Jarmark Jagielloński także świętuje 450-lecie Unii Lubelskiej. Z tej okazji na Starym Mieście w Lublinie w dniach od 16 do 18 sierpnia będziemy mogli usłyszeć litewską muzykę tradycyjną, nauczyć się litewskiego śpiewu sutartinės, a także zobaczyć rękodzieło od blisko 40 twórców ludowych z Litwy.
Litewskie rękodzieło
Litwini słyną ze swojego bursztynu, kowalstwa i ceramiki. Wszystko to zobaczymy na Jarmarku Jagiellońskim w Lublinie. Spośród zaproszonych na festiwal twórców z Litwy przedstawimy bliżej tylko kilku z nich. Resztę musicie poznać sami! Saulius Rinkūnas kontynuuje rodzinną tradycję obróbki bursztynu. Na Jarmarku Jagiellońskim zobaczymy jego biżuterię, do wykonania której używa też drewna czarnego dębu, lnu, mosiądzu oraz skóry. W rodzinie Sandry Bričkuvienė obróbka bursztynu pojawiła się w 1959 r., ona sama zaczęła wykonywać biżuterię w 1996 r. Pani Sandra tworzy ozdobione bursztynem naszyjniki i wisiorki, bransoletki oraz kolczyki. Jej wyroby otrzymały certyfikat dziedzictwa Litwy.
Litewskie kowalstwo zaprezentuje w Lublinie Juozas Stankevičius, którego rodzina zajmuje się tym rzemiosłem już od trzech pokoleń. Wśród całego szeregu kowalskiego asortymentu odnajdziemy na jego stoisku piękne, niezwykle unikatowe tradycyjne litewskie kute krzyże. Juozas Kavaliauskas na Jarmarku zaprezentuje litewskie tradycyjne żelazne „słońca”, podkowy, świeczniki i inne żelazne wyroby, a na stoisku Egidijusa Latėnasa znajdziemy ręcznie kute krzyże, zamki, zawiasy i uchwyty.
Prosto z Kowna przyjedzie Česlovas Gudžius, który od 1985 roku wspólnie z żoną zajmuje się ceramiką. Wśród ich prac dominują naczynia o tradycyjnych formach i zdobieniach. Są to niejednokrotnie bardzo drobiazgowe, wykonane z ogromną dbałością wzory. Zobaczymy także garncarstwo Artūrasa Survili, który wykorzystuje miejscowe złoża gliny, a naczynia wyrabia na kole garncarskim. Wykonuje m.in. garnki, miski oraz dzbany, szkliwiąc je i ozdabiając tradycyjnymi litewskimi wzorami. Spotkamy też Reginę Mataitiėnė, która od dzieciństwa wykonuje czarną ceramikę. Umiejętności rozwijała również w kowneńskim technikum sztuki. Jest członkiem Litewskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
16-18 sierpnia | 10.00-19.00 | Jarmark Rzemieślniczy na Starym Mieście i Deptaku
Litewskie rzemiosło będzie można poznać także podczas warsztatów. W programie między innymi wyplatanie palm wileńskich. Agata Granicka – prowadząca warsztaty, należy do rodziny, która od 7 pokoleń zajmuje się wyplataniem palm wileńskich. Sama zgłębia tę dziedzinę od 30 lat. Należy do Litewskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Posiada najwyższy stopień twórcy ludowego na Litwie oraz liczne wyróżnienia i nagrody. W trakcie warsztatów uczestnicy zapoznają się techniką tworzenia wileńskiej palmy, którą będą mogli wykonać własnoręcznie.
16 i 17 sierpnia | 11.00-13.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 7 | zapisy na jarmarkjagiellonski.pl
Litewska muzyka
W Bazylice oo. Dominikanów usłyszymy koncert Trys Keturiose – Pieśni rytualne pszczół.
Zespół Trys Keturiose od ponad 30 lat wykonuje oryginalne litewskie pieśni polifoniczne zwane sutartinės. Tym, co wyróżnia je na tle litewskiej muzyki ludowej jest różnorodne użycie interwałów, akcentowanych schematów rytmicznych, przeplatanie się głosów i równoczesne wyśpiewywanie dwóch różnych tekstów (głównego oraz refrenu). Te cechy, charakterystyczne dla pieśni polifonicznych, wymagają od artystek doskonałej jedności. Grupa ma duże doświadczenie w pieśniach ludowych, lecz nie naśladuje nagrań archiwalnych, ale raczej próbuje zachowywać autentyczny kolor dźwięku sutartines. Artystki starają się zrozumieć archaiczny język, doświadczyć głębokiego przeżycia duchowego i estetycznego oraz przekazać te uczucia współczesnemu słuchaczowi. Współpracują także ze współczesnymi kompozytorami i artystami, nawiązując do sztuki współczesnej.
18 sierpnia | 14.00 | Bazylika oo. Dominikanów, ul. Złota 9
Śpiewu sutartinės można będzie się też nauczyć w ramach warsztatów prowadzonych podczas Jarmarku przez trzy siostry Kriščiūnaitės. Uczestnicy poznają historię pieśni oraz nauczą się podstaw teorii i technik ich wykonywania. Zobaczą filmy prezentujące pieśni w wykonaniu dwóch, trzech i czterech śpiewaczek, jak również wersje instrumentalne i tańczone. Po poznaniu podstaw przyjdzie czas na pracę w podgrupach i naukę konkretnych pieśni.
17 i 18 sierpnia | Warsztaty Kultury, ul. Grodzka 5a | zapisy na jarmarkjagiellonski.pl
Elementy litewskiej muzyki znajdziemy też w koncercie Babadag. To autorska formacja Oli Bilińskiej, w której eksperymentuje ona z interesującymi ją wątkami i warstwami muzyki tradycyjnej, nadając im formy i brzmienia często zupełnie z tradycją nie kojarzone, a kierujące się w stronę elektronicznej psychodelii. Ola Bilińska zaprosiła do współpracy siostry Kriščiūnaitė z Litwy. Lauksmina, Raminta i Dominyka od najmłodszych lat wykonują wielogłosowe tradycyjne pieśni litewskie. Obok nich na scenie pojawi się także trzech uznanych muzyków polskiej sceny alternatywnej: Hubert Zemler, Sebastian Witkowski i Igor Nikiforow.
18 sierpnia | 20.00 | Plac Dominikański
***
Jarmark Jagielloński to miejsce i czas gdzie można spotkać wciąż żywą tradycję. Festiwal ten dotyczy bowiem kultury tradycyjnej, która przedstawiana jest na wielu płaszczyznach – od sztuki ludowej, poprzez muzykę, śpiew i taniec po zabawę, ludyczność powiązaną z nauką i edukacją. To trzydniowe spotkanie z tradycją bogate jest zarówno w formy źródłowe, jak i nawiązania do nich – kładąc nacisk na to, co autentyczne, nie zapomina także o potencjale współczesności. Zapraszani do Lublina artyści to nie tylko wiejscy twórcy ludowi, ale również młodzi ludzie, świadomie odbierający i czerpiący ze skarbnicy kultury tradycyjnej.
Stare Miasto w Lublinie w dniach 16-18 sierpnia 2019 po raz trzynasty wypełni tradycyjna muzyka, taniec i rzemiosło. Starannie wyselekcjonowana sztuka ludowa rzemieślników z Europy Środkowo-Wschodniej zachwyci przechodniów, którzy nie tylko będą mogli zobaczyć co wyszło spod rąk twórców, ale też nauczą się od nich tworzyć tradycyjne wzory i przedmioty codziennego użytku. Już wkrótce rozpocznie się Jarmark Jagielloński w Lublinie, trzydniowe święto tradycji i kultury ludowej w Polsce.
Cały program oraz szczegółowe informacje można znaleźć na stronie internetowej www.jarmarkjagiellonski.pl
Na wszystkie wydarzenia wstęp bezpłatny.
Organizatorem festiwalu są Warsztaty Kultury w Lublinie oraz Miasto Lublin.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Prezydent Miasta Lublin – Krzysztof Żuk.
Partnerzy: Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Fundacja Kultura Enter, Klasztor oo. Dominikanów w Lublinie, Muzeum Lubelskie w Lublinie, Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice, Instytut Słowacki w Warszawie, Ústredie ľudovej umeleckej výroby (Słowacja), Muzeum Iwana Honczara (Ukraina), Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN, Muzeum im. Jana Dzierżona w Kluczborku, Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej
Sponsorzy: VIVO! Lublin Centrum Handlowe, Stokrotka
Patroni medialni: Trójka – Polskie Radio, TVP Kultura, TVP Polonia, TVP3 Lublin, Polskie Radio Lublin, Weranda Country, Sielskie Życie, Kultura Enter, Love Poland Magazine, kulturaludowa.pl, muzykatradycyjna.pl, ONET
