Lublin ze Znakiem Dziedzictwa Europejskiego
28.04.201508:36
Prestiżowy tytuł jest przyznawany przez Komisję Europejską m.in. w celu promowania na szeroką skalę europejskiego wymiaru obiektów historycznych. W Lublinie wyróżniono symbole upamiętniające zawarcie Unii Lubelskiej: Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim, Pomnik Unii Lubelskiej i kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika wraz z Klasztorem Ojców Dominikanów. Znak Dziedzictwa został przyznany łącznie 65 miejscom w 13 krajach Europy.
W Lublinie, miejscu zawarcia Unii polsko – litewskiej w 1569 roku, jako symbolu pokojowej i demokratycznej integracji dwóch krajów, zróżnicowanych religijnie i etnicznie, znajdują się zabytki, które upamiętniają to wydarzenie historyczne. Zachowane w krajobrazie miasta obiekty materialne, reprezentujące idee Unii, to Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim, Pomnik Unii Lubelskiej i kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz Klasztor Ojców Dominikanów.
Tytuł Znaku Dziedzictwa Europejskiego (European Heritage Label) uzyskują zarówno miejsca materialne - pamiątki, zabytki, budowle, zespoły architektoniczne i krajobrazowe, stanowiska archeologiczne oraz dziedzictwo niematerialne, reprezentowane przez obiekty lub miejsca, które posiadają symboliczne znaczenie dla historii i dziedzictwa kulturowego Europy, stanowiąc żywe przypomnienie wspólnej rzeczywistości politycznej i pamięci historycznej kontynentu, a tym samym przyczyniając się do wzmocnienia europejskiej tożsamości.
Wyróżnienie Znakiem Dziedzictwa Europejskiego jest wyrazem uznania dla Lublina, jako symbolu europejskich idei integracji, ponadnarodowego dziedzictwa demokracji i tolerancji oraz dialogu kultur między wschodem i zachodem. Obok Lublina Znakiem wyróżniono jeszcze trzy obiekty z Polski: Wzgórze Lecha w Gnieźnie, kościół katedralny p.w. śś. Stanisława Biskupa i Wacława na Wzgórzu Wawelskim w Krakowie oraz Stocznię Gdańską – obiekty związane z powstaniem „Solidarności”. Znak Dziedzictwa Europejskiego został przyznany łącznie 65 miejscom w Europie przez Ministrów Kultury z 18 krajów UE.
Główną ideą prestiżowego Znaku Dziedzictwa Europejskiego jest wzmocnienie u obywateli Europy, w szczególności u ludzi młodych, poczucia przynależności do Unii Europejskiej, w oparciu o wspólne wartości i elementy europejskiej historii i dziedzictwa kulturowego, a także uznanie walorów różnorodności krajowej i regionalnej oraz wzmocnienie wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego. Celem Znaku Dziedzictwa Europejskiego nie jest ochrona obiektów lecz promowanie ich europejskiego wymiaru, udostępnianie ich jak najszerszemu gronu odbiorców, a także zapewnienie wysokiej jakości informacji oraz organizację działań edukacyjnych i kulturalnych, podkreślających rolę i miejsce danego obiektu w historii Europy i integracji europejskiej.
Uroczyste wręczenie przyznanego Znaku miało miejsce w Solvay Library w Brukseli w dniu 15 kwietnia 2015 roku. Międzynarodowy panel ekspertów, działający przy Komisji Europejskiej, pozytywnie zarekomendował przyznanie Lublinowi, jako miejscu zawarcia Unii Lubelskiej, Znaku Dziedzictwa Europejskiego 19 grudnia 2014 roku. Komisja Europejska decyzją z 10 marca 2015 roku potwierdziła przyznanie Znaku Lublinowi.
Obiekty wyróżnione Znakiem Dziedzictwa Europejskiego:
Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim wzniesiona została w XIV wieku. Malowidła ścienne zdobiące jej ściany pochodzą z początku XV wieku i zakorzenione są w tradycji bizantyjskiej. Ufundował je król Władysław Jagiełło – Wielki Książę Litewski, którego małżeństwo z polską królową Jadwigą uczyniło królem i stworzyło unię personalną na 183 lata przed zawarciem Unii Lubelskiej. Budowla znajduje się na dziedzińcu dawnego zamku królewskiego, w miejscu gdzie wg tradycji obradowano nad kształtem Unii Lubelskiej. Kaplica stanowi symbol koegzystencji dwóch kultur Zachodu (gotycka bryła) i Wschodu (polichromie).
Bazylika św. Stanisława Biskupa i Męczennika i Klasztor OO. Dominikanów obecny zespół murowany ufundowany został na początku XIV wieku. Bryła bazyliki wielokrotnie niszczona i odbudowywana, jest niezwykle cennym przykładem polskiej architektury sakralnej, z licznymi nawarstwieniami stylowymi i zróżnicowanym wyposażeniu wnętrz, z przewagą dekoracji barokowych. W jego murach po uroczystościach zaprzysiężenia Unii na Zamku Lubelskim odbyła się msza dziękczynna z udziałem króla Zygmunta II Augusta.
Pomnik Unii Lubelskiej został wystawiony w roku 1826, w miejscu pierwotnego, rozebranego w latach 1819–1820. Wzniesiono go w formie żeliwnego obelisku na cokole, którego frontową powierzchnię zdobi złocona płaskorzeźba przedstawiająca dwie alegoryczne postaci w antycznych szatach podające sobie ręce, Polonię i Lituanię, obrazujące akt połączenia unią dwóch wielkich europejskich państw: Polski i wielonarodowego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z drugiej strony cokołu umieszczono złocony napis objaśniający treść przedstawienia „Połączenie Litwy z Koroną”. Obecnie pomnik jest znakiem swoistej prefiguracji Unii Europejskiej – Rzeczypospolitej Wielu Narodów.
Mieszkańcy Lublina będą mogli zwiedzić nagrodzone tytułem Znaku Dziedzictwa Europejskiego symbole Unii Lubelskiej podczas tegorocznej edycji Sezonu Lublin, który odbędzie się w dniach 24 kwietnia – 3 maja. W harmonogramie Sezonu znajdują się dwa spotkania "Plac Litewski - znak pamięci o Unii Lubelskiej w przestrzeni Lublina", zaproponowane przez Biuro Miejskiego Konsewatora Zabytków, które odbędą sie 26 i 30 kwietnia. Zwiedzanie Kaplicy Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim możliwe będzie dzięki wycieczkom: Park Unii Polsko-Litewskiej "Via Jagiellonica", które odbędą się 24, 28, 29 i 30 kwietnia, "Lublin filmowy" w dniu 29 kwietnia oraz wycieczek organizowanych w Muzeum Lubelskim w terminie 24-30 kwietnia w ramach zajęć i wystaw "Najstarsze zabytki wzgórza zamkowego jako źródło wiedzy o przeszłości Lublina", "Wizerunki Króla Władysława Jagiełły" oraz "Muzeum Lubelskie w historii miasta". Informacje szczegółowe znajdują się na stronie internetowej: http://sezon.lublin.eu
Zawarcie Unii Lubelskiej
Przyznanie Znaku Dziedzictwa Europejskiego ma służyć podkreślaniu symbolicznej wartości obiektów, które odegrały znaczącą rolę w historii i kulturze Europy oraz budowaniu Unii Europejskiej. Wyróżnienie obiektów, które były świadkami zawarcia Unii Lubelskiej, przypomina tradycję Rzeczypospolitej Obojga Narodów – federacji dwóch państw z jedną władzą oraz jednym parlamentem z władzą ustawodawczą. Podpisanie Unii w 1569 roku zakończyło niemal dwustuletni proces zbliżania do siebie dwóch różniących się od siebie państw. Królestwo Polskie w pełni należało wówczas do kręgu cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa, zaś Wielkie Księstwo Litewskie na obszarach między Bałtykiem i Morzem Czarnym (dziś Litwa, Białoruś i Ukraina) obejmowało ostatni w całej Europie naród pogański, Litwinów i bardzo liczną ludność prawosławną Rusinów, przodków dzisiejszych Białorusinów i Ukraińców.
Unia Lubelska była pierwszym, tak świadomym przypadkiem demokratycznej integracji różnych narodów, pozwalającej na współistnienie wielu grup etnicznych i religijnych. Idee, dzięki którym została podpisana Unia Lubelska, przyświecały także procesom kształtowania nowoczesnej Europy oraz budowania Unii Europejskiej. Zadaniem Znaku Dziedzictwa Europejskiego jest również poprawa rozumienia przez obywateli europejskich historii Europy i procesu budowania Unii, a także ich wspólnego, a jednocześnie różnorodnego dziedzictwa kulturowego, w powiązaniu z wartościami demokratycznymi i prawami człowieka.
Znakiem Dziedzictwa Europejskiego wyróżniono:
AUSTRIA
- Archaeological Park of Carnuntum – Park Archeologiczny Carnuntum w zrekonstruowanej dzielnicy rzymskiego miasta znajdującej się w Bad Deutsch-Altenburg
ESTONIA
- Great Guild Hall – średniowieczna siedziba gildii w Tallinie
FRANCJA
- Abbey of Cluny – opactwo benedyktyńskie Cluny na północny zachód od miasta Mâcon, w regionie Burgundia w departamencie Saône-et-Loire
- Robert Schuman's House - Dom Roberta Schumanna w Scy-Chazelles koło Metz
GRECJA
- The Heart of Ancient Athens – wzgórze Akropol, starożytna i rzymska agora, biblioteka Hadriana, wzgórze Pnyks, cmentarz Kerameikos
HISZPANIA
- Archive of the Crown of Aragon – archiwum Korony Aragonii w Barcelonie, założone w 1318 roku
-Residencia de Estudiantes – kampus studencki z lat 1913-1915 w Madrycie
HOLANDIA
- The Peace Palace – Pałac Pokoju w Hadze mieszczący Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
- Camp Westerbork – nazistowski obóz przejściowy z drugiej wojny światowej Westerbork, znajdujący się w Hooghalen
LITWA
- Kaunas of 1919-1940 – Kowno jako przykład gospodarczego, kulturalnego, architektonicznego i urbanistycznego rozwoju czasowej stolicy Litwy
NIEMCY
- Sites of the Peace of Westphalia 1648 Münster and Osnabrück – miejsca podpisania traktatów pokojowych kończących wojnę trzydziestoletnią
- Hambach Castle – zamek Hambach (Nadrenia-Palatynat), kolebka niemieckiej demokracji
POLSKA
- The 3 May 1791 Constitution – Konstytucja 3 Maja 1791, ustanowienie pierwszej demokratycznej konstytucji w Europie
- The Historic Gdańsk Shipyard – Historyczna Stocznia Gdańska, obiekty związane z powstaniem ruchu „Solidarność”
- The Union of Lublin (1569) – Unia Lubelska, jako wyjątkowy przykład pokojowej , demokratycznej integracji dwóch narodów i wyjątkowej koegzystencji różnych grup etnicznych i religijnych
PORTUGALIA
- Biblioteca Geral da Universidade de Coimbra – biblioteka Uniwersytetu w Coimbra
- The Charter of Law of Abolition of the Death Penalty (1867) – karta abolicji i zniesienia kary śmierci w Portugalii
SŁOWENIA
- Franja Partisan Hospital – szpital partyzancki w miejscowości Cernko, jako przykład zintegrowanych działań medycznych i humanitarnych, podejmowanych przez podziemną armię jugosłowiańską w okresie II wojny światowej
WŁOCHY
- Museo Casa Alcide De Gasperi – dom muzeum Alcide De Gasperi, jednego z ojców założycieli Unii Europejskiej, w alpejskiej wiosce Pieve Tesino
WĘGRY
- Pan-European Picnic Memorial Park – symboliczne miejsce „umocnienia” przyjaźni między Węgrami i Austrią w granicznym Sopron w 1989 r., umożliwiające ucieczkę Niemców z NRD na zachód Europy.
W Lublinie, miejscu zawarcia Unii polsko – litewskiej w 1569 roku, jako symbolu pokojowej i demokratycznej integracji dwóch krajów, zróżnicowanych religijnie i etnicznie, znajdują się zabytki, które upamiętniają to wydarzenie historyczne. Zachowane w krajobrazie miasta obiekty materialne, reprezentujące idee Unii, to Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim, Pomnik Unii Lubelskiej i kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz Klasztor Ojców Dominikanów.
Tytuł Znaku Dziedzictwa Europejskiego (European Heritage Label) uzyskują zarówno miejsca materialne - pamiątki, zabytki, budowle, zespoły architektoniczne i krajobrazowe, stanowiska archeologiczne oraz dziedzictwo niematerialne, reprezentowane przez obiekty lub miejsca, które posiadają symboliczne znaczenie dla historii i dziedzictwa kulturowego Europy, stanowiąc żywe przypomnienie wspólnej rzeczywistości politycznej i pamięci historycznej kontynentu, a tym samym przyczyniając się do wzmocnienia europejskiej tożsamości.
Wyróżnienie Znakiem Dziedzictwa Europejskiego jest wyrazem uznania dla Lublina, jako symbolu europejskich idei integracji, ponadnarodowego dziedzictwa demokracji i tolerancji oraz dialogu kultur między wschodem i zachodem. Obok Lublina Znakiem wyróżniono jeszcze trzy obiekty z Polski: Wzgórze Lecha w Gnieźnie, kościół katedralny p.w. śś. Stanisława Biskupa i Wacława na Wzgórzu Wawelskim w Krakowie oraz Stocznię Gdańską – obiekty związane z powstaniem „Solidarności”. Znak Dziedzictwa Europejskiego został przyznany łącznie 65 miejscom w Europie przez Ministrów Kultury z 18 krajów UE.
Główną ideą prestiżowego Znaku Dziedzictwa Europejskiego jest wzmocnienie u obywateli Europy, w szczególności u ludzi młodych, poczucia przynależności do Unii Europejskiej, w oparciu o wspólne wartości i elementy europejskiej historii i dziedzictwa kulturowego, a także uznanie walorów różnorodności krajowej i regionalnej oraz wzmocnienie wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego. Celem Znaku Dziedzictwa Europejskiego nie jest ochrona obiektów lecz promowanie ich europejskiego wymiaru, udostępnianie ich jak najszerszemu gronu odbiorców, a także zapewnienie wysokiej jakości informacji oraz organizację działań edukacyjnych i kulturalnych, podkreślających rolę i miejsce danego obiektu w historii Europy i integracji europejskiej.
Uroczyste wręczenie przyznanego Znaku miało miejsce w Solvay Library w Brukseli w dniu 15 kwietnia 2015 roku. Międzynarodowy panel ekspertów, działający przy Komisji Europejskiej, pozytywnie zarekomendował przyznanie Lublinowi, jako miejscu zawarcia Unii Lubelskiej, Znaku Dziedzictwa Europejskiego 19 grudnia 2014 roku. Komisja Europejska decyzją z 10 marca 2015 roku potwierdziła przyznanie Znaku Lublinowi.
Obiekty wyróżnione Znakiem Dziedzictwa Europejskiego:
Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim wzniesiona została w XIV wieku. Malowidła ścienne zdobiące jej ściany pochodzą z początku XV wieku i zakorzenione są w tradycji bizantyjskiej. Ufundował je król Władysław Jagiełło – Wielki Książę Litewski, którego małżeństwo z polską królową Jadwigą uczyniło królem i stworzyło unię personalną na 183 lata przed zawarciem Unii Lubelskiej. Budowla znajduje się na dziedzińcu dawnego zamku królewskiego, w miejscu gdzie wg tradycji obradowano nad kształtem Unii Lubelskiej. Kaplica stanowi symbol koegzystencji dwóch kultur Zachodu (gotycka bryła) i Wschodu (polichromie).
Bazylika św. Stanisława Biskupa i Męczennika i Klasztor OO. Dominikanów obecny zespół murowany ufundowany został na początku XIV wieku. Bryła bazyliki wielokrotnie niszczona i odbudowywana, jest niezwykle cennym przykładem polskiej architektury sakralnej, z licznymi nawarstwieniami stylowymi i zróżnicowanym wyposażeniu wnętrz, z przewagą dekoracji barokowych. W jego murach po uroczystościach zaprzysiężenia Unii na Zamku Lubelskim odbyła się msza dziękczynna z udziałem króla Zygmunta II Augusta.
Pomnik Unii Lubelskiej został wystawiony w roku 1826, w miejscu pierwotnego, rozebranego w latach 1819–1820. Wzniesiono go w formie żeliwnego obelisku na cokole, którego frontową powierzchnię zdobi złocona płaskorzeźba przedstawiająca dwie alegoryczne postaci w antycznych szatach podające sobie ręce, Polonię i Lituanię, obrazujące akt połączenia unią dwóch wielkich europejskich państw: Polski i wielonarodowego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z drugiej strony cokołu umieszczono złocony napis objaśniający treść przedstawienia „Połączenie Litwy z Koroną”. Obecnie pomnik jest znakiem swoistej prefiguracji Unii Europejskiej – Rzeczypospolitej Wielu Narodów.
Mieszkańcy Lublina będą mogli zwiedzić nagrodzone tytułem Znaku Dziedzictwa Europejskiego symbole Unii Lubelskiej podczas tegorocznej edycji Sezonu Lublin, który odbędzie się w dniach 24 kwietnia – 3 maja. W harmonogramie Sezonu znajdują się dwa spotkania "Plac Litewski - znak pamięci o Unii Lubelskiej w przestrzeni Lublina", zaproponowane przez Biuro Miejskiego Konsewatora Zabytków, które odbędą sie 26 i 30 kwietnia. Zwiedzanie Kaplicy Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim możliwe będzie dzięki wycieczkom: Park Unii Polsko-Litewskiej "Via Jagiellonica", które odbędą się 24, 28, 29 i 30 kwietnia, "Lublin filmowy" w dniu 29 kwietnia oraz wycieczek organizowanych w Muzeum Lubelskim w terminie 24-30 kwietnia w ramach zajęć i wystaw "Najstarsze zabytki wzgórza zamkowego jako źródło wiedzy o przeszłości Lublina", "Wizerunki Króla Władysława Jagiełły" oraz "Muzeum Lubelskie w historii miasta". Informacje szczegółowe znajdują się na stronie internetowej: http://sezon.lublin.eu
Zawarcie Unii Lubelskiej
Przyznanie Znaku Dziedzictwa Europejskiego ma służyć podkreślaniu symbolicznej wartości obiektów, które odegrały znaczącą rolę w historii i kulturze Europy oraz budowaniu Unii Europejskiej. Wyróżnienie obiektów, które były świadkami zawarcia Unii Lubelskiej, przypomina tradycję Rzeczypospolitej Obojga Narodów – federacji dwóch państw z jedną władzą oraz jednym parlamentem z władzą ustawodawczą. Podpisanie Unii w 1569 roku zakończyło niemal dwustuletni proces zbliżania do siebie dwóch różniących się od siebie państw. Królestwo Polskie w pełni należało wówczas do kręgu cywilizacji zachodniego chrześcijaństwa, zaś Wielkie Księstwo Litewskie na obszarach między Bałtykiem i Morzem Czarnym (dziś Litwa, Białoruś i Ukraina) obejmowało ostatni w całej Europie naród pogański, Litwinów i bardzo liczną ludność prawosławną Rusinów, przodków dzisiejszych Białorusinów i Ukraińców.
Unia Lubelska była pierwszym, tak świadomym przypadkiem demokratycznej integracji różnych narodów, pozwalającej na współistnienie wielu grup etnicznych i religijnych. Idee, dzięki którym została podpisana Unia Lubelska, przyświecały także procesom kształtowania nowoczesnej Europy oraz budowania Unii Europejskiej. Zadaniem Znaku Dziedzictwa Europejskiego jest również poprawa rozumienia przez obywateli europejskich historii Europy i procesu budowania Unii, a także ich wspólnego, a jednocześnie różnorodnego dziedzictwa kulturowego, w powiązaniu z wartościami demokratycznymi i prawami człowieka.
Znakiem Dziedzictwa Europejskiego wyróżniono:
AUSTRIA
- Archaeological Park of Carnuntum – Park Archeologiczny Carnuntum w zrekonstruowanej dzielnicy rzymskiego miasta znajdującej się w Bad Deutsch-Altenburg
ESTONIA
- Great Guild Hall – średniowieczna siedziba gildii w Tallinie
FRANCJA
- Abbey of Cluny – opactwo benedyktyńskie Cluny na północny zachód od miasta Mâcon, w regionie Burgundia w departamencie Saône-et-Loire
- Robert Schuman's House - Dom Roberta Schumanna w Scy-Chazelles koło Metz
GRECJA
- The Heart of Ancient Athens – wzgórze Akropol, starożytna i rzymska agora, biblioteka Hadriana, wzgórze Pnyks, cmentarz Kerameikos
HISZPANIA
- Archive of the Crown of Aragon – archiwum Korony Aragonii w Barcelonie, założone w 1318 roku
-Residencia de Estudiantes – kampus studencki z lat 1913-1915 w Madrycie
HOLANDIA
- The Peace Palace – Pałac Pokoju w Hadze mieszczący Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
- Camp Westerbork – nazistowski obóz przejściowy z drugiej wojny światowej Westerbork, znajdujący się w Hooghalen
LITWA
- Kaunas of 1919-1940 – Kowno jako przykład gospodarczego, kulturalnego, architektonicznego i urbanistycznego rozwoju czasowej stolicy Litwy
NIEMCY
- Sites of the Peace of Westphalia 1648 Münster and Osnabrück – miejsca podpisania traktatów pokojowych kończących wojnę trzydziestoletnią
- Hambach Castle – zamek Hambach (Nadrenia-Palatynat), kolebka niemieckiej demokracji
POLSKA
- The 3 May 1791 Constitution – Konstytucja 3 Maja 1791, ustanowienie pierwszej demokratycznej konstytucji w Europie
- The Historic Gdańsk Shipyard – Historyczna Stocznia Gdańska, obiekty związane z powstaniem ruchu „Solidarność”
- The Union of Lublin (1569) – Unia Lubelska, jako wyjątkowy przykład pokojowej , demokratycznej integracji dwóch narodów i wyjątkowej koegzystencji różnych grup etnicznych i religijnych
PORTUGALIA
- Biblioteca Geral da Universidade de Coimbra – biblioteka Uniwersytetu w Coimbra
- The Charter of Law of Abolition of the Death Penalty (1867) – karta abolicji i zniesienia kary śmierci w Portugalii
SŁOWENIA
- Franja Partisan Hospital – szpital partyzancki w miejscowości Cernko, jako przykład zintegrowanych działań medycznych i humanitarnych, podejmowanych przez podziemną armię jugosłowiańską w okresie II wojny światowej
WŁOCHY
- Museo Casa Alcide De Gasperi – dom muzeum Alcide De Gasperi, jednego z ojców założycieli Unii Europejskiej, w alpejskiej wiosce Pieve Tesino
WĘGRY
- Pan-European Picnic Memorial Park – symboliczne miejsce „umocnienia” przyjaźni między Węgrami i Austrią w granicznym Sopron w 1989 r., umożliwiające ucieczkę Niemców z NRD na zachód Europy.