Book=Life. Kooperatywa literacka dla rozwoju dzieci i młodzieży

"Książki i ludzie są różni. To, co nas łączy, to opowieść." -  to motto międzynarodowego projektu „Book=Life. Kooperatywa literacka dla rozwoju dzieci i młodzieży", w którym opowiadamy o relacji literatury i życia. W tej relacji szczególnie skupiamy się na rozwoju dzieci od najmłodszych lat.

Book=Life

Projekt „Book=Life. Kooperatywa literacka dla rozwoju dzieci i młodzieży” („Book=Life. Literature Cooperative for Child and Youth Development”) ma na celu wzmocnienie współpracy międzynarodowej pomiędzy polskimi, niemieckimi i ukraińskimi instytucjami kultury i oświatowymi, organizacjami pozarządowymi oraz przedsiębiorstwami działającymi w sektorze kultury, w zakresie wykorzystywania literatury jako narzędzia wspierania procesów rozwojowych dzieci i młodzieży.

Projekt jest realizowany od 1 lipca 2022 roku do 31 marca 2024 roku (trwa 21 miesięcy).

Lider projektu: Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" / Dom Słów
Partnerzy: Wydawnictwo Starego Lwa ze Lwowa, Miasto Münster.
Partnerzy Stowarzyszeni (tzn. organizacje partnerskie, które biorą udział w projekcie, ale bez prawa do otrzymania pieniędzy z dotacji): Gmina Lublin, Fundacja Kultury Audiowizualnej Beetle.
Wydział Kultury Urzędu Miasta Lublin jest odpowiedzialny za wsparcie w zakresie nawiązania i prowadzenia współpracy z partnerami projektu w Münster i Lwowie oraz promocji projektu.

Projekt realizowany jest przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Kreatywna Europa".

Szczegółowe cele:

1. budowanie i wzmacnianie ponadnarodowej współpracy i partnerstwa instytucji kulturalno-oświatowych, przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych z Lublina, Münster i Lwowa na rzecz wspierania rozwoju dzieci i młodzieży poprzez literaturę (przez wymianę dobrych praktyk i organizację wspólnych przedsięwzięć artystycznych);
2. transfer wiedzy na temat literatury dziecięcej i młodzieżowej oraz zwiększenie transnarodowej dystrybucji treści literackich i obiegu artystów, literaturoznawców i twórców
3. z Lublina, Münster i Lwowa;
4. rozwój publiczności i zaangażowania odbiorców: docieranie do odbiorców ponad granicami, w tym do osób ze szczególnymi potrzebami z zakresu zdrowia psychicznego i fizycznego – z zaburzeniami psychicznymi, niepełnosprawnością słuchu, wzroku i ruchu;
5. stworzenie międzynarodowej oferty kulturalnej nastawionej na promocję literatury jako narzędzia zmiany postaw społecznych;
6. uświadamianie wpływu czytania na emocje i samoregulację poprzez akcje promocyjne
7. i europejskie objazdowe wystawy literackie;
8. zapoznanie słuchaczy z problematyką wyzwań ekologicznych, równowagi płci, integracji, różnorodności i reprezentatywności jako motywów literatury dziecięcej i młodzieżowej.

Projekt przyczyni się do pogłębienia współpracy kulturalnej Lublina z jego miastami partnerskimi – Münster i Lwowem, które dotychczas nie współtworzyły oferty kulturalnej skupionej na wpływie literatury na rozwój dzieci i młodzieży, przy założeniu ich aktywnej współpracy w procesie jej opracowywania i wdrażania.

Realizacja jednego z głównych wydarzeń projektowych – ALFABETu –  Międzynarodowego Festiwalu Literackiego na Rzecz Rozwoju Dzieci i Młodzieży, który odbędzie się w 2023 roku w Lublinie, wpisze się w program obchodów Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023.

Zakres projektu:

1. Powołanie Międzynarodowego Think Tanku na Rzecz Rozwoju Dzieci i Młodzieży przez Literaturę - celem Think Tanku jest międzynarodowa wymiana doświadczeń, transfer wiedzy i rozpowszechnianie dobrych praktyk z zakresu rozwoju dzieci i młodzieży przez literaturę. Think Tank zbuduje sieć autorów, wydawców, menedżerów i twórców kultury oraz umożliwi wymianę informacji dotyczących literatury dziecięcej. W jego skład wejdą artyści, literaturoznawcy, pisarze, pedagodzy, psychologowie, bajkoterapeuci, neurodydaktycy, kognitywiści, a także dzieci i młodzież – miłośnicy literatury, którzy będą promować wartościowe czytelnictwo. W ramach realizacji projektu Book=Life Think Tank będzie odpowiedzialny za opracowanie koncepcji festiwalu, warsztatów, konferencji, wystaw i działań promocyjnych w przestrzeniach miast partnerskich projektu, a także koncepcję Web Doca „Książka bez granic/ Book Without Border” – artystycznego projektu badawczego. Grupa założycielska Think Tanku będzie liczyła 30 osób pochodzących z państw partnerskich projektu, tj. Polski, Niemiec, Ukrainy. Każdy z partnerów wskaże do Think Tanku po 10 osób. W kolejnych latach po zakończeniu realizacji projektu Think Tank będzie powiększany o kolejnych członków.
2. Web Doc „Książki bez granic/ Books Without Border” - artystyczny projekt badawczy - Web Doc „Książka bez granic/ Book Without Border” to artystyczny projekt badawczy mający na celu identyfikację i analizę uwarunkowań czytelnictwa oraz wskazanie korzyści płynących z obcowania z książką. Projekt badawczy zostanie przeprowadzony wśród osób w różnym wieku, różnej płci, wykonujących rozmaite zawody, o różnej narodowości i stanie zdrowia, w tym wśród osób z niepełnosprawnościami. Koncepcja Web Doca zostanie opracowana przez Międzynarodowy Think Tank na Rzecz Rozwoju Dzieci i Młodzieży przez Literaturę. Artystyczny projekt badawczy będzie prowadzony w każdym mieście partnerskim i koordynowany lokalnie przez odpowiedniego partnera. W jego efekcie powstanie publikacja internetowa, która przybliży odbiorcom powyższe zagadnienia. Na podstawie publikacji powstanie wystawa o tym samym tytule, promująca czytelnictwo. Po zakończeniu projektu wystawa będzie dostępna do bezpłatnego wypożyczenia.
3. Stworzenie przestrzeni komunikacji on-line dla międzynarodowej współpracy kulturalnej - przestrzeń komunikacji on-line będzie składać się z trzech elementów  - strony internetowej Book=Life, grupy i fanpage’a w mediach społecznościowych. Wspomniane internetowe narzędzia będą wykorzystywane przez partnerów  i ww. Think Tank jako platforma komunikacyjna, a także do gromadzenia i rozpowszechniania informacji dotyczących projektu. Odbiorcy będą mogli również znaleźć na stronie rekomendacje dotyczące roli literatury w rozwoju dzieci i młodzieży.
4. Wystawa „Książka=Życie/ Book=Life” - będzie miała na celu podniesienie świadomości na temat wpływu czytania, obcowania z literaturą na emocje i samoregulację. Zostaną na niej zaprezentowane książki odpowiadające poszczególnym etapom życia człowieka, skupiające się na jego emocjach. Każdy partner wniesie wkład merytoryczny w prezentowane treści. Na wystawie zostanie zaprezentowana twórczość pisarzy z państw partnerskich, które poruszają problematykę dziecięcych emocji. Wystawa będzie eksponowana w przestrzeniach publicznych wszystkich trzech miast partnerskich projektu z możliwością późniejszego jej wypożyczenia (po zakończeniu projektu).
5. Cykl warsztatów we wszystkich miastach partnerskich projektu - organizacja i przeprowadzenie dwóch modułów warsztatów w miastach partnerskich projektu: warsztatów „Książka=Ja/ Book=Me” skierowanych  do dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem osób marginalizowanych ze względu na narodowość, płeć lub niepełnosprawność. Celem warsztatów będzie wskazanie uczestnikom jak można pomóc sobie w radzeniu z emocjami poprzez fikcję literacką; warsztatów dla osób dorosłych „Książka=Dorosły Ja”, podczas których nauczyciele, edukatorzy, animatorzy kultury i rodzice/opiekunowie dowiedzą się, jak wykorzystywać fikcję literacką i bajki terapeutyczne w pracy i życiu codziennym.
6. Instalacja „Książka jako pierwsza pomoc/ Book as First Aid” - instalacja nawiązująca do apteczki pierwszej pomocy będzie miała na celu „uzdrawianie” emocji dzieci i młodzieży poprzez literaturę. Będzie miała kształt książki z ośmioma szufladami odpowiadającymi ośmiu podstawowym emocjom. Szuflady będą zawierały wskazówki i narzędzia do radzenia sobie, poznawania i odbierania emocji. Instalacje zostaną przekazane do pięciu szkół w każdym mieście partnerskim (tj. łącznie do piętnastu szkół). Będą to szkoły, w których odbędą się warsztaty „Książka=Ja/ Book=Me”.
7. Międzynarodowa konferencja „Książka=Życie/ Book=Life” – celem  konferencji bedzie analiza i określenie relacji i adekwatności literatury do poszczególnych etapów życia człowieka – od dziecka, przez nastolatka, dorosłego po seniora, w kontekście kulturowym trzech krajów partnerskich (Polski, Niemiec i Ukrainy). Zakres tematyczny konferencji skoncentruje się w szczególności na książkach, które mogą wesprzeć w trudnych sytuacjach, takich jak pandemia Covid-19. W konferencji wezmą udział autorzy, wydawcy, edukatorzy, nauczyciele i eksperci z zakresu literatury, psychologii, kognitywistyki, neurodydaktyki oraz dzieci i młodzież, które podzielą się swoimi świadectwami obcowania z literaturą. Program konferencji zostanie opracowany wspólnie przez zespół projektowy, Think Tank oraz międzynarodową grupę współorganizatorów – dzieci i młodzieży. Wydarzenie odbędzie się w Münster (prawdopodobny termin – wrzesień 2023 r.).
8. Akcja promocyjna czytelnictwa pn. „Książka w mieście/ Book in the City” - odbędzie się we wszystkich trzech miastach partnerskich projektu i będzie składała się z następujących elementów: a) literackich akcji w przestrzeni publicznej, polegających na wpisywaniu cytatów literackich w przestrzenie publiczne miast, tj. ściany budynków, chodniki, mosty, klatki schodowe; b) wystawy plenerowej pn. „Książka bez granic/ Book Without Borders” prezentującej sylwetki aktywnych czytelników wywodzących się z różnych grup społecznych (różnych pod względem wieku, zawodu, płci, narodowości, w tym osób z niepełnosprawnościami). Celem wystawy będzie promowanie czytelnictwa poprzez osobiste świadectwa czytelników, którzy opowiedzą o najważniejszych książkach w ich życiu, o tworzeniu własnych bibliotek, ulubionych autorach i wyborach czytelniczych, a także o powodach, które skłaniają ich do sięgania po książki; c) Book Crossing Street Campaign - aranżacja przestrzeni miejskich przeznaczonych do czytania i wymiany książek.
9. ALFABET – Międzynarodowy Festiwal Literacki na Rzecz Rozwoju Dzieci i Młodzieży - łączący kulturę z edukacją, przyczyniający się do promocji czytelnictwa w krajach partnerskich oraz promowania najnowszych i najcenniejszych dzieł narodowej literatury dziecięcej i młodzieżowej, autorów i wydawców z Polski, Niemiec i Ukrainy. Podczas festiwalu zostanie podjęta dyskusja na temat literackiego modelu rozwoju dziecka. Każda edycja będzie zbudowana wokół książek konkretnego autora i połączy wątki literackie i rozwojowe według kolejności alfabetycznej. Edycja lubelska w 2023 roku, będzie poświęcona literze A i twórczości Hansa Christiana Andersena, którego bajki wyznaczą odpowiednie wątki literackie i kierunki festiwalowych wydarzeń. W centrum uwagi festiwalu znajdzie się także koncepcja baśni w ujęciu tradycyjnym i współczesnym oraz akceptacja jako postawa, którą można rozwijać dzięki literaturze. Festiwal zostanie przygotowany przy współpracy wszystkich partnerów i odbędzie się w Lublinie.

Festiwal będzie przygotowywany przez cały cykl projektu w następujących fazach:

• zrekrutowanie w każdym mieście partnerskim międzynarodowej grupy dzieci i młodzieży - wolontariuszy, którzy będą współtworzyć program wydarzenia finałowego;
• wizyta studyjna na międzynarodowym festiwalu, w celu poznania dobrych praktyk w zakresie organizacji dziecięcych i młodzieżowych festiwali literackich;
• organizacja cyklu warsztatów dla dzieci i młodzieży z zakresu zarządzania i przygotowania festiwali pt. ​​„Młody Menedżer Kultury=Ja/ Young Culture Manager=Me”;
• wspólne tworzenie programu festiwalu przez wszystkich członków konsorcjum projektu.

Festiwal jest zaplanowany na czerwiec 2023 roku.

Spotkajmy się na międzynarodowej konferencji, wystawach, festiwalu i nie tylko!

„Co dają książki? Każdemu coś innego. Czasami emocje, wiedzę, wartości, spokój, pomysły, tożsamość. Dzięki książkom, mimo różnic płciowych, narodowych, rasowych, językowych, wiekowych, zdrowotnych czy zawodowych, możemy bezpiecznie dzielić swoje doświadczenia i zrozumieć, że to, co i dlaczego czytamy może nas połączyć. Książki i ludzie są różni. I to właśnie ta różnorodność jest dla nas najcenniejsza, bo pozwala na poszerzenie świadomości, a także na zbudowanie międzykulturowego dialogu. Książki dają pytania i odpowiedzi, których nam potrzeba, by się zmieniać i pozwalać nam zmieniać świat. Nie ulegają przeterminowaniu, nie znają granic, są otwarte na każdego. Są blisko tego, kto zechce wziąć je do ręki. Trzymając książkę w ręce pamiętajmy, że i ona nas trzyma. Trzymajmy się więc razem i razem przejdźmy przez życie, bo książka to życie.”

Alina Januszczyk / koordynatorka projektu

Zapraszamy do polubienia strony projektu na FB: https://www.facebook.com/BookLifeProject