Podział fizycznogeograficzny

Zgodnie z fizycznogeograficzną regionalizacją Polski według J. Solona Lublin zlokalizowany jest w granicach makroregionu Wyżyna Lubelska, na obszarze trzech mezoregionów: Płaskowyż Nałęczowski i Równina Bełżycka (lewobrzeżna część miasta) oraz Płaskowyż Świdnicki (część prawobrzeżna) charakteryzujących się odmienną budową geologiczną warunkującą ich ukształtowanie.

Płaskowyż Nałęczowski stanowi falistą równinę lessową porozcinaną suchymi dolinami i wąwozami powstałymi w wyniku procesów erozyjno-denudacyjnych. Formy uchodzące do doliny Bystrzycy mają przebieg zbliżony do równoleżnikowego a łączące się z doliną Czechówki południkowy. W tych miejscach Płaskowyż ograniczony jest krawędziami osiągającymi około 20 m wysokości, z kolei na południu łączy się słabo zaznaczonym stokiem z powierzchnią denudacyjną Równiny Bełżyckiej. Wspomniany mezoregion budują utwory piaszczyste, a brak pokrywy lessowej wpływa na mniejsze urozmaicenie rzeźby.

Prawobrzeżna część Lublina charakteryzuje odmiennym, lekko falistym ukształtowaniem wynikającym z płytko zalegającego, mało odpornego podłoża węglanowego (margle). Charakterystycznymi formami rzeźby terenu są tu równiny denudacyjne (Zemborzyce, Dziesiąta i Zadębie) oraz powierzchnie zrównań (międzyrzecze Bystrzycy i Czerniejówki) słabo czytelne w krajobrazie.

Istotną rolę w morfologii miasta odgrywają doliny Bystrzycy, Czechówki i Czerniejówki. Największą z nich jest asymetryczna dolina Bystrzycy o przebiegu SW-NE stanowiąca oś geomorfologiczną Lublina. Jej lewe zbocze zbudowane z lessu jest wyższe i bardziej strome niż prawe utworzone z piasków.

Dolina lewego dopływu Bystrzycy – rzeki Czechówki ma przebieg równoleżnikowy. Została wykorzystana do budowy Alei Solidarności, co z przyrodniczego punktu widzenia przyczyniło się do jej degradacji. Razem z doliną Bystrzycy odgrywa ważną rolę w przewietrzaniu miasta w związku z położeniem zgodnym z głównymi kierunkami wiatru.

Nieco inny charakter ma dolina prawej odnogi Bystrzycy – Czerniejówka, która jest węższa i płytsza oraz przebiega z południa na północ. Cechuje się się asymetrią zboczy, prawe zbudowane z utworów kredy i paleocenu jest wyższe od lewego i porozcinane wylotami suchych dolinek denudacyjnych.

Omawiany obszar charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem hipsometrycznym, deniwelacje terenu przekraczają 70 m. Najwyżej położony punkt w granicach Lublina znajduje się na Węglinie w rejonie ul. Raszyńskiej (233,7 m n.p.m.), z kolei najniższy zlokalizowany jest w dnie doliny Bystrzycy na Ponikwodzie w okolicy oczyszczalni ścieków (162, 5 m n.p.m.).

źródło: Kłosowski Wojciech: Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii Rozwoju Lublina na lata 2013 - 2020. Warszawa, 2012