Wystawa malarstwa Marii Wnęk ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie.
Wernisaż wystawy: 23 październik 2013r, godz. 18.00.
Wystawa potrwa do 18 listopada.
Kurator wystawy: Zuzanna Zubek-Gańska
Oprawa graficzna: Jacek Gański
Wstęp na wernisaż i wystawę wolny.
Wystawę można oglądać od poniedziałku do piątku, w godz. 11.00-17.30.
Maria Wnęk urodziła się w 1922r. w Olszance k. Starego Sącza w wielodzietnej chłopskiej rodzinie, ukończyła 4 klasy szkoły podstawowej. Była osobą głęboko religijną, pielgrzymuje i uczestniczy w odpustach (zawsze ubiera biała suknię), szczególnym kultem darzy Kalwarię Zebrzydowską. Swój warsztat malarski rozwija od lat 60-tych w Nowosądeckim Domu Kultury Kolejarza, została tam zauważona przez malarkę Ewę Harsdorf, to tam nazywano ją „nikiforką”.
„Maria Wnęk nigdzie nie może znaleźć miejsca, gdzie by się czuła dobrze. Kilka razy załatwiano jej przydział mieszkania, ale zrażała sąsiadów, którzy dążyli do jej wykwaterowania, przyczyniali się do tego, że malarkę zabierano do szpitala psychiatrycznego. Przez długi czas tułała się, śpiąc po dworcach.” (A. Jackowski). Posługiwała się adresem: Nowy Sącz skr.p. 148, który stał się jej znakiem, sygnaturą. W taki sposób na odwrocie obrazów rozpoczyna swe „życiorysy”, w których opowiada co „ten obraz przedstawia…” (najczęściej dramatyczne wydarzenia ze swego życia, przedstawione w otoczeniu świętych), jak i „Naglącą wiadomość od Pana Jezusa…” (upomnienie - przesłanie do świata od Pana Jezusa kierowane poprzez malarkę).
Maluje tym co ma: olejami, plakatówkami, temperą, na materiałach najłatwiej dostępnych: kartonach, dyktach, papierze, czasami na płótnie.
Od lat 80-tych coraz częściej przebywała na leczeniu w Specjalistycznym Szpitalu im. Babińskiego w Krakowie - Kobierzynie, by w ostatnich latach zamieszkać tam na stałe. Prace jej pokazywano na licznych wystawach, znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i muzealnych, w tym w Muzeum Art. Brut w Lozannie.
Na podstawie:
- Aleksandra Jackowskiego „Sztuka zwana naiwną”,
- Ewy Krasińskiej „Malarstwo Marii Wnęk”
Świat Marii Wnęk wypełniony jest świętościami. Zwykle sceny zbiorowe stanowią gęstą kompozycję, zajmując całą powierzchnię przedstawienia. Tłum postaci ustawionych frontalnie patrzy na widza oczami o kształcie migdałów. Owe oczy i silny kontur, jakim narysowane są postacie, przypominają malarstwo ikon. Postacie to także świętości Marii Wnęk - osoby boskie i święci. Święci towarzyszą jej w życiu, podpowiadają tematy obrazów, dyktują przesłania zamieszczone na ich odwrocie. Owe przesłania - „życiorysy”, jak je nazywa malarka - także zdają się rozsadzać ograniczoną powierzchnię rewersu obrazu. Obrazy są więc dwustronne, bez „życiorysu” uważane przez autorkę za nieważne, nieukończone. Bohaterami jej prac są również osoby z najbliższego otoczenia: - zła sąsiadka, która nasypała jej trucizny do butów, patrzący krzywym okiem sąsiad, który schował jej klucz, czy choćby lubiany przez artystkę ksiądz proboszcz, zapraszający ją na imieniny albo kierownik galerii, organizujący wystawę jej prac.
Wystawie towarzyszyć będzie film, udostępniony przez Wytwórnie Filmów Oświatowych:
"Kalwaria Marii Wnęk" - Sylwetka Marii Wnęk, ludowej malarki z Olszanki. Realizatorzy filmują ją na tle pielgrzymki do Kalwarii Zebrzydowskiej. W filmie wykorzystano obrazy Marii Wnęk ze zbiorów Okręgowego Muzeum Sztuki w Nowym Sączu, Szpitala Psychiatrycznego w Kobierzynie oraz prywatnych zbiorów dr. Andrzeja Stępniewskiego.
realizacja i scenariusz: Andrzej Różycki. Produkcja z 1988 r.
Projekcje będą się odbywać w godz. 11.00 - 17.30.
