Fundacji "Ruchu Solidarności Rodzin" zaprasza na prezentację filmu pt. „Stąd ruszyła lawina. Lubelski Lipiec 1980”, który został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu Miasta Lublin.
13 września 2021 o godz. 11:00 w sali IPN w Lublinie odbędzie się wydarzenie oficjalnie prezentujące film. Natomiast tego samego dnia o godz. 19:00 odbędzie się jego premiera w internecie.
„Lubelski Lipiec 1980. Stąd Ruszyła lawina” to projekt mający na celu dotarcie z historią strajków w lipcu 1980 r. W ramach projektu powstał prezentowany film, a także ścienna mapa-grafika, pokazująca zasięg i działania robotników, strajkujących podczas Lubelskiego Lipca 1980. Mapa jest już na wyposażeniu szkół podstawowych Lublina i części szkół województwa lubelskiego.
Film edukacyjny „Lubelski Lipiec 1980. Stąd Ruszyła lawina” pokazuje tło historyczne wydarzeń z 1980 roku, a także podkreśla, jak ważne były to działania – doprowadziły do pokojowych zmian w Polsce i sytuacji geopolitycznej w naszej części Europy.
Strajki na Lubelszczyźnie, które miały miejsce w okresie od 8 do 24 lipca 1980 r., przyjęło się określać jako „Lubelski Lipiec 1980”. Protesty zapoczątkowane w WSK Świdnik, objęły zakłady pracy w Bełżycach, Białej Podlaskiej, Biłgoraju, Bogucinie, Bychawie, Chełmie, Chodlu, Garbowie, Głusku, Kluczkowicach, Kocku, Kraśniku, Kurowie, Leonowie, Lubartowie, Lublinie, Łopienniku, Markuszowie, Michowie, Międzyrzecu Podlaskim, Nałęczowie, Niemcach, Opolu Lubelskim, Ostrowie Lubelskim, Piaskach, Poniatowej, Puchaczowie, Puławach, Radzyniu Podlaskim, Rykach, Sernikach, Siedliszczkach, Świdniku, Trawnikach, Zagłobie oraz Zamościu. Łącznie strajkowało ok. 170 zakładów pracy i blisko 100 tys. tysięcy ludzi.
Strajki były związane z głębokim kryzysem gospodarczym w PRL w końcu lat siedemdziesiątych. Ich bezpośrednią przyczyną było wprowadzenie przez komunistyczne władze kolejnych podwyżek cen. W trakcie strajków, po raz pierwszy zastosowano okupacyjną formę protestu – robotnicy pozostali w swoich zakładach pracy, wysunięto ponad 1200 postulatów, wniosków i negocjowano ich realizację z dyrekcjami i władzami. Obok postulatów socjalnych wysunęli także postulaty polityczne, domagając się m.in. wolnych sobót, zaprzestania represji wobec strajkujących , wolności słowa oraz demokratycznych wyborów do rad zakładowych. Skala i forma lubelskich protestów była całkowitym zaskoczeniem dla komunistycznych władz, które zmuszone zostały, po raz pierwszy w historii, do zawarcia porozumienia ze strajkującymi. Polskie społeczeństwo, pomimo blokady informacyjnej w kraju, dotyczącej wydarzeń na Lubelszczyźnie, dzięki audycjom RWE, uwierzyło, że taka forma walki, strajków w zakładach pracy będzie najbardziej skuteczna.
Lubelskie doświadczenia wielkiego protestu zostały wykorzystane w sierpniu 1980 r., podczas strajków na Wybrzeżu, w wyniku których narodziła się NSZZ „Solidarność”.
„Lubelski Lipiec”, będący początkiem walki NSZZ „Solidarność” o wolną i demokratyczną Polskę, przyczynił się do rozpadu komunistycznego systemu w Europie i na świecie.
W filmie wykorzystano materiały Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność”, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Lublin, strony internetowej Świdnik na kartach historii oraz fragment utworu „Stąd ruszyła lawina” w wykonaniu Krzysztofa Cugowskiego. Produkcja: GENE.vis na zlecenie Fundacji Ruchu Solidarności Rodzin, koordynacja: Marek Wątorski.
