Projekt rewitalizacji doliny Bystrzycy gotowy

Zakończyły się wstępne prace przy projekcie rewitalizacji doliny rzeki Bystrzycy wraz z zagospodarowaniem terenów położonych w obszarze nadrzecznym. Głównym celem działań jest pełne wykorzystanie potencjału rekreacyjnego Bystrzycy, „przywrócenie” rzeki miastu, a także poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Projekt przyczyni się także do kompleksowej rewitalizacji terenów nadrzecznych, w tym Parków: Zawilcowa, Rusałka, obszaru pomiędzy ulicami Romera a Janowską, terenu Lubelskiego Klubu Jeździeckiego, czy zdegradowanych terenów Ośrodka Marina nad Zalewem Zemborzyckim.

- Rewitalizacja doliny Bystrzycy jest jednym z priorytetów mojej obecnej kadencji w zakresie kształtowania atrakcyjnej przestrzeni miejskiej. Rzeka ma szanse stać się jedną z atrakcji Lublina zarówno dla mieszkańców, turystów, jak i inwestorów. Chcemy w pełni wykorzystać potencjał rekreacyjny tych terenów - Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin

Ważnym efektem rewitalizacji będzie także zwiększenie ilości retencjonowanej wody w Zalewie Zemborzyckim, co zapobiegnie zagrożeniom naturalnym w postaci powodzi i suszy oraz poprawi jakość wód zbiornika.

- Całkowity koszt realizacji projektu szacowany jest na ok. 456 mln zł. Realizacja rozpocznie się po uzyskaniu  finansowania zewnętrznego w II kwartale 2016 roku i potrwa do pięciu lat. Obecnie trwa opracowywanie szczegółowej koncepcji, studium wykonalności, dokumentacji technicznej, na podstawie których, po otrzymaniu stosownych pozwoleń, rozpoczną się prace. - Zdzisław Strycharz, Doradca Prezydenta Miasta Lublin ds. rewitalizacji doliny Bystrzycy.

Projekt Rewitalizacji doliny rzeki Bystrzycy wraz z zagospodarowaniem terenów położonych w obszarze nadrzecznym będzie realizowany w siedmiu obszarach:

1. Rozwój miejskich terenów zielonych w dolinie rzeki Bystrzycy wraz z niezbędną infrastrukturą, w tym:

• utworzenie parków: Rusałka, Zawilcowa i parku nadrzecznego pomiędzy ulicami Janowska i Romera;
• budowa ogrodu jordanowskiego „Przyjaźń” nad rzeką Bystrzycą w dzielnicy Tatary;
• budowa 4 plaż, 30 km ścieżek rowerowych, biegowych i pieszych wzdłuż rzeki wraz z oświetleniem i małą architekturą;
• budowa 10 kładek pieszo-rowerowych na Bystrzycy oraz 10 przystani kajakowych wzdłuż rzeki Bystrzycy
(7 szt. Lublin i po 1 szt. w Strzyżewicach, Wólce i Spiczynie).

2. Zbiornik wodny „Zemborzyce” w Lublinie – poprawa stanu technicznego i bezpieczeństwa powodziowego w zakresie budowli zapory czołowej z jazem;

3. Zwiększenie zdolności retencyjnych oraz przeciwdziałanie powodzi, w tym:

• system doprowadzania wód opadowych, ujednolicenie ok. 120 wypływów do rzeki, budowa ok. 50 zbiorników podczyszczających, budowa kanalizacji deszczowej powyżej zbiornika Zemborzyce;
• oczyszczenie dna rzeki z namułów, regulacja koryta;
• budowa zbiornika wstępnego „Prawiedniki” powyżej Zalewu Zemborzyckiego;
• budowa polderu powyżej Zalewu Zemborzyckiego w rejonie ulicy Cienistej i Grzybowej dla zatrzymywania nadmiaru wód rzeki Bystrzycy oraz utworzenia bio ltra (ok 30 ha).

4. Uporządkowanie gospodarki ściekowej gmin Strzyżewice, Głusk i Lublin;
5. Modernizacja terenów Lubelskiego Klubu Jeździeckiego;
6. Budowa na terenie Ośrodka Marina Lubelskiego Centrum Żeglarstwa;
7. Inne działania:

• szlak młynów wodnych na rzece Bystrzycy;
• ścieżki dydaktyczne i punkty widokowe;
• bezpłatne hot – spoty;
• Most kultury na moście Mariana Lutosławskiego przy ul. Andersa;
• budowa obiektu Lubelskiego Klubu Morsów nad Zalewem Zemborzyckim;
• budowa centrum kulturalno-relaksacyjnego w rejonie ul. Muzycznej;
• budowa ośrodka edukacyjno-muzealnego związanego z doliną rzeki Bystrzycy;
• rewitalizacja Parku Ludowego, Parku Bronowickiego i zagospodarowanie terenu Błoni Zamkowych.

Projekt rewitalizacji doliny rzeki Bystrzycy dostępny jest na stronie internetowej: www.bystrzyca.lublin.eu. Na ostateczne uwagi do niego miasto czeka do 15 listopada 2015 roku pod adresem: bystrzyca@lublin.eu

Do realizacji projektu rewitalizacji doliny Bystrzycy Lublin zaprasza gminy ościenne: Strzyżewice, Głusk i Wólka. Pozwoli to na kształtowanie ekologicznych warunków życia w mieście i regionie, niosąc jednocześnie za sobą rozwój turystyki przekładający się na rozwój gospodarczy. Jednocześnie realizacja przedsięwzięcia umocni relacje partnerskie Lublina z gminami ościennymi.

Dzięki utworzeniu w dolinie Bystrzycy stref wypoczynku powstaną nowe miejsca do indywidualnej, rodzinnej lub grupowej rekreacji i aktywnego wypoczynku. Dzięki budowie i modernizacji istniejącej kanalizacji deszczowej, wybudowaniu zbiornika wstępnego oraz polderu rzeka zostanie udrożniona i oczyszczona. Kamery monitoringu wpłyną na poprawę bezpieczeństwa. W wyniku modernizacji i odseparowania ruchu pieszego i rowerowego poprawie ulegnie także infrastruktura komunikacyjna. Budowa polderu oraz zbiornika wstępnego przyczyni się do poprawy jakości wody.

Zwiększona w wyniku realizacji inwestycji ochrona przeciwpowodziowa będzie także zachęta do lokowania szeroko rozumianych usług w zrewitalizowanej przestrzeni.

Na realizację projektu miasto planuje pozyskać wsparcie finansowe z następujących źródeł:
1. Regionalny program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020

• Os Priorytetowa 6 Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, Działanie 6.2 Mała retencja:
Maksymalny % poziom dofinansowania UE wydatków kwalifikowanych: 85% kosztów kwalifkowanych;
• Os Priorytetowa 7 Ochrona dziedzictwa kulturowego i naturalnego, działanie 7.2 dziedzictwo naturalne:
Maksymalny % poziom dofinansowania UE wydatków kwalifkowanych: 85% kosztów kwalifkowanych;
• Os Priorytetowa 7 ochrona dziedzictwa kulturowego i naturalnego, działanie 7.4 turystyka przyrodnicza:
Maksymalny % poziom dofinansowania UE wydatków kwalifkowanych: 85% kosztów kwalifkowanych;

2. Program Operacyjny Infrastruktury i Środowisko 2014-2020
3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
4. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
5. Program LIFE

Dodatkowe informacje:
Bystrzyca bierze swój początek w Sulowie i po 70 km uchodzi do Wieprza poniżej miejscowości Spiczyn. Stanowi główną rzekę Lublina, której długość w granicach miasta wynosi 22 kilometry. Na tym obszarze zasilają ją dopływ prawobrzeżny Czerniejówka i lewobrzeżny Czechówka. Odpowiedni kierunek przebiegu i szerokości doliny rzeki Bystrzycy zapewnia miastu korzystne warunki przewietrzania – dopływ czystego powietrza z obszarów pozamiejskich do zabudowanego centrum oraz transport zanieczyszczeń.

W dolinie rzecznej przebiegają niektóre trasy komunikacyjne m. in. ul. Janowska, Eugeniusza Romera, Nadbystrzycka, Aleje Zygmuntowskie i  Turystyczna. Większość terenów zalewowych zostało zajętych pod ogrody działkowe, np. w rejonie ul. Rusałka, Zawilcowa, Unii Lubelskiej, Alei Tysiąclecia. Istotny problem stanowi chaotyczna zabudowa jednorodzinna zlokalizowana przy ul. Nałkowskich, Wapiennej i Dzierżawnej.

Wzdłuż doliny Bystrzycy zlokalizowane są otwarte tereny zielone. Wśród nich znajdują się istniejące parki wymagające rewitalizacji: wpisany do rejestru zabytków województwa Park Bronowice, historycznie użytkowany jako podmiejskie łąki i ogrody Park Rusałka oraz utworzony po II  wojnie światowej Park Ludowy. Ponadto w 2013 roku na terenie dawnego składowiska odpadów przy ul. Zawilcowej rozpoczęto pierwszy etap prac obejmujący południowo-zachodni fragment planowanego parku przeznaczony pod plac zabaw. W celu zwiększenia powierzchni zagospodarowanych terenów zielonych planuje się utworzenie parku nadrzecznego pomiędzy ulicami Romera i Janowska.

W południowej części miasta znajduje się oddany do użytku w 1974 roku zbiornik retencyjny – Zalew Zemborzycki o powierzchni 288 ha i średniej głębokości 2m. Głównym zagrożeniem jest niezadowalający stan techniczny istniejących zabezpieczeń przeciwpowodziowych, min. zapory czołowej wraz z jazem piętrzącym, budowli umocnieniowych na brzegach zbiornika, przepompowni nr 1 i 2 oraz zapór bocznych. Ponadto utrudnieniem w jego rekreacyjnym wykorzystaniu są coroczne, masowe zakwity sinic, których przyczyną jest dopływ biogenów z pól oraz spusty ścieków. Kolejnym problemem jest brak obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenów otaczających Zalew.

W północno-wschodniej części miasta znajduje się oddana do użytku w 1991 roku oczyszczalnia ścieków „Hajdów” przyjmująca ścieki z gmin Lublin, Świdnik, Wólka, Głusk i Konopnica. Poprzedni tego typu obiekt przy ul. Zawilcowej oczyszczający ścieki jedynie w sposób mechaniczny przyczynił się do powstania w Bystrzycy warstw namułu o grubości od 0,6 do 1,3 m. Wypłycenie rzeki spowodowało zmniejszenie jej przepustowości oraz ilości wód zasilających w sposób filtracyjny zasoby podziemne.

W ostatnich latach wzdłuż doliny Bystrzycy od Zalewu Zemborzyckiego do administracyjnych granic miasta powstała ścieżka rowerowa ułatwiająca dostęp do atrakcyjnych terenów rekreacyjnych znajdujących się w dolinie rzeki. Aktualny ruch na pozostałych ścieżkach rowerowych wymaga ich przebudowy, odseparowania od ciągów pieszych oraz oświetlenia i monitoringu.