W książce przedstawiono różne aspekty życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie. Szczególnie dużo miejsca poświęcono powojennym wysiedleniom Ukraińców do USRR, akcji „Wisła”, działalności OUN-UPA oraz kwestiom religijnym i kulturalnym. Zwrócono także uwagę na stosunkowo mało znane kwestie związane z powrotami ludności ukraińskiej z Ziem Odzyskanych na Lubelszczyznę. Zjawisko to przedstawiono w dwóch płaszczyznach – postawy struktur administracji państwowej jak też reakcji ludności polskiej. Analiza tego problemu wykazała, że powstałe z tego powodu konflikty wynikały przede wszystkim z nieuregulowanych spraw majątkowych. W przedstawieniu powojennych dziejów ludności ukraińskiej na terenie Lubelszczyzny nie mogło zabraknąć informacji na temat działalności Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Inicjatywy podjęte przez towarzystwo, będące narzędziem polityki narodowościowej władz, miały wpływ na integrację mniejszości ukraińskiej. W monografii przedstawiono także działania aparatu bezpieczeństwa wobec ludności ukraińskiej w latach 1944–1989. Dodatkowo zamieszczono wybór dokumentów obrazujących wybrane dziedziny życia ukraińskiej mniejszości narodowej na Lubelszczyźnie.
(IPN-Lublin)