Miasto Lublin zostało uznane za miejsce Unii Lubelskiej – symbol pokojowej i demokratycznej integracji dwóch krajów, zróżnicowanych religijnie i etnicznie.
Idee te są reprezentowane materialnie przez zachowane w krajobrazie Lublina zabytki jak Kaplica Trójcy Świętej na Zamku Lubelskim, Pomnik Unii Lubelskiej i kościół p.w. św. Stanisława Biskupa Męczennika oraz Klasztor Ojców Dominikanów.
Kaplica została wzniesiona przez króla Kazimierza Wielkiego. Wnętrza Kaplicy zdobione są rusko-bizantyńskimi freskami ufundowanymi przez króla Władysława Jagiełłę. Jest to unikatowe na miarę europejską miejsce i świadectwo przenikania się kultur Wschodu i Zachodu, ponieważ rzymskokatolicką świątynię przyozdabiają wizerunki ojców Kościoła Wschodniego.
Kaplica znajduje się na dawnym zamku królewskim, w miejscu gdzie według tradycji obradowano nad Unią Lubelską.
Bazylika jest jednym z najcenniejszych obiektów sakralnych w Lublinie. Kościół i klasztor ufundował w 1342 roku król Kazimierz Wielki. Słynęła z faktu, że znajdowały się w niej relikwie Krzyża Świętego, jednak w 1991 roku przechowywane w kościele przez stulecia relikwie zostały skradzione.
Zespół Klasztorny Dominikanów w Lublinie jest zabytkiem, który można zwiedzać prawie w całości, z galerią malarstwa i skarbcem klasztornym włącznie.
Pomnik znajduje się na placu Litewskim i ma formę żeliwnego obelisku na cokole. Frontową częśc cokołu zdobi złocona płaskorzeźba przedstawiająca dwie alegoryczne postaci w antycznych szatach podające sobie ręce, Polonię i Lithuanię, obrazujące akt połączenia unią dwóch wielkich, wielonarodowych europejskich państw: Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z drugiej strony cokołu umieszczono złocony napis objaśniający treść przedstawienia „Połączenie Litwy z Koroną”.
Pomnik, jaki można zobaczyć dziś został wzniesiony w 1826 roku z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Stanisława Staszica.
W 2007 roku Miasto Lublin otrzymało ZDE (obiekty związane z podpisaniem w 1569 r. Unii polsko-litewskiej: kościół p.w. św. Stanisława wraz z klasztorem dominikanów, kościół Świętej Trójcy na zamku, pomnik Unii Lubelskiej). Miasto Lublin jest symbolem europejskich idei integracyjnych, ponadnarodowego dziedzictwa demokracji i tolerancji oraz dialogu kultur między wschodem i zachodem.
W związku z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1194/2011/UE z dnia 16 listopada 2011 r. ustanawiającą działanie Unii Europejskiej na rzecz Znaku Dziedzictwa Europejskiego (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 303/3 z 22 listopada 2011 r. wszystkie miejsca, którym dotychczas przyznano ZDE, musiały ponownie złożyć aplikację o jego uzyskanie.
Dziedzictwo idei Unii Lubelskiej zawartej między Polską i Litwą w 1569 roku, reprezentowane przez zachowane w krajobrazie Lublina zabytki: pomnik Unii Lubelskiej na Placu Litewskich, kaplicę Św. Trójcy i klasztor oo. dominikanów, będące świadkami zawarcia Unii i ją upamiętniające, zostało zarekomendowane Komisji Europejskiej w grudniu 2014 roku do wyróżnienia Znakiem Dziedzictwa Europejskiego. Rekomendacji dokonał powołany przez Komisję Europejską panel ekspertów, na podstawie aplikacji przygotowanej wspólnie przez pracowników Urzędu Miasta Lublin, Muzeum Lubelskiego i oo. Dominikanów.
Oprócz Unii Lubelskiej eksperci zarekomendowali Komisji 15 miejsc z całej Europy, spośród 36 zgłoszonych przez państwa Unii Europejskiej. Oprócz Lublina Polski rekomendowane zostały Konstytucja 3 Maja i Stocznia Gdańska.
W dniu 19 grudnia 2014 r. panel międzynarodowych ekspertów ponownie przyznał Miastu Lublin Znak Dziedzictwa Europejskiego. Komisja Europejska decyzją z 10 marca 2015 r. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2015/C83/03) potwierdziła przyznanie Znaku Lublinowi. Uroczyste wręczenie przyznanego Znaku miało miejsce w Solvay Library w Brukseli, w dniach 15-16 kwietnia 2015. Przyznanie Znaku miało istotne znaczenie dla promocji wartości dziedzictwa Lublina i wiedzy o roli naszego miasta w historii Europy.
W dniu 15 kwietnia 2015 r., w Solvay Library w Brukseli odbyła się uroczystość wręczenia Znaku Dziedzictwa Europejskiego 16 obiektom, które posiadają znaczenie dla historii i dziedzictwa kulturowego Europy.
Poniżej link do filmu z gali wręczenia Znaku Dziedzictwa Europejskiego. W 35 min. ma miejsce prezentacja kilkuminutowego filmu "Unia Lubelska" przygotowanego przez Luca Dumoulin oraz Pierra Holland, w 48 min. quiz wiedzy na temat miejsc ZDE, zaś w 51 min. wręczenie Znaku miastu Lublin. W 95 min. wykonywane jest tzw. family picture.
http://ec.europa.eu/avservices/video/player.cfm?ref=I101510otwiera się w nowej karcie
W dniu 28 kwietnia 2015 roku, na lubelskim zamku, będącym siedzibą Muzeum Lubelskiego, miała miejsce konferencja prasowa poświęcona ponownemu uhonorowaniu Miasta Lublin Znakiem Dziedzictwa Europejskiego. Uczestniczyli w niej przedstawiciele instytucji, w gestii których pozostają obiekty reprezentujące w przestrzeni Lublina podpisanie Unii Lubelskiej. Muzeum Lubelskie, które zarządza Kaplicą Trójcy Świętej reprezentowali marszałek województwa lubelskiego, Sławomir Sosnowski oraz dyrektor Katarzyna Mieczkowska, kościół i klasztor dominikanów przeor Grzegorz Kluz, natomiast Urząd Miasta Lublin, który zawiaduje Pomnikiem Unii Lubelskiej, Prezydent Miasta Lublin, Krzysztof Żuk oraz Miejski Konserwator Zabytków w Lublinie, Hubert Mącik.
W dniach 20-22 marca 2015 roku gościliśmy w Lublinie dwóch dziennikarzy – Luca Dumoulin oraz Pierra Holland – z belgijskiej firmy Mostra S. A., której Komisja Europejska powierzyła przygotowanie filmów przedstawiających miejsca uhonorowane Znakiem Dziedzictwa Europejskiego. Prezentacja filmów odbędzie się podczas uroczystości wręczenia Znaku przedstawicielom odznaczonych miejsc w Solvay Library w Brukseli, w dniu 15 kwietnia 2015 r.
Pracownicy Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Lublinie odwiedzili wraz z ekipą filmową miejsca związane z podpisaniem Unii Lubelskiej – Kaplicę Trójcy Świętej na Zamku, kościół i klasztor OO. Dominikanów oraz obelisk Unii Lubelskiej na Placu Litewskim.
Obok miejsc upamiętniających podpisanie Unii, dziennikarze filmowali Stare Miasto i historyczną przestrzeń Śródmieścia, w tym panoramy z donżonu zamkowego oraz ze wzgórza Czwartek.
W filmie ZDE znajdą się także wywiady z Michałem Karapudą, Dyrektorem Wydziału Kultury Urzędu Miasta Lublin oraz Anną Czajczyk, pracownikiem Muzeum Lubelskiego.
Ekipie filmowców towarzyszyli pracownicy Urzędu Miasta Lublin, a także uczniowie III Liceum Ogólnokształcącego im. Unii Lubelskiej oraz młodzi sportowcy trenujący na co dzień w Lubelskim Sportowym Klubie Taekwon-do.
Film "Znak Dziedzictwa Europejskiego 2015. Unia Lubelska (1569)":
Film "European Heritage Label 2015. The Union of Lublin (1569)":
Fotorelacja: K. Czerlunczakiewicz