"Zespoły z sześciu krajów wystąpią na Konfrontacjach Teatralnych, które w tym roku poświęcone będą kulturze Żydów i tematyce Holokaustu.
Dyrektor Janusz Opryński konsekwentnie realizuje własną koncepcję Konfrontacji, polegającą na programowym połączeniu festiwalu z ministerialnymi projektami kulturalnymi, które mają gwarancję finansowania i wsparcia logistycznego. Znakomicie udało się to podczas Roku Gombrowicza, teraz zaś lubelski festiwal współgra z projektami tzw. Sezonów Polskich, czyli programów promocji i wymiany kulturalnej z poszczególnymi krajami (na zasadzie wzajemności i koprodukcji). Poprzednia edycja Konfrontacji powiązana była z Sezonem Polskim w Rosji, zaś nadchodząca - również z rozpoczynającym się Sezonem Polskim w Izraelu. Stąd też kultura żydowska oraz Holokaust stanowią tematyczny rdzeń programu nadchodzących, trzynastych już Konfrontacji Teatralnych. W programie festiwalu znalazły się więc, obok grup polskich, dwa teatry z Rosji i trzy z Izraela oraz zespoły z Łotwy, Czech i Belgii.
Bardzo interesująco zapowiada się Theatre Company Jerusalem ze spektaklem "Shulem", grupa założona w 1982 roku przez Gabriellę Lev, uchodząca za jeden z najbardziej oryginalnych i unikatowych teatrów Izraela, sięgająca w swych spektaklach do istoty kultury, tradycji i symboli świata żydowskiego oraz konfrontująca je z historią i dzisiejszym życiem Żydów. "Shulem" jest spektaklem, który w tej stylistyce podejmuje tematykę Holokaustu. To ważne dlatego, że o Zagładzie mówiono w Izraelu dotychczas raczej kategoriami historycznymi i poprzez świadectwa: relacje, dokumentacje itp. Wydawało się, że sztuka nie udźwignie tego tematu. Tymczasem, kiedy pokolenie Żydów uratowanych z Holokaustu powoli odchodzi i odchodzą Izraelczycy, którzy urodzili się na terenach Europy środkowowschodniej i nie chcieli, aby w jakikolwiek sposób wracać do tamtych czasów, tematyka Zagłady przekroczyła granice pamięci dokumentalnej. "Shulem" Theatre Company Jerusalem - co podkreśla się w Izraelu - mówi o Holokauście nie językiem dokumentu, a środkami sztuki, mianowicie - teatru, a sam spektakl bywa określany teatralnym poematem. Jest to bardzo dynamiczny, barwny i bogaty muzycznie spektakl o afabularnej strukturze, wyreżyserowany przez pochodzącego z Maroka Serge Ouaknino (który w latach 60. XX wieku był w Polsce zafascynowany teatrem Grotowskiego). Pytania o Holokaust są w tym spektaklu pytaniami o to, kim jest człowiek i jakie są granice człowieczeństwa. Natomiast młoda grupa Ocean of Sugar przywiezie coś z zupełnie innej teatralnej beczki: sztukę amerykańskiego dramaturga Dana Clancy "The timekeepers", której akcja osadzona została w realiach obozu Sachsenhausen. Spektakl opowiada historię Banjamina, podstarzałego berlińskiego Żyda i Hansa, młodego Niemca - geja...
Wbrew zapowiedziom, nie udało się sprowadzić do Lublina legendarnego Narodowego Teatru Izraela Habimah, założonego w 1918 roku w Moskwie. Spośród pozostałych zagranicznych propozycji wspomnijmy jeszcze tylko Teatr Novogo Fronta z Czech, formację powstałą w 1994 roku w Sankt Petersburgu; w Lublinie pokaże "Dybbuka", solowy spektakl fascynującej aktorki - Iriny Andreevej.
Festiwal oficjalnie otworzy w środę, 8 października o godz. 19 spektaklu "Sarmacja" Pawła Huelle Teatru im. Juliusza Osterwy w reżyserii Krzysztofa Babickiego. Lublin zaistnieje na Konfrontacjach także dzięki "Homo Polonicusowi", czyli spektaklowi gospodarzy - teatrów Provisorium i Kompania oraz dzięki Scenie Prapremier InVitro i przedstawieniu "Nic co ludzkie".
[Powyższy artykuł Grzegorza Józefczuka "Teatralne Konfrontacje z Holokaustem" został opublikowany w Gazecie Wyborczej Lublin 24 września 2008 r.]