Debata pt. Akcja specjalna „Wisła” w świetle najnowszych badań, współczesnych kontekstów i ocen. Dyskusja odbędzie się z udziałem ekspertów:
- prof. Jana Pisulińskiego,
- dr. hab. Rafała Wnuka
- dr. Mariusza Zajączkowskiego.
Prowadzenie: Aleksandra Zińczuk
Słowo wstępne: ks. dr Stefan Batruch
Chcąc upamiętnić 70. rocznicę akcji „Wisła", porozmawiamy w szerszym gronie oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytania: czym właściwie była akcja? jak przebiegała? kto i gdzie był przesiedlany? jakie miejsce na mapie wysiedleń zajmuje Lubelszczyzna w czerwcu 1947 roku? jakie mity funkcjonują wokół tych wydarzeń? jak pamiętano te wydarzenia w okresie PRL i jak je pamiętamy współcześnie?
Rozmowa organizowana w ramach cyklu debat „Modele pojednania”, wspierających polsko-ukraiński dialog, przy współpracy Centrum Kompetencji Wschodnich.
prof. Jan Pisuliński – historyk, w 2000 r. obronił rozprawę doktorską na Wydziale Socjologiczno-Historycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego Kwestia ukraińska w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1923, napisaną pod kierunkiem prof. Ewy Orlof. W 2010 r. habilitował się na Wydziale Socjologiczno-Historycznym UR na podstawie rozprawy: Przesiedlenie ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944–1947 (Rzeszów 2009). Od 2011 r. zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego w Zakładzie Historii Najnowszej IH UR, od września 2012 r. kierownik Zakładu. W latach 2000–2005 pracował także w Biurze Edukacji Publicznej Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie. Członek redakcji „Nowej Ukrainy”, członek powstałego w 2015 r. Polsko-Ukraińskiego Forum Historyków. Zainteresowania badawcze: relacje polsko-ukraińskie w XX w., dzieje dyplomacji polskiej w XX w., prawa człowieka. Autor ponad 60 publikacji naukowych, w tym dwóch monografii (Nie tylko Petlura. Kwestia ukraińska w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1923, Wrocław 2004, Przesiedlenie ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944–1947, Rzeszów 2009), najnowszej publikacji Akcja Specjalna „Wisła” (2017).
dr hab. Rafał Wnuk – historyk, w latach 2000–2009 naczelnik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie. Wieloletni pracownik naukowy Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, w pracowni Ziem Wschodnich II RP w Warszawie (1996–2008). Od 2008 r. wykładowca w Instytucie Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Były kierownik Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz jeden z autorów wystawy głównej Muzeum. Były członek redakcji półrocznika historycznego „Pamięć i Sprawiedliwość”. Wyróżniony m.in. Nagrodą im. Jerzego Giedroycia jako współautor książkiWojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953.
dr Mariusz Zajączkowski – historyk i politolog, adiunkt w Instytucie Studiów Politycznych PAN, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Lublinie, członek powstałego w 2015 r. Polsko-Ukraińskiego Forum Historyków. Interesują go relacje polsko-ukraińskie w XX stuleciu, w tym problematyka działalności ukraińskiego podziemia na byłych i obecnych ziemiach Polski w czasie II wojny światowej i we wczesnych latach powojennych. Opublikował m.in.: Giedroyc a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury” (2014, współredaktor z Magdaleną Semczyszyn), Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939–1944 (2015), Pod znakiem króla Daniela. OUN-B i UPA na Lubelszczyźnie 1944–1950 (2016). Za monografię Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie... został wyróżniony Nagrodą im. Profesora Tomasza Strzembosza.
ks. dr Stefan Batruch – proboszcz Parafii Greckokatolickiej p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Lublinie. Urodził się w Miastku na Pomorzu Środkowym. Ukończył Seminarium Lubelskie w 1989 r. W tym okresie angażował się aktywnie w pracę duszpasterską wśród młodzieży, był współorganizatorem greckokatolickiego ruchu młodzieżowego „Sarepta”, prowadził spotkania katechizacyjne ze studentami lubelskich uczelni, pełnił obowiązki dziekana alumnów greckokatolickich, organizował sesje naukowe i różne uroczystości okolicznościowe. Uczestniczy w pracach sekretariatu Kapituły Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego. Zainicjował spotkania na granicy polsko-ukraińskiej pod nazwą „Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa” i inne liczne inicjatywy sprzyjające polsko-ukraińskiemu dialogowi. Prezes Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza.
Aleksandra Zińczuk – badaczka dziedzictwa kulturowego i historycznego, szczególnie pogranicza etnicznego i trudnej pamięci (Wołyń, świadectwa ratowania i udzielania pomocy, akcje przesiedleńcze, operacja „Wisła”). Autorka licznych publikacji poświęconych historii kultury, animatorka życia społecznego. Prowadzi ekspedycje terenowe, inicjatywy społeczne i artystyczne wspierające polsko-ukraińskie pojednanie.
ORGANIZATORZY
- Warsztaty Kultury w Lublinie
- Centrum Spotkania Kultur
- Grupa Mowa Żywa
- Fundacja Kultury Duchowej Pogranicza
- Fundacja „Ponad Granicami” im. św. Jacka Odrowąża
- Kultura Enter
- Fundacja Teren Otwarty
- Centrum Kompetencji Wschodnich
