Wykonawcy: Zespół instrumentoalno-wokalny La Folia
W programie:
Zespół "La Folia" jest kameralnym zespołem instrumentalno-wokalnym działającym od wielu lat przy Młodzieżowym Domu Kultury nr 2 w Lublinie. Tworzą go młodzi adepci muzyki klasycznej, uczniowie i absolwenci lubelskich szkół muzycznych; kierownikiem artystycznym i dyrygentem zespołu jest Piotr Gawryjołek. Zespół wykonuje i popularyzuje muzykę świecką i religijną dawnych epok: średniowiecza, renesansu i baroku, a także dawne i współczesne kolędy (wykonywane w okresie świąt Bożego Narodzenia). W celu jak najdokładniejszego przekazania ducha tamtych czasów, zespół gra na replikach instrumentów dawnych, takich jak gitara barokowa, fidel, skrzypce barokowe, wiolonczela, flety proste. W repertuarze "La Folii" słuchacze znaleźć mogą utwory Mikołaja Gomółki oraz tańce z tabulatury Jana z Lublina, zachodnioeuropejskie tańce dworskie, arie włoskie, pieśni, hymny, antyfony i motety autorstwa światowej sławy kompozytorów, m.in . Dowlanda, Vivaldiego, Bacha, Haendla, Pergolesiego i in. Zespół współpracuje z Zespołem Tańca Dawnego „Belriguardo”.
Informacje o kompozytorach:
Mikołaj Gomółka (ur. ok. 1535 w Radoszkach , zm. po 30 kwietnia 1591 , prawd. 5 marca 1609 w Jazłowcu ) – polski kompozytor renesansowy i instrumentalista. Jego najbardziej znane, wydrukowane za życia i jedyne zachowane do dziś dzieło to „Melodie na psałterz polski” (oryginalnie: „Melodiæ ná psalterz polski, przez Mikoláiá Gomólke vczynioné”; wydane w drukarni Łazarza Andrysowicza w Krakowie w 1580 ), skomponowane do poetyckiego tłumaczenia psalmów biblijnych , dokonanego przez Jana Kochanowskiego ; Poeta poprosił Gomółkę o dokomponowanie do jego Psałterza Dawidowego muzyki, a ten przyniósł gotowe dzieło ledwie kilka miesięcy później. Melodie zawierają 150 krótkich utworów utrzymanych w układzie czterogłosowym, w technice nota contra notam. Posiłkując się rytmiczną siłą akcentową kompozytor zachował niezwykłą wierność akcentacji języka polskiego.
Melodie są wyjątkowe w muzyce europejskiej z dwóch względów:
• jest to jeden z nielicznych tak wczesnych przykładów, w którym zarówno tekst jak i muzyka są najwyższej próby;
• jest to pierwsze znane opracowanie muzyczne wszystkich 150 psalmów.
Mimo prostoty, pieśni nie są schematyczne – wiele z nich wykazuje wpływy różnorodnych tańców obcych i polskich (pawany , galiardy i in.), przy czym – co jest zupełną nowością w tym czasie – każda stara się oddać wiernie charakter tekstu.
Tabu latura organowa Jana z Lublina pochodzi z ok. 1538-1548 roku. Zbiór ten, stanowiący najcenniejszy zabytek muzyczny XVI-wiecznej Polski, przechowywany jest obecnie w oddziale Polskiej Akademii Nauk w Krakowi. Jan z Lublina żył w XVI wieku, działał w Kraśniku, prawdopodobnie był członkiem zakonu kanoników regularnych laterańskich, ale nie posiadamy żadnych konkretnych wiadomości o jego życiu. ''Nie wiadomo kim był naprawdę: kopistą, spisującym utwory w tabulaturze zakonnikiem, bakałarzem, organistą, kolekcjonerem, teoretykiem czy kompozytorem?'' pisała Mieczysława Demska-Trębaczowa.
Zabytek pochodzi z klasztoru kanoników regularnych w Kraśniku, został sporządzony prawdopodobnie przez jednego z tamtejszych organistów. Tabulatura stanowi zbiór swobodnie zestawionych utworów, bez wyraźnie zaznaczonego planu tematycznego. We wstępie umieszczony jest traktat teoretyczny o opracowywaniu melodii chorałowych oraz przedstawione zostały reguły strojenia organów. Na repertuar zbioru składają się dzieła instrumentalne, a także transkrypcje utworów wokalnych oraz świeckie pieśni (polskie, niemieckie i francuskie), włoskie madrygały oraz tańce.
Niezwykłą wartość przedstawiają zawarte w Tabulaturze tańce. Zapisał ich Jan Lubelczyk aż trzydzieści sześć.
Główni kompozytorzy reprezentowani w zbiorze to twórcy zagraniczni: Girolamo Cavazzoni, Henricus Finck, Clément Janequin, Josquin des Prés, Philippe Verdelot. Rodzimą twórczość reprezentują dzieła Mikołaja z Krakowa , Mikołaja z Chrzanowa oraz liczne utwory anonimowe. Tabulatura sporządzona została starszym typem notacji organowej niemieckiej (na systemie kilkuliniowym zapisany jest nutami głos najwyższy kompozycji, pozostałe głosy zapisane są literami ułożonymi w rzędy pod nutami).
Valentin Haussmann (ur. w 1560 lub pomiędzy 1565 –1570 w Gerbstedt, zm. przed 11 listopada 1613 lub ok. 1614 ) – niemiecki kompozytor i organista. Wykształcenie muzyczne otrzymał od swojego ojca. Przyczynił się do rozpowszechnienia w muzyce niemieckiej elementów stylu włoskiego, zwłaszcza w muzyce tanecznej i towarzyskiej. Wydawał opracowania włoskich pieśni w języku niemieckim. Pisał także własne utwory – pieśni , muzykę instrumentalną i utwory sakralne. Istotne są związki artystyczne Valentina Haussmanna z Polską , gdzie przebywał przez jakiś czas przed 1602. Ponieważ kompozytor szczególnie interesował się muzyką taneczną, podróżował wiele i zbierał popularne melodie taneczne, które wykorzystywał w swoich utworach. W przedmowie do jednego ze swoich zbiorów Haussmann pisze, że tańce polskie „zebrał w Prusach i Polsce, gdzie z przyjemnością słuchał ich wykonywanych na instrumentach smyczkowych”. Prawdopodobnie chodzi tu o Prusy Książęce , którego trzecią część ludności stanowili wówczas Polacy.
Partnerzy koncertu: