16 marca 1942 roku rozpoczęła się w Lublinie akcja „Reinhardt”, mająca na celu wymordowanie ludności żydowskiej przebywającej na terenie Generalnego Gubernatorstwa. To w tym dniu, z Lublina do obozu zagłady w Bełżcu wyruszył pierwszy transport z żydowskimi mieszkańcami miasta.
Od wielu lat, w rocznicę tych wydarzeń, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” za pomocą działań artystycznych i edukacyjnych przypomina o tym tragicznym dniu. Stał on się symbolem naszej pamięci o zbrodni popełnionej przez niemieckich nazistów na polskich Żydach. Poprzez różne inicjatywy dążymy do nadania należytego znaczenia tej symbolicznej dacie.
Główną formą upamiętnienia 16 marca 1942 roku w Lublinie jest „Misterium Światła i Ciemności”, które od 22 lat odbywa się po zmroku w Bramie Grodzkiej. Rozpoczyna się od odczytania nazwisk przedwojennych mieszkańców dzielnicy żydowskiej. Następnie, w przestrzeni gdzie było kiedyś Miasto Żydowskie, gasną wszystkie światła. W ciemności świeci jedynie jedyna latarnia – ostatnia, ocalona lampa z miasta żydowskiego – symboliczna „Latarnia Pamięci”.
Przy latarni zostanie zapalony znicz – „Światło Pamięci”, które jest następnie przekazywane z rąk do rąk przez uczestników Misterium, ustawionych wzdłuż drogi, którą prowadzono Żydów na Umschlagplatz, skąd odjeżdżały transporty z lubelskimi Żydami do obozu zagłady.
Misterium kończy się na ulicy Zimnej, przy instalacji „Nie/Pamięć Miejsca” – miejscu upamiętniającym Zagładę polskich Żydów w ramach akcji „Reinhardt”.
Szczegółowy program wydarzenia:
- 17:00 Otwarcie Instalacji Pamięci „Miasto Odchodzi” – plac Zamkowy,
- 17:15 Początek Misterium Światła i Ciemności – Brama Grodzka,
- 18:15 Przejście Szlakiem Pamięci „Lublin. Pamięć Zagłady” – początek: Latarnia Pamięci, ul. Podwale,
- 19:30 Zakończenie Misterium przy Instalacji „Nie/Pamięć Miejsca” – ul. Zimna.
Wydarzenia zorganizowane w ramach Tygodnia Pamięci o Zagładzie Polskich Żydów:
- 17 marca 2024 r. – Spotkanie z Bramą – darmowe zwiedzanie Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”
- 18 marca 2024 r. – „W prześwicie Bramy”. 40 lat pracy twórczej Tomasza Pietrasiewicza,
- 19 marca 2024 r. – Pamięć i dźwięk. Rozmowa Katarzyny Michalak z Joanną Bachurą-Wojtasik i Tomaszem Pietrasiewiczem,
- 20 marca 2024 r. – spektakl „Opowieści z nocy”,
- 21 marca 2024 r. –„Tożsamość”. Wystawa fotografii z kolekcji szklanych negatywów z kamienicy Rynek 4,
- 22 marca 2024 r. – spektakl „Grodzka 11”,
- 25 marca 2024 r. – Marsz Pamięci. Rocznica likwidacji ochronki żydowskiej.
