Krajowa Polityka Miejska – możliwości rozwoju miast

Poprawa konkurencyjności i wzmocnienie zdolności polskich miast oraz ich obszarów funkcjonalnych do kreowania szybszego wzrostu gospodarczego, tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy życia mieszkańców będzie celem strategicznym Krajowej Polityki Miejskiej (KPM), realizowanej w latach 2014-2020 r.

Dokument będzie dotyczyć: ośrodków wojewódzkich, regionalnych, subregionalnych i lokalnych. Wszystkie miasta mają być dobrym miejscem do życia, z dostępem do wysokiej jakości usług z zakresu ochrony zdrowia, edukacji, transportu, kultury, administracji publicznej, itp. KPM pokaże, jaka będzie polityka rządu wobec miast. Zostaną w niej określone działania na szczeblu rządowym, które będą wspierać rozwój polskich miast.

Do końca 2020 r. najważniejszymi zadaniami w kontekście rozwoju miast będą:

• poprawa konkurencyjności i zdolności głównych ośrodków miejskich do kreowania rozwoju, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Główne ośrodki miejskie to wszystkie ośrodki wojewódzkie oraz miasta o znaczeniu regionalnym. Wspierany będzie rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach. Ważne będzie także wzmacnianie w nich funkcji metropolitalnych, m.in.: naukowych, gospodarczych, turystycznych, kulturalnych, sportowych. Będzie rozwijana współpraca ośrodków miejskich z innymi miastami w kraju i za granicą. Wspierane będzie partnerstwo miast (w wymiarze krajowym i międzynarodowym);

• wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, w tym  niektórych obszarów wiejskich, przez ich wzmacnianie i przeciwdziałanie upadkowi.

Podstawowe działania i środki będą się koncentrować na wzmacnianiu istniejącej sieci miast i wspomaganiu urbanizacji na tych obszarach. Chodzi o wspomaganie funkcji miejskich, w tym gospodarczych i pozarolniczych, w ośrodkach subregionalnych i powiatowych (ze słabiej rozwiniętą siecią miejską), które zapewniają dobre usługi publiczne oraz oferują nowe miejsca pracy o zasadniczym znaczeniu dla restrukturyzacji regionu. Wsparcie obejmie także regiony opóźnione w rozwoju cywilizacyjnym oraz borykające się z największymi problemami gospodarczymi, w których sieć miast jest najsłabsza.

• odbudowa zdolności do rozwoju przez rewitalizację obszarów miejskich zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie.

Wypracowane zostaną mechanizmy umożliwiające efektywne prowadzenie działań rewitalizacyjnych. Na wybranych obszarach miejskich zostanie przeprowadzona kompleksowa rewitalizacja, obejmująca sferę fizyczną połączoną z działaniami na rzecz poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej. Rewitalizacja to nie tylko renowacja budynków, chodników czy ulic, ale również dbałość o efektywność energetyczną, rozwój transportu publicznego, wsparcie przedsiębiorczości czy samozatrudnienia, rozwijanie infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej czy zapobieganie bezrobociu.

• wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji (wyludnianiu się centrów miast i rozwoju strefy podmiejskiej).

Szczególna uwaga zostanie poświęcona zatrzymaniu zjawiska niekontrolowanej suburbanizacji, która potęguje problemy społeczne i gospodarcze oraz powoduje pogorszenie jakości życia. Chodzi także o zmniejszenie negatywnych skutków suburbanizacji, do których należą utrudnienia komunikacyjne czy też problemy z dostępnością podstawowych usług publicznych, jak edukacja, ochrona zdrowia czy kultura.

• stworzenie warunków do skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym szczególnie metropolitalnych.

Niezbędna jest modyfikacja lub wprowadzenie odpowiednich przepisów prawnych dotyczących zarządzania w obszarze miast. Konieczne będzie zwiększenie koordynacji polityk krajowych z regionalnymi i lokalnymi. Lepsza koordynacja różnych polityk publicznych przyczyni się do zwiększenia efektywności wydatkowania środkówpublicznych, z których znaczna część dotyczy rozwoju miast i zadań samorządów lokalnych.

Prace nad przygotowaniem Krajowej Polityki Miejskiej

Założenia Krajowej Polityki Miejskiej do roku 2020 Rada Ministrów przyjęła16 lipca 2013 r. Otworzyło to formalnie proces opracowania Krajowej Polityki Miejskiej (KPM). Ten etap został rozpoczęty konferencją Prace nad Krajową Polityką Miejską – od Założeń do realizacji, która odbyła się w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego 13 czerwca 2013 r. Podczas konferencji, przedstawione zostały główne wątki tematyczne prac nad KPM: rozwój gospodarczy, transport, ochrona środowiska i odpowiedź na zmiany klimatu, kształtowanie przestrzeni, rewitalizacja oraz zarządzanie rozwojem obszarów miejskich.

Wizja Krajowej Polityki Miejskiej

Zgodnie z założeniami Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Krajowa Polityka Miejska ma być swego rodzaju propozycją rządu określającą pożądane kierunki rozwoju miast, zgodne z krajowymi i europejskimi dokumentami strategicznymi. Chcemy, aby Krajowa Polityka Miejska wskazywała obszary tematyczne, dziedziny i konkretne zagadnienia, w których zmiany legislacyjne są pożądane lub przynajmniej powinny być szczegółowo przeanalizowane.
KPM będzie wyznaczać kierunki tych zmian. Jej istotnym elementem musi być także zaplanowanie działań organizacyjnych na szczeblu rządowym nakierowanych na wsparcie miast. Działań, które pozwolą na bardziej efektywne zajęcie się istotnymi zagadnieniami miejskimi, których skuteczna realizacja wymaga zewnętrznego wsparcia i koordynacji działań wielu podmiotów.
KPM musi przyczyniać się również do zwiększenia efektywności wydatkowania środków publicznych zarówno przez stronę rządową, jak i samorządową. Musi także odpowiedzieć na pytanie, czy i w jaki sposób poszczególne jej cele będą mogły być realizowane przy wykorzystaniu funduszy europejskich, ale ma nie być planem podziału środków z funduszy europejskich pomiędzy polskie miasta, gdyż temu służą inne dokumenty.
Chcemy również, aby KPM miała jak najszerszy wymiar praktyczny, ponieważ nie ma ona być kolejnym dokumentem strategicznym, ale dokumentem realizującym już istniejące strategie, w tym w szczególności Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowani Kraju 2030 oraz Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego.