (największej, położonej w sąsiedztwie osiedla Prestige), wprowadzono rejon lokalizacji usług oświaty/usług sportu i rekreacji (ok. 1,5 ha).
W ramach wysoczyzny południowej (ul. Ducha/Willowa) pozostawiono funkcję usług sportu i rekreacji (US) – zgodnie z planem obowiązującym, z jednoczesnym ograniczeniem powierzchni terenu inwestycyjnego. W ramach tej wysoczyzny wyklucza się zabudowę biurową i funkcje mieszkaniowe.
Generalne założenia projektu Studium, w tym zasady polityki przestrzennej miasta, nie uległy zmianie. W związku z powyższym oraz w związku z wyczerpaniem ustawowej procedury toku formalno-prawnego – projekt nowej edycji Studium przedłożono Radnym Rady Miasta Lublin. Uchwalenie Studium nastąpiło na sesji Rady Miasta zwołanej na dzień 30 czerwca 2019 r.
Ruszają konsultacje społeczne dotyczące polityki przestrzennej miasta. Tematem jest nowa edycja Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla obszaru całego miasta. To podstawowy dokument planistyczny, zawierający proponowane zasady rozwoju zagospodarowania przestrzennego, w połączeniu z którym uchwalane są szczegółowe plany zagospodarowania poszczególnych części miasta.
Miasto zakończyło uzgodnienia projektu dokumentu, które objęły ponad 100 organów, instytucji i jednostek. Teraz trafia on do wglądu publicznego i konsultacji społecznych.
- Obecnie obowiązujące studium uchwalono 17 lat temu w innych realiach gospodarczych i prawnych. Nie uwzględnia aktualnych uwarunkowań i potrzeb miasta, w tym np. obecności portu lotniczego, strefy ekonomicznej, czy planowanego dworca metropolitarnego. Nie odnosi się także do najważniejszych dokumentów dla Miasta takich jak np. strategia rozwoju Lublina czy województwa lubelskiego. Nowy, prezentowany dokument jest efektem siedmioletniej pracy ponad 40-osobowego zespołu urbanistów, architektów i geografów, pod opieką wybitnego autorytetu w dziedzinie urbanistyki prof. Sławomira Gzella. Nowe zapisy chronią walory środowiska przyrodniczego, przy jednoczesnym umożliwieniu rozwoju gospodarczego – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin
Nowa edycja studium pozwoli na opracowanie i dokończenie szeregu oczekiwanych przez mieszkańców planów i zmian planów miejscowych w wielu rejonach miasta (m.in. Szerokie, Sławin, Czechów, Felin, Zemborzyce, Głusk). W trakcie prac nad nowym dokumentem mieszkańcy złożyli ponad 260 wniosków, które w znacznej mierze dotyczyły zwiększenia powierzchni terenów umożliwiających zabudowę. Wszystkich złożonych wniosków do studium było ponad 400 (łącznie z pismami sprzed rozpoczęcia prac nad zmianą dokumentu).
Jednocześnie studium zapewnia ochronę przed żywiołowym rozprzestrzenianiem się zabudowy mieszkaniowej. Do ochrony przed zabudową wskazano przede wszystkim użytki rolne i leśne położone w południowej (Zemborzyce, Abramowice, Głusk) oraz w północno-wschodniej części miasta (Trześniów, Jakubowice Murowane, Pliszczyn).
Zmiany w strukturze przestrzennej zaznaczają się również w znacznym wzroście powierzchni terenów sportu i rekreacji, zieleni o charakterze publicznym oraz zieleni nadrzecznej (ochrona Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych), a także usług i terenów aktywności gospodarczej (szczególnie we wschodniej części miasta). W odniesieniu do lasów prognozowany jest nieznaczny wzrost powierzchni poprzez dolesienia.
Wzrośnie ilość terenów inwestycyjnych, co wynika m.in. ze wskazania Lublina w planach województwa jako ośrodka metropolitalnego, gdzie procesy urbanizacyjne mogą być szczególnie intensywne. Pojawią się nowe obszary zarezerwowane pod budownictwo mieszkaniowe (przy jednoczesnym spadku powierzchni terenów zabudowy zagrodowej). Powstaną one w wyniku dopuszczenia budownictwa mieszkaniowego na obszarach do tej pory zarezerwowanych wyłącznie pod tereny rolne bez prawa do zabudowy (np. dzielnice Szerokie, Sławin, Głusk). W pierwszej kolejności zabudowane mają być tereny już posiadające dogodny dostęp do sieci komunikacyjnej i infrastruktury technicznej. To efekt konieczności poprawy warunków zamieszkiwania, w tym powierzchni mieszkalnej przypadającej na 1 mieszkańca (w Lublinie wynosiła 24,3 m2, natomiast w krajach Europy Zachodniej: Niemczech: 42,9 m2/os, Danii: 51,4 m2/os).
Dodatkowo, zgodnie z prognozami, przy obecnym zapotrzebowaniu na nowe lokale, aktualne rezerwy terenów na budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne w Lublinie wystarczyłyby na ok 16 lat, zaś rezerwy pod budownictwo wielorodzinne na ok 21 lat. Po tym czasie mogłoby zabraknąć nowych terenów pod budownictwo mieszkaniowe na obszarze miasta.
W nowej edycji dokumentu określono trzy podstawowe zasady polityki przestrzennej:
Podczas prac nad nową edycją studium ze szczególną uwagą rozpatrywane były potrzeby zachowania i ochrony struktury przyrodniczej miasta, utrzymanie przestrzeni o znaczeniu ekologicznym jako terenów wyłączonych z zabudowy. Za cel przyjęto konieczność efektywnej rozbudowy i wzmacniania struktury ekologicznej miasta w stopniu przynajmniej takim samym, jak proces narastania terenów inwestycyjnych. Z tego względu tereny leśne (będące węzłami ekologicznymi) oraz doliny rzeczne, w szczególności dolina Bystrzycy (ważny korytarz ekologiczny łączący tereny chronione położone w północnej i południowej części województwa lubelskiego) wskazano do szczególnej ochrony planistycznej w ramach Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych (ESOCH).
W odniesieniu do infrastruktury komunikacyjnej priorytetem jest rozwój i uprzywilejowanie transportu zbiorowego, ruchu rowerowego i pieszego. W rozwoju układu drogowego Lublina podstawowym zadaniem jest wytworzenie układów tras obwodowych (obwodnicy śródmiejskiej, miejskiej i wsparcie rozwoju układu tras ekspresowych). Nowa edycja studium porządkuje i hierarchizuje układ komunikacyjny miasta w tym (zgodnie ze studium komunikacyjnym) wyznacza 3 trasy obwodowe miasta:
Uzupełniając układ drogowy zostały dodane nowe, niezbędne połączenia. To między innymi ulica łącząca węzły: Lublin Węglin z węzłem Lublin Felin, tworząca połączenie wschód-zachód dla części południowej miasta. Zostało również dodane przedłużenie ul. Stadionowej (przez tory przejściem w tunelu) do ul. Wyścigowej wykorzystując przebieg ul. Wojennej. Szczegółowy ich przebieg, jak i parametry geometryczne będą przedmiotem późniejszych opracowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jak i drogowych projektów realizacyjnych.
W układzie drogowym zrezygnowano również z niektórych rozwiązań. Między innymi z drogi oznaczonej na obecnie obowiązującym studium jako droga ruchu przyśpieszonego, biegnącej od al. Spółdzielczości Pracy (przy obecnie budowanej Ikei) przez Rudnik i wzdłuż torów kolejowych do ul. Turystycznej oraz z drogi oznaczonej na obecnie obowiązującym studium jako droga główna, biegnąca od okolic ul. Zorzy na południe miasta i włączająca się do ul. Zemborzyckiej w rejonie ul. Żeglarskiej. Została zmieniona również klasyfikacja poszczególnych ulic. W ten sposób zrezygnowano z przedłużenia tak zwanej „Trasy Zielonej”, na rzecz lokalnej obsługi komunikacyjnej dedykowanej mieszkańcom dzielnicy Czuby.
Zadaniem autorów nowej edycji dokumentu było wskazanie nowych terenów pod przyszłą lokalizację cmentarza komunalnego oraz grzebowisk dla zwierząt. Wykonane badania hydrogeologiczne wykazały, że najbardziej korzystnym miejscem pod lokalizację nowego cmentarza komunalnego stanowi obszar (o powierzchni ok 50 ha) położony w północnej części miasta w rejonie ul. Bohaterów Września i ul. Zelwerowicza, w dzielnicy Sławin. Możliwa jest także rozbudowa istniejących cmentarzy rzymsko-katolickich przy ul. Głuskiej, w pobliżu ul. Jarmarcznej oraz przy ul. Bełżyckiej i lokalizacja kolumbariów na terenach cmentarzy.
Na rysunku Studium wskazano także dwie wariantowe lokalizacje grzebowisk (przy północne granicy miasta i na zachód od planowanego nowego cmentarza przy ul. Bohaterów Września/ul. Zelwerowicza). Obydwie spełniają zasady lokalizacji dla cmentarzy, szczególnie w zakresie warunków wodno-gruntowych.
Nowe studium zostało opracowane z zachowaniem zasady ciągłości planistycznej w relacji do studium wcześniej obowiązującego oraz archiwalnych i aktualnych planów miejscowych, przy uwzględnieniu obecnego stanu zagospodarowania przestrzennego oraz podjętych decyzji inwestycyjnych.
Projekt gotowego dokumentu zostaje wyłożony do wglądu publicznego w terminie od 7 czerwca do 12 lipca (w godzinach 800-1500 oraz dodatkowo 7 i 8 czerwca w godzinach 800-1700 w siedzibie Wydziału Planowania Urzędu Miasta Lublin przy ul. Wieniawskiej 14 (XI piętro, pokój nr 1111). Będzie on także dostępny na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej UM Lublin w zakładce "planowanie przestrzenne". Dodatkowo, planowane są otwarte spotkania informacyjne z Radami Dzielnic w dniach 8, 12, 19 i 20 czerwca o godz. 1630 w sali nr 2 w Ratuszu. Dyskusja publiczna nad przyjętymi w projekcie studium rozwiązaniami odbędzie się 14 czerwca o godzinie 1600 w Ratuszu (sala nr 2). Uwagi będzie można składać na piśmie lub drogą elektroniczną w nieprzekraczalnym terminie do 4 sierpnia.
Dodatkowe spotkanie zespołu projektowego z mieszkańcami dotyczące prezentacji wykładanego projektu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Lublin odbędzie się 22 czerwca (czwartek) o godzinie 1600 w Ratuszu (sala nr 2).
Lubelska Pracownia Urbanistyczna, która została utworzona w 1955 r. ma już sześćdziesięcioletnią tradycję. W latach dziewięćdziesiątych Pracownię umiejscowiono w strukturze Urzędu Miejskiego.
Obecnie w Wydziale Planowania są przygotowywane projekty studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i projekty miejscowych planów zagospodarowywania przestrzennego, oraz projekty zmian tych dokumentów. Opracowywane są także różnego rodzaju koncepcje i uwarunkowania urbanistyczne dla potrzeb konkursów urbanistyczno-architektonicznych.
Dla potrzeb planowania przestrzennego, ale także dla potrzeb innych wydziałów i jednostek miejskich, prowadzony jest w Wydziale Planowania Miejski System Informacji Przestrzennej.
Wydział Planowania to zespół fachowców w różnych branżach, posiadających wykształcenie, doświadczenie i specjalistyczne uprawnienia w wielu dziedzinach przydatnych w planowaniu przestrzennym. Są to zarówno architekci, architekci krajobrazu, geografowie, specjaliści w zakresie komunikacji, infrastruktury technicznej, a także ekonomiści, prawnicy, informatycy, historycy sztuki. i graficy.
Planowanie przestrzenne to proces ciągły, wymagający z jednej strony dostosowania do strategii polityk prowadzonych przez miejskie władze, z drugiej zaś do zaspokojenia potrzeb i oczekiwań indywidualnych mieszkańców, inwestorów, wspólnot, organizacji pozarządowych, przy zachowaniu zasad ładu przestrzennego i w ramach obowiązujących przepisów prawa - uchwała podjęta przez Radę Miasta jest wszakże przepisem prawa lokalnego.
W procesie planistycznym istotnym elementem procedury jest partycypacja społeczna i konsultacje, które rozpoczynają się od wniosków składanych na etapie ogłoszenia o przystąpieniu do opracowania planu i poprzez uwagi składane do wykładanego projektu mpzp. W trakcie wyłożenia odbywa się jeszcze dyskusja publiczna na temat rozwiązań przyjętych w projekcie.
W tematach szczególnie trudnych, do konsultacji przedplanistycznych udostępniane są koncepcje zagospodarowania terenu. Opinie składane do urzędu zawsze są przedmiotem analiz w trakcie dalszych szczegółowych prac planistycznych.
Organem doradczym prezydenta w dziedzinie urbanistyki jest Miejska Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna powoływana spośród grona specjalistów z zakresu urbanistyki i architektury, ale też przyrody, ochrony zabytków i infrastruktury.
Każdy z uchwalanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego to efekt wielu spotkań, uzgodnień i opinii - będących kompromisem oczekiwań i wniosków oraz zastanych uwarunkowań przyrodniczych, kulturowych, technicznych i komunikacyjnych oraz ekonomicznych.