Zgodnie z art. 4 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych w zależności od rodzaju schorzenia i stopnia upośledzenia organizmu u osób powyżej 16 roku życia określa się trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny - osoba z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagająca, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji to naruszenie sprawności organizmu, które uniemożliwia danej osobie samodzielne zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych bez pomocy innych osób (samoobsługa, poruszanie się, komunikacja).
- umiarkowany - osoba z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagająca czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
- lekki - osoba o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydaje się do celów:
- szkolenia,
- odpowiedniego zatrudnienia,
- korzystania z rehabilitacji,
- korzystania z systemu pomocy społecznej,
- konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,
- uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej,
- korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji,
- korzystania z ulg i uprawnień na podstawie art. 8 ust. 1 - Prawa o ruchu drogowym ze względu na obniżoną sprawność ruchową,
- uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego,
- korzystania z innych ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów (np. ulgi telekomunikacyjne, ulgi podatkowe, prawo do zamieszkania w oddzielnym pokoju).
Podstawą wydania orzeczenia jest:
- wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego (w przypadku ubezwłasnowolnienia),
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane dla potrzeb zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, wydane nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku.
Ponadto do wniosku należy dołączyć posiadaną dokumentację istotną dla ustalenia stopnia niepełnosprawności (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego, zaświadczenia i wyniki badań, opinie psychologiczne itp.) Dodatkowa dokumentacja może być załączona w postaci kserokopii - wówczas jej oryginały należy przedstawić do wglądu podczas posiedzenia składu orzekającego. Prześwietlenia i klisze rentgenowskie należy przedstawiać bezpośrednio w dniu posiedzenia.
UWAGA !!
- Jeżeli przedłożona wraz z wnioskiem dokumentacja jest niewystarczająca i został wyznaczony termin jej uzupełnienia, a wnioskodawca tego nie dopełnił, musi się liczyć z tym, że brak tych dokumentów spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania - § 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.
- Niestawienie się osoby zainteresowanej na wyznaczonym posiedzeniu składu orzekającego powoduje pozostawienie sprawy bez rozpoznania, chyba, że niestawienie się zostało usprawiedliwione w ciągu 14 dni od wyznaczonego terminu posiedzenia - § 7 ust. 6 w/w rozporządzenia.
- Jeżeli Pan(i) posiada ważne orzeczenie Zespołu i nie nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia – w celu zachowania ciągłości orzeczenia nowy wniosek o ponowne orzekanie powinien być złożony z uwzględnieniem aktualnego terminu oczekiwania na komisję – jeżeli wniosek będzie złożony wcześniej, Zespół wyda decyzję o odmowie wydania orzeczenia.
- Jeżeli Pan(i) posiada orzeczenie organu rentowego: ZUS, KRUS, służb mundurowych, itp. należy je obowiązkowo przedłożyć wraz ze składanym wnioskiem!
Czas oczekiwania na posiedzenie składu orzekającego od ok. miesiąca do 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku w zależności od lekarza specjalisty rozpatrującego wniosek i stopnia komplikacji sprawy.
Zgodnie z art. 6b ust. 3 ustawy o rehabilitacji w orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności:
- odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby,
- szkolenia, w tym specjalistycznego,
- zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej,
- uczestnictwa w terapii zajęciowej,
- konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
- korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,
- konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
- konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
- spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym. Ponadto w oparciu o art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 966 z późn. zm.) wskazanie dotyczące:
- prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju (przez co rozumie się powiększenie normatywnej powierzchni mieszkaniowej o 15m2 w przypadku ubiegania się o dodatek mieszkaniowy we właściwym miejscowo urzędzie gminy).
Na posiedzeniu składu orzekającego należy przedłożyć obowiązkowo:
dokument potwierdzający tożsamość osoby zainteresowanej (dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, książeczka wojskowa) a w przypadku dzieci do 16-go roku życia również jego opiekuna prawnego. W przypadku dzieci objętych obowiązkiem szkolnym należy przedłożyć aktualną legitymację szkolną. Osoby zameldowane na pobyt czasowy w Lublinie powinny również przedstawić aktualne zaświadczenie potwierdzające miejsce pobytu (można je otrzymać w Wydziale Spraw Administracyjnych Urzędu Miasta Lublin ul. Leszczyńskiego 20).