Trwa XIV Międzynarodowy Festiwal "Najstarsze Pieśni Europy". Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem "Tradycyjne pieśni karnawałowe".
Podczas festiwalu "Najstarsze Pieśni Europy" prezentowane są najstarsze muzyczne świadectwa kultury tradycyjnej z różnych regionów Europy. W dotychczasowych edycjach festiwalu uczestniczyło kilkadziesiąt zespołów śpiewaczych i liczni soliści z Albanii, Białorusi, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rosji, Ukrainy, Słowacji, Serbii i Włoch.
Archaiczne pieśni, których korzenie nierzadko sięgają czasów przedchrześcijańskich, wykonują zarówno wiekowi strażnicy wiejskiej tradycji, jak młodzi artyści z miasta, którzy podjęli trud rekonstrukcji dawnych technik śpiewania i ocalenia ginących pieśni. Festiwal jest okazją do posłuchania nielicznych żywych lub ożywionych przez etnomuzykologów i artystów pieśni ocalałych na krańcach Europy.
Od Portugalii po Ural, we wszystkich skupiskach wiejskich Europy w górach, na nizinach i wyżynach nad rzekami i jeziorami, na bagnach i piaskach czas zimy był czasem zamierania życia. Z niepokoju i trwogi o życie powstawały obrzędy mające funkcję podtrzymania wegetacji w naturze. Dlatego w kulturach tradycyjnych karnawał był głównie związany z czasem przyrody. Korowody kolędnicze, widowiska, pieśni, tańce, muzyka, życzenia, podarunki były częścią obrzędów, a uczestnicy zakładając kostiumy i maski wcielali się w postacie nawiązujące w wyobrażeniach ludowych do postaci z tamtego świata. Nadawało to kolędnikom, uczestnikom zapustów i innych obrzędów status pośredników pomiędzy tym i tamtym światem, a ich zachowanie związane było z wegetacją i płodnością i miało charakter magiczny. Ich funkcją było przezwyciężenie śmierci i powołanie nowych sił witalnych. Stąd feria kolorowych strojów, ruch, głośna muzyka i obecna symbolika erosa i thanatosa. Czas karnawału odtwarzał chaos poprzedzający stworzenie naszego świata. Wraz z wiosną nadchodził nowy porządek, następował powrót do kosmicznego ładu. Świat stawał się na nowo, wzmocniony energią zaczerpniętą z karnawału. Innym momentem w którym występowały elementy karnawału był obrzęd wesela. Po oczepinach pojawiała się w izbie grupa przebierańców, których strój, postaci jak i nierzadko prowokacyjny sposób zachowania miały podkreślić nadejście nowego stanu/porządku jakim była przemiana dziewczyny w kobietę.
Mnogość pieśni karnawałowych i form inscenizacyjnych w całej Europie była tak duża, że trudno byłoby je pokazać nawet w ciągu tygodniowego festiwalu. Stąd zdecydowaliśmy się by zaprezentować cztery różne tradycje: litewską, rosyjską, włoską i polską. Obok koncertów prezentowane będą filmy etnograficzne poświęconych tej tematyce.
W 2011 w ramach festiwalu „Najstarsze Pieśni Europy” zainicjowaliśmy seminarium „Nowe problemy starej muzyki” podczas którego podejmowane są problemy związane ze zmianami kulturowymi zachodzącymi w kulturach tradycyjnych oraz problemy związane z rekonstrukcją muzyki tradycyjnej. Tematem tegorocznego seminarium są efekty realizacji kilkuletniego programu badawczego „Nowe życie starych pieśni” realizowanego we wsi Posierenie na południu Rosji przez zespół Warszawa Wschodnia pod. kierownictwem Justyny Piernik.
/Jan Bernad/
