Był czas w dziejach ludzkości, gdy nie znano fotografii, gdy otaczającej rzeczywistości nie dało się, z przyczyn oczywistych, zachować na fotograficznej kliszy. A przecież od zawsze istniała potrzeba rejestracji tego wszystkiego, co dotyczyło człowieka i świata, w którym żył, tego, co nagle wzbudziło zainteresowanie bądź z różnych względów wymagało uwiecznienia. Rodzi się zatem pytanie, co wówczas robiono, by prawdę o minionych wiekach zachować dla potomności. Czy tylko spisywano ją na kartach ksiąg, czy też rejestrowano jedynie w pamięci, by następnie, z pokolenia na pokolenie, przekazywać tę wiedzę w ustnych opowieściach? A może wymyślono całkiem inne metody zapamiętywania świata?
Historia kształtowania się na przestrzeni wieków szeroko pojętej kultury pokazuje wyraźnie, że rzeczywiście wynaleziono inny, równie skuteczny jak fotografia, sposób na to, by wiedza o tym, jak wyglądał świat w dawnych wiekach i jak żyli nasi przodkowie dotrwała do naszych czasów. Do tego celu człowiek zaczął wykorzystywać sztuki piękne, z całym bogactwem ich różnorodnych technik, materiałów i form. Zapamiętywany w ten sposób świat, nierzadko piękniejszy niż w rzeczywistości, dotrwał do dziś, pozwalając w niepowtarzalnych dziełach sztuki na nowo odkrywać karty historii ludzkości.
Elżbieta Matyaszewska - historyk sztuki, doktor nauk humanistycznych, publicystka, pracownik Instytutu Leksykografii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych oraz haseł do Encyklopedii Katolickiej. Czynnie współpracuje z Instytutem Sztuki KUL, Filharmonią Lubelską, Uniwersytetem Trzeciego Wieku i wieloma innymi instytucjami zajmującymi się propagowaniem kultury i sztuki. W 1987 roku ukończyła historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na podstawie pracy magisterskiej Monografia Jamy Michalikowej, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Andrzeja Ryszkiewicza. 12 marca 2008 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w dziedzinie historii i historii sztuki na podstawie rozprawy pt. „Wierzę w cuda nie od dziś”, czyli religia w życiu i twórczości Jana Matejki, której promotorem był prof. dr. hab. Lechosław Lameński. W latach 1985-1990 wchodziła w skład ogólnopolskiego zespołu badawczego przy Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, którego celem było gromadzenie dokumentacji i prowadzenie badań polskiego życia artystycznego XIX wieku (lata 1849-1863) w ramach tzw. programu węzłowego Polska kultura narodowa, jej percepcje i tendencje. W okresie od 1991 do 1993 roku była sekretarzem naukowym zespołu przy Instytucie Sztuki PAN przygotowującego wraz z Wydawnictwem „Arkady” katalog dzieł malarskich Jana Matejki w związku z rocznicami 150-lecia urodzin i 100-lecia śmierci artysty. Dwutomowa publikacja, w której była autorką kilkudziesięciu haseł katalogowych, została wydana w 1993 roku pod tytułem Matejko, Obrazy olejne. W latach 1992-1993 Elżbieta Matyaszewska współpracowała w Lublinie z redakcjami „Przeglądu Akademickiego” i „Kroniki Tygodnia”, regularnie publikując relacje z wystaw sztuki dawnej i współczesnej. Przez kolejne lata (1994-2001) dla kilku lubelskich i warszawskich periodyków („Dobre Wnętrze”, „Gospodyni”, „Dziennik Wschodni”, „Akcent”) przygotowywała teksty z zakresu historii sztuki, historii ubioru, mody i rzemiosła artystycznego. Od października 1998 roku do listopada 2000 roku była współpracownikiem redakcji wydawnictw „Twój Poradnik Budowlany” i „Wnętrze Twojego Domu” w charakterze redaktora odpowiedzialnego za kreacje działu aranżacji wnętrz i współpracy z rzemiosłem artystycznym. Współpracowała też z warszawskim miesięcznikiem „Zabytki-Heritage”. Elżbieta Matyaszewska jest autorką książki „Wierzę w cuda nie do dziś”. Religia w życiu i twórczości Jana Matejki, Lublin 2007, rozpraw naukowych, np.: Maria Wodzicka. Zapomniana malarka ze Lwowa, „Roczniki Humanistyczne KUL” 2007, R. LV, z. 4, s. 279 - 304); Komunikacja graficzna, czyli plakat polski w dwudziestoleciu międzywojennym, w: Komunikowanie i komunikacja w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 219-238; Eligiusz Niewiadomski – między sztuką a zbrodnią, w: Sensacja w dwudziestoleciu międzywojennym (prasa, literatura, radio, film), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011, s. 47-55; Witold Wojtkiewicz – mistrz romantyczno-symbolicznej groteski, w: Jacek Malczewski i symboliści. Obrazy kultury polskiej, Lublin 2012, s. 211-219; Madonna z Puszczy jako przykład recepcji na ziemiach polskich typu ikonograficznego Matki Bożej Śnieżnej, w: Madonna z Puszczy. Sanktuarium Matki Bożej Patronki Leśników, Pani Ziemi Kolbuszowskiej w Ostrowach Tuszowskich, Lublin 2012, s.146-158 oraz kilkudziesięciu artykułów o polskich artystach, m.in. Józefie Czapskim, Adamie Myjaku, Józefie Pankiewiczu, Walerym Rzewuskim, Henryku Siemiradzkim, Auguście Zamoyskim.
CreArt. Sieć miast na rzecz twórczości artystycznej
