2 lipca w Ośrodku Brama „Grodzka – Teatr NN” rozpoczął się 3. Zjazd Lublinerów.
Lublinerzy
Lublinerzy to potomkowie lubelskich Żydów, mieszkający obecnie w różnych rejonach świata. Ich rodziny wyemigrowały z Lublina w rozmaitych okolicznościach: przed II wojną światową, szukając poprawy sytuacji ekonomicznej lub, już w czasach powojennych, w wyniku prześladowań i nagonki politycznej. W lipcu tego roku spotkają się ponownie w Lublinie.
Zjazd Lublinerów
Pierwszy Zjazd Lublinerów odbył się w 1947 roku z inicjatywy Żydowskiego Komitetu Ziomków Lubelskich w Polsce. Kolejny, po siedemdziesięciu latach, zorganizował w 2017 roku Ośrodek "Brama Grodzka – Teatr NN", na który przybyło wówczas ponad 250 uczestników m.in. z Izraela, Stanów Zjednoczonych, Kanady, Francji, Wielkiej Brytanii, Australii czy Meksyku.
Motywem przewodnim tegorocznego Zjazdu będzie opowiadanie historii. Uczestnicy podzielą się nimi nie tylko w formie wykładów, ale też w konwencji spacerów i krótkich spektakli teatralnych. W programie Zjazdu znajdą się prelekcje poświęcone historii i kulturze żydowskiego Lublina, warsztaty genealogiczne, spacery tematyczne, upamiętnienia, czy wydarzenia artystyczne. Lublinerzy będą też mieli okazję spotkać się z władzami miasta, odwiedzić najważniejsze lubelskie instytucje kultury, oraz uczestniczyć w wycieczkach po Lubelszczyźnie.
Do uczestnictwa w poszczególnych wydarzeniach artystycznych, spotkaniach, warsztatach zaproszeni są wszyscy mieszkańcy Lublina i okolic. Jest to doskonała okazja do poznania potomków lubelskich Żydów i dzielenia się swoimi opowieściami i historiami.
Program wydarzeń
Rodziny – wystawa fotografii
Data: wernisaż 03.07.2023; Po wernisażu wystawa będzie otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach: 10:00 - 17:00
Miejsce: Galeria NN Ośrodka „Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie, ul. Grodzka 34
Wstęp wolny!
Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” od ponad 20 lat zbiera materiały ikonograficzne dotyczące przeszłości Lublina. Początki Pracowni Ikonografii w Ośrodku sięgają 1997 roku, kiedy to w wyniku wspólnej inicjatywy Ośrodka i lubelskiego oddziału „Gazety Wyborczej” przeprowadzono akcję zbierania przedwojennych zdjęć miasta. Wśród fotografii pozostających w naszych zbiorach, największą grupę stanowią fotografie pochodzące z kolekcji rodzinnych – albumów pełnych osobistych historii mieszkańców Lublina.
Fotografie te, często wykonane bez żadnej artystycznej pretensji, niewinne w swojej surowości, odsłaniają nam historię Lublina i jego mieszkańców, która jest pełna zwycięstw i tragedii, codzienności i uroczystości. To historyczne pamiątki, które wyrażają bezpośredniość i autentyczność dawnych lat, niosą ze sobą ślady emocji, które czasem umykają w oficjalnych relacjach. Część z nich, to historie Lublinerów - potomków lubelskich Żydów, mieszkających obecnie w różnych rejonach świata. Potomków emigrantów, którzy wyjechali z miasta przed II wojną światową, szukając poprawy sytuacji ekonomicznej lub, już w czasach powojennych, musieli opuścić Lublin w wyniku prześladowań i nagonki politycznej.
Przekazanie medalu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
Przekazanie medalu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Marii i Stanisława Jabłońskich do Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” przez wnuczkę Janinę Żak-Krasucki
Data: 03.07.2023, godzina 11.00
Miejsce: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” ulica Grodzka 21
Wstęp wolny!
Podczas spotkania Janina Żak-Krasucki przedstawi losy swoich Dziadków oraz historię przyjaźni z Ocaloną Rose Lipszyc.
W czasie II wojny światowej Stanisław i Maria Jabłońscy prowadzili gospodarstwo we wsi Nowiny k. Lublina. Pewnego dnia przyszła do nich Rózia Handelsman - znajoma żydowska dziewczynka, której udało się uciec z transportu do obozu zagłady. Stanisław przekazał jej oraz jej ciotce metryki chrztu swoich córek. Na podstawie fałszywych dokumentów obie kobiety wyjechały na roboty przymusowe do Niemiec jako Polki. Do końca wojny Jabłońscy utrzymywali kontakt korespondencyjny z rzekomymi córkami, dzięki czemu udało im się ukryć prawdziwą tożsamość i doczekać wyzwolenia.
W 2019 r. na wniosek Rose Lipszyc (z d. Rózia Handelsman) Instytut Yad Vashem w Jerozolimie przyznał pośmiertnie tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata dla Marii i Stanisława Jabłońskich. Medal, który odebrała wnuczka Janina Żak podczas ceremonii w Warszawie w 2022 r., zostanie przekazany do Ośrodka “Brama Grodzka-Teatr NN”.
Od 2000 r. Ośrodek w swoich działaniach artystyczno-edukacyjno-dokumentacyjnych podejmuje temat Sprawiedliwych w kontekście relacji polsko-żydowskich w czasie II wojny światowej oraz lokalnej pamięci.
Spotkanie z Jarosławem Kurskim
Data: 04.07.2023, godzina 15.30
Miejsce: Szkoła, ul. Podwale 11
Wstęp wolny!
Najnowsza książka Jarosława Kurskiego „Dziady i dybuki”, poświęcona jest splotom polsko-żydowskich losów. Autor przez lata rekonstruował prawdę o swojej rodzinie, celowo wypieraną, przeinaczaną i pomijaną przez innych, w tym jego matkę. W książce odsłania rodzinne sekrety i opowiada historię syna, zadając dramatyczne pytanie: dlaczego dziady i dybuki – duchy przodków polskich i żydowskich – nie mogą stać w jednym domu? I czy możliwe jest ich pojednanie?
Spotkanie z autorem poprowadzi Marek Radziwion.
Wycinanka żydowska – duchowość ukryta w materii papieru
Data: Wernisaż: 4 lipca, godz. 18.00; wystawa czynna do: 31 sierpnia
Miejsce: Dom Słów, ul. Żmigród 1
Wstęp wolny!
Wycinanki żydowskie to tradycyjna sztuka żydowska mocno osadzona w religii. Jest jedną z wielu dróg prowadzących człowieka do Boga. Stąd w wycinance nagromadzone jest wiele symboli szczególnych w religii i folklorze żydowskim, a także teksty i litery hebrajskie zaczerpnięte z pism świętych. Wycinanka jest również ważnym nośnikiem filozofii i religii żydowskiej, która idzie z człowiekiem przez całe życie.
Powstawały w białym lub barwionym papierze przy pomocy specjalnych nożyków albo nożyczek. Oprócz charakterystycznych symboli w judaizmie jak menora, Świątynia Jerozolimska, kolumny, korona, tablice Mojżesza czy Magen Dawid w wycinance spotykamy symboliczne zwierzęta i rośliny np. lwy, jelenie, ptaki, tygrysy, ryby, winogrona, granaty, oliwki, jabłka i zboża, a wszystko to w procesie tworzenia wycinanki jest modlitwą i uniesieniem myśli i uczuć ku HaSzem.
„Historia pewnego nagrobka” – spotkanie autorskie z Danem Orenem
Data: 05.07.2023; godzina 16.00
Miejsce: Szkoła, ul. Podwale 11
Wstęp wolny!
Podczas Zjazdu Lublinerów 2023 odbędzie się spotkanie autorskie z Danem Orenem, który zaprezentuje książkę, opowiadającą o odkrywaniu tożsamości i historii rodziny. Autor „Historii pewnego nagrobka” jest jednym z potomków lubelskich Żydów – Lublinerem. Przedstawiona jest opowieść o odnalezieniu grobu przodków i rozwiązaniu tajemnicy, kto został w nim pochowany, co doprowadziło do odkrycia utraconych rozdziałów osobistej historii autora oraz żydowskiej historii Lublina.
Dostępne będą egzemplarze książki w języku polskim oraz w oryginalnym wydaniu angielskim.
Zjazd Lublinerów
Organizator: Ośrodek Brama „Grodzka – Teatr NN” w Lublinie
Patronat Honorowy: Prezydent Miasta Lublin Krzysztof Żuk
Patronat medialny: Gazeta Wyborcza w Lublinie
Wydarzenie bierze udział w programie „Warto być Polakiem”, którego organizatorem jest Samorząd Województwa Lubelskiego.
Partnerzy: Friend of Jewish Heritage in Poland, The Lublin and Vicinity Heritage Association, Bridge to Poland, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie Filia w Lublinie, Hotel „Ilan”, Stowarzyszenie „Studnia Pamięci”, Forum Dialogu Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Fundacja „Szpilka”.
