neTTheatre: Znak Jonasza | spektakl

Wyciemniona przestrzeń ma nas wyrzucić za burtę, w głąb rozpętanego żywiołu dźwięków i słów, który wciąga i pochłania jak morskie fale biblijnego Jonasza:

„Wody objęły mnie zewsząd, aż po gardło, ocean mnie otoczył, sitowie okoliło mi głowę” (Jon 1,6)

Po co nam ta mroczna empatia? Aby poszukać człowieka, który znalazł się po tamtej stronie śmierci i powrócił.
Jonasz jest typem Chrystusa:

„…był w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak i Syn Człowieczy będzie w łonie ziemi trzy dni i trzy noce” 
(zob. Mt 12, 39-40)

 

Fragmenty Księgi Jonasza w adaptacji Pawła Passiniego, zestawione z tekstem średniowiecznego oficjum dramatycznego Visitatio sepulchri (Nawiedzenie Grobu), tworzą spektakl, w którym obrazy przywołuje narracja i dźwięk. Zestawiony z tekstem Vistatio sepulchri tekst Księgi Jonasza pozwala stworzyć przejmujący obraz. Gdy do grobu zbliżają się Maria Magdalena, Maria Jakubowa i Salome, kiedy spotykają strażnika i pada słynna, pierwsza kwestia w nowożytnej historii teatru: „Quem quaeritis?” (Kogo szukacie?) w ich głowach oprócz słów Jezusa pobrzmiewać może właśnie jonaszowa modlitwa.
Visitatio sepulchri (Nawiedzenie Grobu) to najstarszy z zachowanych na ziemiach polskich przykład dramatu liturgicznego, tzw. oficjum dramatyczne. Odgrywano je prawdopodobnie już w połowie XIII wieku w katedrze wawelskiej, nieco później również w diecezjach płockiej i wrocławskiej. Tekst oparty jest głównie na Ewangelii św. Marka i obejmuje kilka scen ukazujących wydarzenia przypominane w liturgii rezurekcyjnej: wędrówkę niewiast z wonnościami do Grobu Pańskiego, ich rozmowę z aniołem, bieg apostołów Piotra i Jana oraz demonstrację pustych całunów. Łaciński tekst dramatu wygłaszany był przez „aktorów” – księży lub uczniów szkół przykościelnych. Visitatio sepulchri jest traktowane jako punkt startowy nowożytnego teatru europejskiego. Jego struktura nawiązuje do konstrukcji greckiej tragedii. Trzech kleryków, przebranych w kobiece stroje zmierza do pustego Grobu. Zanim odkryta przed nimi zostanie tajemnica Zmartwychwstania, muszą – jak wierni w czasie Wielkiego Postu – przejść drogę, czyli medytację śmierci. Tę część ich spektaklu Paweł Passini inkrustuje pieśniami pogrzebowymi, które traktuje jako opisy drogi – drogowskazy dla duszy. Z tych drogowskazów, a także z wariantów motywów maryjnych (m.in. Stabat Mater) stara się uzyskać tkankę tego, co dzieje się przed dojściem do grobu, co jest drogą do zrozumienia tajemnicy przez wiernych.

reżyseria: Paweł Passini;  scenariusz: Artur Pałyga; muzyka: Jacek Hałas;  scenografia i kostiumy: El Bruzda; światło: Damian Bakalarz; obsada: Klaudia Cygoń, Paweł Janyst, Natalia Maczyta, Beata Passini, Elżbieta Rojek, Mariusz Bonaszewski / Janusz Stolarski; plakat: Michał Jadczak; produkcja: Łukasz Wójtowicz; czas trwania: 80 min
Spektakl powstał w koprodukcji neTTheatre / Centrum Kultury w Lublinie i Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie oraz Programem 2 Polskiego Radia