Dobiega końca rok Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023 w Lublinie. Blisko 13 mln zł w latach 2022-2023 Miasto wydało na realizację założeń wskazanych w aplikacji konkursowej, czego efektem jest 8 przestrzeni młodych, 1000 inicjatyw młodzieżowych, Szkolne Budżety Obywatelskie, programy wspierające przedsiębiorczość, Wolontariat Lubelski czy powstanie Centrum Pomocy Dzieciom. Przed nami Gala Finałowa ESM, podczas której poznamy kolejne miasto z tytułem na 2026 rok.
– Rok 2023 był czasem wzmacniania więzi łączących młodzież z Lublinem i trwałej zmiany w polityce młodzieżowej miasta. Jesteśmy w trakcie finalizacji prac nad dokumentem, który wyznaczy kierunki rozwoju Lublina, jako miejsca dającego szerokie możliwości rozwoju młodych. Wsłuchując się w ich potrzeby stworzyliśmy w mieście sieć miejsc przyjaznych młodzieży, które do tej pory odwiedziło już 10 tys. osób. To niewątpliwy sukces i potwierdzenie słuszności naszych działań. Nie zwalniamy tempa, w 2024 roku zaplanowaliśmy 4,5 mln zł na kontynuację działań na rzecz młodych oraz wsparcie współpracy na linii młodzież i miasto – mówi Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, Zastępczyni Prezydenta Miasta Lublin ds. Kultury, Sportu i Partycypacji, Pełnomocniczka ds. Europejskiej Stolicy Młodzieży.
W obszarze kultury, sportu, partycypacji i edukacji, Miasto w 2023 roku wsparło finansowo ponad 1000 inicjatyw młodzieżowych kwotą 10 mln zł. W ramach programu Miasto Kultury ponad 1,5 mln zł przekazano na 97 projektów skierowanych lub zaproponowanych przez młodych. Program Dzielnice Kultury to 28 projektów młodzieżowych o łącznym wsparciu ponad 500 tys. zł, a jego dwie młodzieżowe edycje: Młodzież Inspiruje Dzielnice to 69 inicjatyw dzielnicowych wsparte kwotą 300 tys. zł. Utworzono również nową kategorię stypendiów kulturalnych dla młodzieży od 13 r.ż. i przyznano 23 stypendia młodzieżowe na łączną kwotę 59 tys. zł. Na terenie miasta powstało 8 przestrzeni młodzieżowych: Hej!, Baza, ReWir, Kosmos, Po prostu Fajne Miejsce, Prusa 2, Punkt Kultury, Piwnica Labiryntu, które odwiedziło do tej pory 10 tys. osób. Miasto przeznaczyło na ich funkcjonowanie 2,8 mln zł. Partnerem strategicznym Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023 jest IKEA oraz Skende Shopping, gdzie funkcjonuje kolejna przestrzeń młodzieżowa Miejscówka. W 2022 roku powstała pierwsza w województwie specjalistyczna placówka zapewniająca kompleksowe wsparcie dzieciom i młodzieży oraz ich niekrzywdzącym opiekunom prowadzona przez Fundację Sempre a Frente, we współpracy z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę.
– Z myślą o młodzieży doświadczającej kryzysów, przemocy czy potrzebujących wsparcia psychologicznego uruchomione zostało Centrum Pomocy Dzieciom w Lublinie. Od września 2022 roku udzieliło 1800 godzin indywidualnego wsparcia psychologicznego dla dzieci, a jego pracownicy odebrali 1500 rozmów na telefon pierwszego kontaktu. Jako Miasto, staramy się dążyć do jak najlepszego zapewnienia opieki oraz wsparcia dzieciom i młodzieży w kryzysie, dlatego w 2024 roku zaplanowaliśmy trzykrotnie wyższy budżet niż w 2023 roku na prowadzenie tej specjalistycznej placówki, czyli 750 tys. zł – mówi Monika Lipińska, Zastępczyni Prezydenta Miasta Lublin ds. Społecznych.
Europejska Stolica Młodzieży to również projekty wspierające przedsiębiorczość, kreatywność i rozwijanie kompetencji przydatnych na rynku pracy, takie jak: Przedsiębiorcze Dzieciaki, Przedsiębiorcza Młodzież, Uczeń i Uczennica przyszłości, Check IT, LwiT, Lublin Skills Up! czy Kompetencje jutra. W programach tych wzięło udział 9000 uczestniczek i uczestników, 300 partnerów biznesowych i odbyło się 400 warsztatów. Budowaniu postaw obywatelskich i zrozumieniu zasad funkcjonowania miasta i samorządu służy natomiast program Akademia Miasto. Program grantowy Miejski Aktywator Młodzieżowy to z kolei źródło wsparcia działań społecznych i obywatelskich. Doskonałą drogą do zdobycia doświadczenia, nauki pracy w zespole, poznania zaplecza organizacji imprez kulturalnych czy sportowych jest program Wolontariat Lubelski, którego celem jest budowa spójnego i długotrwałego systemu wolontariatu w Lublinie. Szkolne Budżety Obywatelskie już od trzech edycji uczą jak rozwijać samorządność uczniowską i partycypację, dając realny wpływ na zmianę swojego najbliższego otoczenia.
– Młodzi ludzie są oddzielną niezwykle istotną grupą społeczną z własnymi problemami, marzeniami i celami i powinni być podmiotem, a nie przedmiotem w dyskusji. W Lublinie jest to już zupełnie jasne i stawia nasze miasto, jako przykład w całej Polsce. Tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży dał nam szansę zmiany perspektywy i realnego wzmocnienia pozycji młodych ludzi w debacie społecznej. Mam nadzieję, że zmiany, który rozpoczęliśmy
w momencie aplikowania o tytuł i podczas realizacji programu będą nam towarzyszyć już zawsze – mówi Aleksandra Kulik, Prezeska Fundacji Sempre a Frente.
Już od 18 lat w Lublinie działa Młodzieżowa Rada Miasta, która ma na koncie 900 podjętych uchwał i 500 ocenionych wniosków w miejskich komisjach. Od 2 lat funkcjonuje również jedyna w Polsce Rada Studentów Lublina, która wspiera Miasto swoim głosem.
– Jako Rada mamy możliwość współdecydowania o tym, które projekty otrzymają wsparcie finansowe ze strony Miasta. To ważna zmiana, ponieważ wcześniej nie mieliśmy do tego odpowiednich narzędzi, a w Lublinie jest nas blisko 60 tys. osób – mówi Maciej Cieciora Przewodniczący Rady Studentów Lublina.
W ramach ESM, dzięki pozyskanym środkom zorganizowano 14 młodzieżowych wymian międzynarodowych, co daje kilkaset młodych uczestniczek i uczestników wizyt studyjnych. Środki europejskie umożliwiły również organizację dużych projektów międzynarodowych, takich jak m.in: inicjatywa bilateralna „Młodzież dla Miasta, Miasto dla Młodzieży” czy „Edukacja to relacje”.
– Tego z jaką siłą Lublin zaczął rozwijać współpracę międzysektorową na rzecz młodzieży i wspólnie z młodzieżą nie da się porównać do żadnych innych działań. Lublin jest młodzieżowy, w którym mieszkają zaangażowani młodzi ludzie pełni pasji. Europejska Stolica Młodzieży to nie tylko imponujące liczby inicjatyw i aktywność młodzieży, ale przede wszystkim zmiana postrzegania energii społecznej w mieście i ogromna duma, kiedy na arenie międzynarodowej działania Lublina oceniane są jako dobra praktyka, którą warto rozwijać – mówi Alina Prochasek, Przewodnicząca Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych.
Lublin jest pierwszą Europejską Stolicą Młodzieży, w której realizowana jest Inicjatywa Europejskiej Agencji Kosmicznej – Direction Earth/Space, łącząca naukę, kulturę i rozrywkę, przybliżająca zagadnienia kosmiczne. Dzięki tej współpracy Lublin mógł gościć Sławosza Uznańskiego, pierwszego od czasów Mirosława Hermaszewskiego, astronautę projektowego Europejskiej Agencji Kosmicznej, który ma szansę polecieć w kosmos.
Gala Finałowa ESM połączona z uroczystą ceremonią ogłoszenia przez Europejskie Forum Młodzieży stolicy na 2026 oraz przekazanie klucza Gandawie (Belgia) – ESM 2024, odbędzie się 27 listopada o godz. 19.00 w Centrum Spotkania Kultur. Wydarzenie będzie można obejrzeć online w języku polskim z tłumaczeniem na PJM oraz w języku angielskim, dzięki streamingowi na żywo. W godz. 11.00-17.00 w CSK odbędą się Targi współpracy „Młodzież, NGO i Miasta”. W wydarzeniu wezmą udział miasta partnerskie oraz kolejne Europejskie Stolice Młodzieży: Gandawa, Lwów i miasta kandydujące do ESM 2026 (Izmir / Turcja, Malaga / Hiszpania, Sarajewo / Bośnia i Hercegowina, Tromsø / Norwegia, Vila do Conde / Portugalia). O godz. 21.00 na Placu Teatralnym odbędzie się widowisko ogniowe Fire Party. Do końca grudnia potrwa Festiwal Podsumowania ESM 2023 z blisko 40 wydarzeniami poświęconymi: wolontariatowi, programom grantowym, Szkolnym Budżetom Obywatelskim czy programom liderskim.
