W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z serwisu lublin.eu oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień Twojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w Polityce prywatności.
Film: Rebeka
Data rozpoczęcia 2018-03-22
Godzina rozpoczęcia 18:00
Miejsce Dzielnicowy Dom Kultury "Węglin", ul. Judyma 2a
Organizator Dzielnicowy Dom Kultury "Węglin"
Udział Bezpłatny
Kategoria Film

  • Obsada: Laurence Olivier, Joan Fontaine, Judith Anderson, George Sanders, Nigel Bruce, Florence Bates
  • Scenariusz: Joan Harrison i Robert E. Sherwood
  • Reżyseria – Alfred Hitchcock
  • Odmiana noir – psychologiczny
  • Motywy noir: obsesja, fatum, zazdrość, kobieta w matni

Kurator cyklu – dr hab Rafał Szczerbakiewicz

„Rebeka” była bardzo głośną, wydaną w 1938 roku romansową powieścią autorstwa brytyjskiej pisarki Daphne du Maurier. Powieścią, która błyskawicznie stała się bestsellerem, natychmiast zainteresował się nią Hollywood. Najsłynniejsza z kilku adaptacji powieści jest pierwsza, dokonana przez wielkiego mistrza suspensu Alfreda Hitchcocka w 1940 roku, z Laurence'em Olivierem jako Maximem, Judith Anderson jako panią Danvers i Joan Fontaine w roli drugiej pani de Winter. Film, pierwsza amerykańska produkcja Hitchcocka po jego wyjeździe z Wielkiej Brytanii, zdobył Oscara. Z pewnością pogłębiał staromodną powieść – nowatorskim językiem filmowym reżysera. Ale nie był to ulubiony film samego mistrza. Realizując go, czuł się zakładnikiem kontraktu, który podpisał z wszechwładnym Selznickiem (sławnym producentem „Przeminęło z wiatrem”). Hitch uważał, że romansowa opowieść, nawet jeśli obleczona w atmosferę gotyckiej tajemniczości, nie jest jego specjalnością. Z perspektywy czasu już wiemy, że konflikt osobowości producenta i reżysera pozwolił jednak stworzyć osobliwe i niejednoznaczne arcydzieło, które można określić jako psychologiczną, mroczną baśń, zapowiadającą bogactwo nadchodzącej epoki noir w kinie. Wielka w tym zasługa trójki aktorów. Olivier ze swoją brytyjską introwertycznością nie da się lubić i dlatego od początku nie wiemy co o nim myśleć. To bardzo zaskakująca i ambiwalentna kreacja. Joan Fontaine (piękna siostra Olivii de Havilland) ze swoją ulotną urodą jest jedną z najbardziej neurotycznych gwiazd Hollywoodu – znakomicie zagrała kobietę na skraju załamania nerwowego. Hitch i Olivier zawiązali na planie spisek i bez wiedzy aktorki na planie filmowym podtrzymywali jej lękowe skłonności. Efekt jest olśniewający. Anderson zagrała jeden z najmroczniejszych „czarnych charakterów” Hitchcocka, tym cenniejszy w dziejach filmowego aktorstwa, bo skrycie prefigurujący na ekranie zabronioną wówczas bezwzględnie problematykę homoseksualną.

AKADEMIA ZAPOMNIANYCH ARCYDZIEŁ FILMOWYCH – KOLORY „NOIR”

Powstanie sugestywnej odmiany kina sensacyjno/gangsterskiego zwanej Noir (po polsku po prostu „czarnego kina”) była ściśle uwikłana w narastający klimat fatalizmu i chwiejności, jaka zapanowała w USA i na świecie w trakcie i po II wojnie światowej. Poza czynnikami historycznymi – ważne były też procesy modernizacyjne wpływające na ówczesną ludzką kondycję i obyczajowość. Poczucie kryzysu tożsamości powiązane było z dynamiczną industrializacją oraz pojawieniem się społeczeństwa masowego i konsumpcyjnego. Osobnym czynnikiem były impulsy emancypacyjne w sferze płci i społecznego gender. Postać kobiety fatalnej, niszczącej mężczyzn była w filmach symptomem reakcji na te zjawiska: nasilającego się mizoginizmu.

Estetycznie wizualna warstwa Noir wiele zawdzięcza europejskiej kinematografii, szczególnie ekspresjonizmowi niemieckiemu, który został przyswojony przez Hollywood dzięki emigrantom z Europy (m.in. takim twórcom jak Fritz Lang, Billy Wilder, Robert Siodmak, Otto Preminger, William Wyler). Z kolei komplikacje psychologicznego działania i motywacji bohaterów czarnego kina, ich niejednoznaczność etyczna inspirowane były popularnością teorii psychoanalitycznych Zygmunta Freuda i jego uczniów.

Stylistyka Noir to powtarzalny rytuał stałych sygnaturalnych znaków i symboli. Czarny film rozgrywa się zazwyczaj w mieście; do jego stałej ikonografii należy np. widok nocnej asfaltowej ulicy, mokrej po deszczu. Mroczny i niepokojący nastrój uzyskiwany jest przy pomocy ekspresyjnych środków: wyrazistych cieni, mocnych kontrastów, dominacji linii ukośnych i wertykalnych nad horyzontalnymi, nisko lub wysoko umieszczonych świateł kluczowych, agresywnego montażu i dezorientacji widza za sprawą unikania panoramicznych planów pełnych.

Postacie w filmie Noir często nie są wyodrębnione z tła, wtapiają się w nie, często ich wzajemny dystans podkreślany jest poprzez oddzielanie ich od siebie różnymi elementami kadru (drzwiami, oknami). Filmy operują chętnie zaburzoną, skomplikowaną nielinearną chronologią oraz posługują się często werbalnym komentarzem i narracją spoza kadru.

Najbardziej wpływowym aktorem czarnych filmów był Humphrey Bogart, który wykształcił charakterystyczny typ męskiego bohatera – prywatnego detektywa lub przestępcy. Wraz ze swoją żoną – Lauren Bacall stworzyli schemat i typ najpopularniejszej ówcześnie ekranowej pary. Popularnymi duetami aktorskimi Noir byli również Adrian Ladd i Veronica Lake. Ikoną kobiecości filmu Noir stała się także Rita Hayworth. Jane Greer stała się prototypem ról kobiet fatalnych. Pośród innych znaczących aktorów kina czarnego warto wymienić Jamesa Cagneya, Richarda Conte, Richarda Widmarka, Burta Lancastera czy Robert Mitchum.

Termin Film Noir narodził się wtórnie na gruncie refleksji francuskiego filmoznawstwa. Po raz pierwszy w 1946 użył go krytyk Nino Frank, a spopularyzowali go w swej książce francuscy krytycy Raymond Borde i Étienne Chaumeton. Kino Noir do dnia dzisiejszego fascynuje i inspiruje nowoczesną i ponowoczesną kulturę popularną i wysoką. Po latach filmy tej odmiany żyją swoim drugim życiem jako swoiste obiekty kultu w obrębie popkultury i ujawniają swoje nieoczywiste, ukryte głębinowe wymiary.

Cykl realizowany jest przy współpracy z Zakładem Lingwistyki Stosowanej.

CreArt. Sieć miast na rzecz twórczości artystycznej