Zielone skwery w dzielnicach

Park Czechów, Słomiany Rynek na Kalinowszczyźnie, skwery przy ul. Podhalańskiej, Gospodarczej, Wspólnej, Szelburg-Zarembiny to niektóre z nowo zaaranżowanych terenów zielonych w przestrzeni miejskiej w dzielnicach.

Skwer z definicji to niewielki teren miejski w postaci kompozycji roślinnej, przeważnie przyjmujący regularną formę. Urządzony jako trawnik lub kwietnik może być wzbogacony żywopłotami, rabatami kwiatowymi, krzewami i pojedynczymi drzewami. Stanowi specyficzny rodzaj terenów zieleni miejskiej charakteryzujący się małą powierzchnią. Pełni przede wszystkim funkcje ozdobne oraz w ograniczonym zakresie wypoczynkowe. Skwery często towarzyszą obiektom użyteczności publicznej lub wzbogacają chodniki szerszych traktów komunikacyjnych1.

Tereny zieleni w krajobrazie miejskim z uwagi na zabudowę i infrastrukturę mają charakter wyspowy. Stopień ingerencji i uporządkowanie przestrzenno-kompozycyjne tych miejsc jest w związku z tym utrudnione. Stosowanie drobnych zabiegów polegających na zagospodarowaniu poprzez wprowadzenie nawierzchni komunikacyjnych, wyposażenia (ławki i kosze) i roślinności dekoracyjnej podnosi standard ich użytkowania a jednocześnie sprzyja relacjom społecznym z uwagi na umożliwienie mieszańcom spotkań oraz wypoczynku. Istotnym aspektem w wyborze lokalizacji jest sąsiedztwo. Skwery muszą spełniać swoje funkcje jako miejsca wypoczynku i być dostępne dla użytkowników we wszystkich przedziałach wiekowych oraz rożnej sprawności fizycznej. Niezwykle istotnie jest eliminowanie barier komunikacyjnych oraz łączenie funkcji. Dobrym rozwiązaniem jest jeśli warunki terenowe na to pozwalają lokalizowanie skwerów przy innych obiektach architektury krajobrazu np. placach zabaw. Takie działania umożliwiają integrację pokoleniową. Zagospodarowanie przestrzeni miejskich nie może odbywać się w oderwaniu od historii miejsca, która kreuje jego tożsamość. Najlepszym źródłem inspiracji jest historia miejsca. W ten sposób zaprojektowane i wykonane obiekty architektury krajobrazu są doskonałym nośnikiem informacji dzięki temu mogą pełnić również funkcje edukacyjną.

Przykładem takiego zagospodarowania skweru jest Słomiany Rynek w Lublinie. Dawniej plac targowy w kształcie nieregularnego prostokąta otoczony pierzejami kamienic pełnił funkcję handlową. Po środku, zarośniętego drzewami placu targowego, widać resztki zrujnowanej studni z pomieszczeniem dla dozorcy - jedyny chyba tego typu obiekt zachowany w Lublinie. Niektóre domy wokół rynku, swoją architekturą przypominają jeszcze niskie zabudowania, jakie stanowiły tło prawie każdego jarmarku. Nie przypadkowo, do rynku przylegają budynki garbarni, bliskość placu targowego zapewniała zbyt, a trakt pozwalał na dogodną komunikację Jeszcze krótko po wojnie Słomiany Rynek - słynny nie tylko z handlu słomą ale również i innymi towarami cieszył się sporym zainteresowaniem odwiedzających. Prawdziwy cios zadała mu budowa osiedla mieszkaniowego spółdzielni – Motor - w latach 50- tych, wskutek czego wytyczono nową ulicę - obecną ulicę Lwowską, a wieś stanowiąca naturalne zaplecze dla odbywających się targów przestała istnieć2.


Inspiracją do projektu skweru na Słomianym Rynku była jego dawna funkcja. Forma prostokąta w skali znacznie pomniejszonej nawiązuje do historycznego kształtu placu targowego. Zastosowana naturalna nawierzchnia żwirowa to odniesienie do istniejącego tam niegdyś bruku z „kocich łbów”. Wyposażenie w postaci ławek i koszy na śmieci stanowi dopełnienie funkcjonalne kompozycji. Nasadzenia roślinności drzewa: robinia akacjowa Robinia pseudoacacja 'Umbraculifera', krzewy: irga Cotoneaster horizontalis, berberys Berberis thunbergii 'Atropurpurea Nana', trzmielina Euonymus Fortunei 'Emerald Gaiety” oraz dereń Cornus alba 'Elegantissima' zostały zaprojektowane i posadzone symetrycznie po obwodzie skweru oraz w pasach dzielących powierzchnie na cztery kwatery nawiązujące do straganów (sektorów) targowych. Lokalizacja skweru przy placu zabaw pozwoliła uzyskać większą formę funkcjonalno-przestrzenną przeznaczona dla użytkowników w rożnych przedziałach wiekowych. Skwer jako miejsce wypoczynku służy przede wszystkim osobom w podeszłym wieku, rodzicom z małymi dziećmi oraz każdemu kto ma potrzebę na chwile usiąść w miłym otoczeniu roślin np: w drodze z pracy. Znajdujący się obok plac zabaw jest wyposażony w urządzenia zabawowe dla dzieci w rożnym wieku od bujaków dla najmłodszych po urządzenia sprawnościowe dla starszych dzieci. Połączenie tych dwóch obiektów pozwoliło uzyskać przestrzeń integrującą pokolenia. Koszt wykonania skweru 57 000 zł.


Skwer na Słomianym Rynku z uwagi na historyczne uwarunkowania miasta Lublina, pierwotnej osady kupieckiej zlokalizowanej przy głównych traktach handlowych wiodących z zachodu na wschód Europy stal się inspiracją pod względem zastosowanych form i materiałów dla pozostałych skwerów założonych w 2014 r.:

•  Skwer przy ulicy Wspólnej (dzielnica Kośminek)
•  Skwer przy ul. Szelburg-Zarembiny (dzielnica Abramowice)
•  Skwer przy ul. Podhalańskiej (dzielnica Węglin Południowy)
•  Skwer przy ul. Gospodarczej (dzielnica Tatary)
•  Skwer przy ulicy Żelazowej Woli (dzielnica Czechów Północny)

Skwer przy ulicy Wspólnej (dzielnica Kośminek)\

Na skwerze ustawiono elementy małej architektury (ławki i kosze). Ponadto założono skupiny o powierzchni 110 m2 wykorzystując berberys thunbergii 'Atropurpurea', berberys 'Atropurpurea nana', ligustr, irgę, hortensję, dereń, trzmielinę. Wydatkowano łącznie 60000zł.