W 1936 r. władze ZSRR przeprowadziły akcję oczyszczania tzw. „granicy zachodniej” z „kułaków” i „elementu wywrotowego”. Planowo przesiedlono około 15 tys. rodzin (ok. 52 tys. osób), Polaków z obszarów Ukraińskiej SRR graniczących z Polską, zwłaszcza z terenów tzw. Marchlewszyczny. Deportowani objęci ustawą o „specprzesiedleniu” przyczynić się mieli do zagospodarowania ziem rolniczych północnych obwodów Kazachstanu. Przesiedlenia odbyły się w dwóch fazach – na wiosnę (maj) i jesienią (wrzesień) 1936 roku, do nowoutworzonych wsi w obwodach północnokazachstańskim i karagandyńskim.
Trudne warunki klimatyczne, brak środków do życia oraz głód, przyczyniły się bezpośrednio do śmierci wielu deportowanych. Jednocześnie olbrzymie przestrzenie na jakich byli pozostawieni sobie zesłańcy i izolacja w pewnym skupisku sprawiły, że możliwe było w wielu przypadkach zachowanie tożsamości narodowej.
Jak dziś wygląda codzienne życie kazachstańskiej Polonii oraz jej starania w podtrzymywaniu polskiej świadomości narodowej – na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć Marcin Wociór.
Marcin Wociór
nauczyciel przebywający od września 2006 roku w Czkałowie (północny Kazachstan), redaktor kwartalnika polonijnego „Głos Polski”.
