Świętujemy Unię. Główne obchody 450-lecia zawarcia Unii Lubelskiej

Po ulicach Lublina spacerować będzie szlachta i rycerze, karocą przejedzie Król Zygmunt August wraz z Janem Kochanowskim w asyście straży przybocznej, a nad głowami Lublinian na Placu Litewskim przeleci akrobacyjna grupa wojskowych samolotów Biało-Czerwone Iskry. To tylko niektóre z atrakcji, którymi Lublin będzie świętował główne obchody 450-lecia zawarcia Unii Lubelskiej w dniach 28 czerwca – 4 lipca.

Od początku 2019 roku świętujemy 450. rocznicę zawarcia Unii Lubelskiej i przypominamy o istotnej roli Lublina w kształtowaniu europejskiej wspólnoty narodów. Obchodząc ten rok pod hasłem „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej” odwołujemy się do słów św. Jana Pawła II, pokazując przy tym, jak z dziedzictwa i doświadczeń Unii Lubelskiej czerpać i budować przyszłość. Lublin za sprawą Unii Lubelskiej stał się swoistym źródłem współczesnej Europy, będącej mozaiką wielu narodów i kultur. Przygotowywany z okazji jubileuszu program obchodów obejmuje organizację m. in. szeregu wydarzeń kulturalnych, koncertów, wystaw, spektakli i konferencji odbywających się w ciągu całego roku. W organizację wydarzeń aktywnie włączyły się miasta partnerskie i zaprzyjaźnione, lubelskie szkoły i uczelnie oraz wiele instytucji naukowych i kulturalnych w kraju i za granicą.

– Na główne obchody jubileuszu wybraliśmy daty nieprzypadkowe – 28 czerwca, dzień przyjęcia unii w 1569 roku, i 4 lipca – datę ratyfikowania jej przez króla Zygmunta Augusta. Biorąc udział we wspólnym Świętowaniu Unii, wybierzemy się w prawdziwą podróż w czasie. Inscenizacje, pokazy i rekonstrukcje historyczne, spotkania z kulturą litewską, dawną i współczesną, to tylko nieliczne z atrakcji, jakie przygotowaliśmy w ciągu siedmiu dni świętowania. Mieszkańcy miasta i wszyscy, którzy w tym czasie odwiedzą Lublin staną się uczestnikami niepowtarzalnych widowisk i koncertów. Wszystkie wydarzenia mają charakter otwarty. Zapraszam do wspólnego świętowania – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.

Wielkie obozowisko szlachty i rycerzy na Placu Litewskim

Większość wydarzeń odbędzie się w miejscu symbolicznym – na Placu Litewskim, którego nazwa upamiętnia tradycję obozowania posłów litewskich podczas sejmu lubelskiego w roku 1569. To również miejsce, gdzie znajduje się pomnik Unii Lubelskiej. Na czas 450. urodzin Unii Lubelskiej Plac Litewski zamieni się w wielkie obozowisko szlachty i rycerzy – miejsce rekonstrukcji obozów szlachty polskiej i litewskiej. Mieszkańcy Lublina będą mieli okazję zapoznać się z obyczajami szlachty polskiej i litewskiej, kuchnią i rozrywkami z XVI wieku, obejrzeć pokazy ówczesnych ubiorów, inscenizacje walk i pojedynków, pokazy dawnych rzemiosł, zabaw i tańców dworskich. Będą mogli wziąć udział w grach i zabawach nawiązujących do epoki Unii Lubelskiej, uczestniczyć w warsztatach związanych z obyczajowością i kulturą materialną tego okresu i poczuć atmosferę dawnych czasów. 29 czerwca na placu pojawi się obóz historyczny, a w nim znajdą się m. in. namioty wraz z wyposażeniem z końca XVI wieku, pokazy rzemiosł: kaligrafii, kowalstwa, produkcji świec, bicia monet i tkactwa. Na zakończenie dwóch dni obozowania, z Placu Litewskiego, wyruszy barwny korowód w kierunku placu Giedroycia w akompaniamencie rogów i bębnów. Herold w obecności posłów polskich i litewskich obwieści zakończenie sejmiku i porozumienie w sprawie zawarcia nowej unii polsko-litewskiej, a zbrojni oddadzą z broni czarnoprochowej salwę na wiwat. Fundacja Belriguardo przygotowała również atrakcyjną grę miejską „Nie tylko Unia”.
 

Litewska scena muzyczna

Prezentacja litewskiej sceny muzycznej będzie kolejnym ważnym punktem obchodów 450. urodzin Unii Lubelskiej i line-upie festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 organizowanym przez Warsztaty Kultury w Lublinie. Jubileusz stwarza doskonałą okazję, by lepiej poznać i na nowo odkryć Litwę – naszego północno-wschodniego sąsiada, którego do dziś postrzega się w Polsce głównie, jako ważny ośrodek epoki romantyzmu. Budując na potrzeby festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia panoramę muzyczną Litwy, organizatorzy starali się uchwycić różne gatunki i zjawiska tak, by ukazać możliwie jak najszersze spektrum tego, co aktualnie kształtuje tożsamość i unikalność sceny tego nadbałtyckiego kraju. Nie tylko litewska muzyka pojawi się jednak w tym roku na festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia. W ramach cyklu „Litewski focus” odbędą się także spotkania literackie, premiery wydawnicze, pokazy filmowe, wystawy fotograficzne i ilustracji książkowych, warsztaty dla dzieci oraz dyskusje na temat litewskiej kultury. W związku z tym, w Lublinie pojawią się artyści litewscy: muzycy, pisarze, ilustratorzy książek dla dzieci oraz dziennikarze i managerowie. Nie zabraknie też dedykowanych Litwie półek z książkami wydanymi w Polsce, jakie będzie można nabyć w festiwalowej księgarni – Słowobranie. Program „Litewski focus” powstał we współpracy z Ambasadą Republiki Litewskiej w RP, Litewskim Instytutem Kultury, Litewskim Centrum Filmowym, Narodowym Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa, Stowarzyszeniem Fotografów Litewskich i przy wsparciu Ministerstwa Kultury Republiki Litewskiej.

Dzień Unii Lubelskiej

Punktem kulminacyjnym obchodów będzie Dzień Unii Lubelskiej przypadający 1 lipca. Tego dnia odbędzie się Uroczysta Sesja Rady Miasta Lublin, w której udział wezmą liczne delegacje zagraniczne i zaproszeni goście. Sesja będzie tłumaczona na polski język migowy. Po sesji wyruszy barwny, renesansowy korowód z Zamku Lubelskiego na Plac Litewski. Tego dnia odbędzie się premiera oratorium „(po)mosty” Piotra Selima z udziałem lubelskiego chóru Kantylena w Bazylice oo. Dominikanów. Dzień Unii Lubelskiej uatrakcyjni przelot akrobacyjnej grupy wojskowych samolotów Biało-Czerwone Iskry nad Placem Litewskim. Uroczystości potrwają cały dzień, po oficjalnych uroczystościach pojawi się Żywy obraz – Unia Lubelska -wydarzenie plenerowe o charakterze happeningu edukacyjno – kulturalnego polegające na odtworzeniu przez modeli ubranych w kostiumy z epoki obrazu Jana Matejki „Unia Lubelska”. Następnie wieczorem, na scenie na Placu Litewskim zostanie wystawione widowisko teatralno-muzyczne „Klechdy Lubelskie” nawiązujące do historii zawarcia Unii Lubelskiej, ukazujące życie ówczesnego miasta, emocjonujące spory i negocjacje polityczne. W widowisku wezmą udział Lubelska Federacja Bardów oraz Poławiacze Pereł Improv Teatr. Całość wypełni scenografia rodem z XVI wieku.

Z okazji jubileuszu 450. rocznicy Unii Lubelskiej Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu srebrną, kolekcjonerską monetę o nominale 20 zł – 450. rocznica Unii Lubelskiej. Z tej okazji Oddział Okręgowy NBP w Lublinie organizuje 26 czerwca prezentację monety połączoną z koncertem pieśni renesansowych w Bazylice oo. Dominikanów.

Lato na placu Litewskim: Festiwal Dzieci

Na Placu Litewskim, przed Wydziałem Politologii UMCS przez 4 dni głównych obchodów zaplanowano atrakcje dla najmłodszych – piknik rodzinny „Lato na placu Litewskim: Festiwal Dzieci” organizowany przez Centrum Kultury w Lublinie. Będzie to wspólne, rodzinne świętowanie 450-lecia Unii Lubelskiej w miłej i radosnej konwencji z historią w tle. W programie: animacje, gry
i zabawy dla dzieci, a także mini plac zabaw dla najmłodszych. Nie zabraknie wyzwań fizycznych: wyścigów na drewnianych konikach czy skoków w jutowych workach. Będzie to znakomita okazja do poznania gier dawnych, nieco już zapomnianych, takich jak m. in. gra w kulki czy kamienie, toczenie obręczy lub koła. Na Placu Litewskim pojawią się też ogromne szachy i warcaby oraz domki z wielkich kart. Nie zabraknie warsztatów dla całych rodzin – w programie m. in. wspólne tworzenie pacynek i maskotek czy lepienie z gliny ceramicznej i masy solnej.

 

Koncerty muzyki dawnej i wystawa lalek

Plac Litewski stanie się też sceną koncertów muzyki dawnej. Odbędzie się m. in. Koncert Orkiestry św. Mikołaja – „Między Wschodem a Zachodem”, koncert zespołu Alta – „Muzyka Złotego Wieku – Jan z Lublina i jego Europa” oraz widowisko historyczno-muzyczne „Klechdy Lubelskie” w wykonaniu Lubelskiej Federacji Bardów i Poławiaczy Pereł.

Na wystawie „Chodzi za mną Jan Matejko” przygotowanej przez Stowarzyszenie Unia Absolwentów, działające przy III Liceum im. Unii Lubelskiej w Lublinie, w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza w Lublinie będzie można zobaczyć kolekcję lalek artystycznych – bohaterów z obrazu mistrza polskiego malarstwa pt. „Unia lubelska”, takich jak: król, królowa, prymas, kardynał, hetman, kasztelan i inni. Na wystawie będzie można również zobaczyć lalkę samego mistrza Jana Matejki, a także lalkę kasztelana lubelskiego Stanisława Słupeckiego, który w 1569 roku reprezentował Miasto Lublin i złożył swój podpis na dokumencie zawarcia unii z Litwą. Wystawa ma formę edukacyjną i skierowana jest szczególnie do dzieci i młodzieży, będzie otwarta w dniach 01.07.2019-30.09.2019, w godzinach pracy muzeum. Od października do grudnia, kolekcja lalek odwiedzi lubelskie szkoły i przedszkola, a jej prezentacji będą towarzyszyły warsztaty artystyczne.

 

Królewskie spacery

Z okazji obchodów jubileuszu, odbędą się również spacery z przewodnikami lubelskimi „Śladami Unii Lubelskiej” oraz 450 minut z Unią Lubelską, tłumaczone na polski język migowy.

Poławiacze Pereł Improv Teatr zapraszają na dwa interaktywne wydarzenia: Matejko foto Challenge – żywa reprodukcja i propozycja dla wszystkich mieszkańców oraz turystów do udziału w zdjęciu aranżowanym na wzór dzieła z 1869 roku. Kolejne zaproszenie to „Królewski Spacer” – teatralne i interaktywne działania w przestrzeni Lublina przygotowane metodą improwizacji scenicznej. O godzinie 13:00 na Placu Litewskim pojawią się trzy historyczne postacie związane z Unią Polsko-Litewską. Będą to Król Zygmunt August, Jan Kochanowski i królewska straż przyboczna. Bohaterowie poruszać się będą przystrojoną bogato karocą królewską w konnym zaprzęgu od Placu Litewskiego przez lubelski deptak do Starego Miasta. W każdym z tych miejsc karoca królewska będzie się zatrzymywać, by Król mógł odczytać treść aktu unijnego. Jan Kochanowski słowami swoich fraszek zaprosi zgromadzonych widzów do wspólnego zdjęcia.

 

Koncerty i spektakle muzyczno-taneczne

We współpracy z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich Oddział w Lublinie, Towarzystwem Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Lublinie, Towarzystwem Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Lublinie, Unią Szlaków „Zachód – Wschód”, Fundacją Kultura Enter, Fundacją „Via Jagiellonica”, Kościołem Rektoralnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie przygotowany został program koncertów prezentujących muzykę Białorusi, Ukrainy i Litwy, m. in. 28 czerwca Spektakl muzyczno – taneczny Teatru Ludowego Stroju Historycznego z Połocka (Połocki Związek) w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Przyrodniczego, 29 czerwca recital fortepianowy Włodzimierza Lebieckiego (w programie utwory Giedymina Prospera Rodkiewicza) pt. „Poeta fortepianu. Ocalone od zapomnienia" w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie, 30 czerwca koncert Polskiego Chóru „Zgoda” (Forum Polskich Inicjatyw Lokalnych w Brześciu) w Kościele Rektoralnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie, 1 lipca koncert litewsko – polskiej orkiestry młodzieżowej pod dyr. Gediminasa Gelgotasa (w programie utwory: W. Kilara, M. Góreckiego, M. K. Cziurlionisa) w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie, 3 lipca odbędzie się Dziecięcy Koncert Polonijny (w programie występy zespołu „Skowroneczki” z Omska i zespołu muzycznego z Tiumenia na Syberii, Rosja) w Centrum Kultury w Lublinie, a na zakończenie jubileuszu 4 lipca koncert Reprezentacyjnego Polskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna” z Wilna w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie. 29 czerwca odbędzie się również wernisaż wystawy „W stulecie walki o wschodnie granice Rzeczpospolitej – samoobrona Litwy i Białorusi” (tłumaczone na polski język migowy) w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.

 

Kongres Ut unum sint i Festiwal Dwojga Narodów

Na zakończenie 450. urodzin zawarcia Unii Lubelskiej odbędzie się Kongres Ut unum sint (4-7 lipca) – spotkanie chórów dziecięcych z krajów takich jak: Litwa, Ukraina, Białoruś, Łotwa, Estonia, Węgry, Czechy, Słowacja, Rumunia, Kolumbia, Republika Demokratyczna Konga, Liban i chóru Polskiej Federacji Pueri Cantores oraz Festiwal Dwojga Narodów (5-7 lipca) prezentujący kulturę taneczną Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy. Wystąpią m. in. Zespół Pieśni i Tańca Uniwersytetu Wileńskiego (Litwa), Zespół Pieśni i Tańca „Lublin” im. W. Kaniorowej w Lublinie (Polska), Państwowa Orkiestra Dęta „TRIMITAS” z Wilna, Zespół Folklorystyczny „Veselka” (Ukraina) oraz Zespół Folklorystyczny „Radość” (Białoruś).

 

Wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”

W dniach 30 czerwca – 21 lipca 2019 na Placu Litewskim zostanie zaprezentowana wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”, która prezentuje miejsce Lublina w kształtowaniu się europejskiej wspólnoty narodów. Miasto Lublin ukazane jest w szerszym kontekście polskiej drogi do demokracji i integracji z Europą. Zawarcie Unii Lubelskiej, rząd Daszyńskiego, opozycja lat 80. i Lipiec 1980, rola uczelni wyższych w budowaniu wielokulturowej tożsamości miasta, i dzisiejszy Lublin, będący liderem współpracy międzynarodowej w regionie – to wkład Lublina w budowanie Europy. Wystawa prezentuje rożne oblicza współczesnego Lublina, gdzie historia spotyka się z nowoczesnością, a tradycyjna kultura z awangardą. Wystawa prezentowana będzie w litewsko-ukraińskiej i polsko-angielskiej wersji językowej.

 

Pikniki Teatralne w dzielnicach

Świętowanie 450-lecia Unii Lubelskiej odbędzie się również w dzielnicach. Centrum Kultury w Lublinie przygotowało wyjątkowe święto teatralne dla całych rodzin – pełne radości, emocji i opowieści o współczesnym świecie – Pikniki Teatralne w dzielnicach. To wydarzenia dla wszystkich, bez względu na wiek: najmłodsi będą mogli aktywnie wziąć udział w spektaklu „Latamy", a wieczorem na scenie pojawią się aktorzy znani z filmów i seriali, by opowiedzieć słodko-gorzkie historie ojców w spektaklu „Tata ma kota”. Organizatorzy chcą przypomnieć, że 450-lecie zawarcia Unii Lubelskiej – to rocznica podpisania wielkiego dzieła naszych przodków, które dało początek potężnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów Polski i Litwy. Zapraszają więc mieszkańców dzielnic do zabawy z obrazem Jana Matejki „Unia Lubelska”. Każdy wraz z rodziną i przyjaciółmi, korzystając z rekwizytów i kostiumów, będzie mógł się wcielić w jedną z postaci z obrazu. Pikniki odbędą się 6 lipca (Kalinowszczyzna – wąwóz między ul. Kleeberga a ul. Okrzei), 13 lipca (LSM– wąwóz przy SP 22) oraz 20 lipca (Czechów – teren zielony przy SP 43).
Udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny.

Szczegółowy program i opis wydarzeń :

 

PROGRAM ŚWIĘTUJEMY UNIĘ

26 czerwca (środa)

godz. 16:00 - Prezentacja kolekcjonerskiej monety Unii Lubelskiej oraz koncert pieśni renesansowych w Bazylice oo. Dominikanów | Organizator: Oddział Okręgowy NBP w Lublinie

W programie: prezentacja monety kolekcjonerskiej „450. rocznica Unii Lubelskiej", odczytanie Aktu Unii Lubelskiej w oryginalnym brzmieniu, pieśni staropolskie (słowa: Jan Kochanowski, muzyka: Mikołaj Gomółka), grupa rekonstrukcyjna w strojach z epoki, możliwość zwiedzania Skarbca Dominikanów, tort jubileuszowy. Liczba miejsc ograniczona. Bezpłatne wejściówki będą wydawane przed spotkaniem w godz. 15.30-16.00

 

27- 30 czerwca

„Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Organizator: Warsztaty Kultury w Lublinie

Wystawy:

„Z niepewności w niepewność: uchodźcy wojenni na Litwie podczas II wojny światowej” – wystawa fotografii Bolesława i Edmunda Zdanowskich w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Zaułek Hartwigów Litewskie Stare Miasta – wystawa fotografii Romualdasa Požerskisa w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – parter

czerwiec – październik | 23 czerwca 2019 - wernisaż

Peekaboo - wystawa polskiej, litewskiej i ukraińskiej współczesnej ilustracji dla dzieci w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7

 

27-30 czerwca
godz. 12:00-23:00 Księgarnia festiwalowa Słowobranie - w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Klub festiwalowy, Błonia pod Zamkiem

27 czerwca
godz. 17:00 Move East Movie – Litwa – cykl pokazów filmowych: Cud w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

27.06. 2019 - 01.07 2019
godz. 18:00 Spotkania autorskie z uczestnikami 6 Międzynarodowych spotkań ze sztuką, PUB U SZEWCA, ul. Grodzka 18, 20-112 Lublin

godz. 23:15 Koncert Solo Ansamblis (Litwa) w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Klub festiwalowy, Błonia pod Zamkiem

 

28 czerwca (piątek)

 

godz. 11:00 Przedstawienie koncepcji Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej | Pałac Lubomirskich ul. Radziwiłłowska 11

godz. 11:00-19:00 Obóz szlachty polskiej i litewskiej | plac Litewski
Organizator: Fundacja Belriguardo - okno na historię i sztukę

Prezentacja obozu i życia szlachty w XVI wieku, warsztaty dla dzieci na terenie „obozowiska” m.in. taneczne, plastyczne (kaligrafia, moda renesansowa rysunek), rękodzielnicze (krajki, sznurki, świece, moneta), żywe warcaby gdzie pionkami będą uczestnicy zabawy, prezentacja musztry z XVI wieku, pokazowe walki i parada, prezentacja żonglerki flagami. W godz. 13:00- 13:30 pokaz mody renesansowej oraz możliwość przymierzenia elementów stroju oraz pokaz tańca renesansowego i warsztaty m.in. taneczne, rękodzielnicze, plastyczne. Pokazy i warsztaty na terenie „obozowiska” m.in. parzenie kawy, zabawy dawne, gra miejska pt „Nie tylko Unia” (wcześniejsza rejestracja mailowa drużyn). Start przy pomniku Unii lubelskiej. O godz. 19:30 koncert Zespołu Odpust Zupełny.. Na zakończenie o godz. 19:00 zaplanowano spacer z przewodnikiem „Śladami Unii Lubelskiej”.

godz. 13:00 – 20:00 Lato na Litewskim – Festiwal Dzieci - piknik rodzinny | pl. Litewski | Organizator: Centrum Kultury w Lublinie

godz. 18:00  Move East Movie – Litwa – cykl pokazów filmowych: Pradawny las w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa
godz. 18:00 Wernisaż wystawy „6.Międzynarodowe spotkania ze sztuką Lublin 2019” Muzeum Lubelskie, Ul. Zamkowa 9, Lublin
„6.Międzynarodowe spotkania ze sztuką Lublin 2019” będą wzorem lat ubiegłych doskonałym polem wymiany doświadczeń, konfrontacją różnych postaw i poszukiwań twórczych.

godz. 19:00 Spektakl muzyczno – taneczny Teatru Ludowego Stroju Historycznego z Połocka (Połocki Związek) | Centrum Kongresowe Uniwersytetu Przyrodniczego, ul. Akademicka 15

Organizatorzy: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Lublinie, Fundacja Kultura Enter

godz. 19:00-21:00 Warta straży rycerskiej przy Kracie Bronnej | Brama Krakowska

Organizator: Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej

godz. 19:15 Koncert: Garbanotas (Litwa) w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Klub festiwalowy, Błonia pod Zamkiem

godz. 19:30 Koncert: Odpust Zupełny | pl. Litewski, scena

godz. 20:00 Opuszczenie Kraty Bronnej w Bramie Krakowskiej – inauguracja sezonu

Organizator: Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej

godz. 21:00 Pokaz fontann multimedialnych | pl. Litewski

29 czerwca (sobota)

godz. 11.30-13.00 Wschodni Express – cykl spotkań w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019: Odpowiedzialność pisarza w przekazie prawdy historycznej | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

godz. 12:00-19:00 Inscenizacja „W drodze do Unii Lubelskiej” | plac Litewski
Organizator: Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej

Obóz historyczny a w nim m.in.: namioty wraz z wyposażeniem z końca XVI w., pokazy rzemiosł: kaligrafii, kowalstwa, produkcji świec, bicia monet, tkactwa. Na zakończenie 2 dni obozowania na Placu Litewskiego, wyruszy barwny korowód w kierunku placu Giedroycia w akompaniamencie rogów i bębnów. Herold w obecności posłów polskich i litewskich obwieści zakończenie sejmiku i porozumienie w sprawie zawarcia nowej unii polsko-litewskiej a zbrojni oddadzą z broni czarnoprochowej salwę na wiwat.

godz. 13:00 – 20:00  Lato na Litewskim – Festiwal Dzieci - piknik rodzinny | pl. Litewski
Organizator: Centrum Kultury w Lublinie

godz. 13:00-16:00 Matejko Photo Challenge w wykonaniu Poławiacze Pereł Improv Teatr | pl. Litewski, scena

godz. 15:00 450 minut z Unią Lubelską* - spacery tematyczne

15:00 część I – Unia Lubelska

17:30 część II – Hołd pruski

20:00 część III – Uczty sejmowe

(rozpoczęcie każdego spaceru przy pomniku Unii Lubelskiej) | Organizator: Fundacja „Via Jagiellonica” oraz Unia Szlaków „Zachód-Wschód” | plac Litewski

Trzy tematyczne spacery (każdy jest zaplanowany na 150 minut) poświęcone Unii Lubelskiej i jej dziedzictwu w przestrzeni Lublina. W trakcie spacerów przewidziane są konkursy z nagrodami.

godz. 16:00-17:00 Wschodni Express – cykl spotkań w w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019: Premiera książki „Obrazki litewskie” Herkusa Kunčiusa | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

godz. 17:00 Move East Movie – Litwa – cykl pokazów filmowych: Jak wygraliśmy rewolucję w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

godz. 18:00 Wernisaż wystawy „W stulecie walki o wschodnie granice Rzeczpospolitej – samoobrona Litwy i Białorusi* | wystawa czynna codziennie od 24 czerwca do 7 lipca w godz. 10.00 – 18.00 | Filharmonia im. H. Wieniawskiego w Lublinie (foyer)

Organizatorzy: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Lublinie, Towarzystwo Plastyków Polskich przy Związku Polaków na Białorusi, Związek Polaków na Białorusi

Wystawa przygotowana przez Towarzystwo Plastyków Polskich działające przy Związku Polaków na Białorusi, poświęcona Samoobronie Ziemi Grodzieńskiej – polskiej ochotniczej formacji wojskowej, która została powołana 12 listopada 1918 r. w Grodnie. Wystawa zawiera portrety dowódców Samoobrony i strzelców oraz ułanów grodzieńskich, a także najważniejsze momenty z historii tej formacji.

godz. 18:00 „Kiedy śpiewają Starsze Panie i Panowie, litewski miód szumi im w głowie” - Kabaret Starszych Pań i Panów | pl. Litewski, scena

godz. 19:00 „Poeta fortepianu. Ocalone od zapomnienia" recital fortepianowy Włodzimierza Lebieckiego (w programie utwory Giedymina Prospera Rodkiewicza) | Filharmonia im. H. Wieniawskiego w Lublinie

Organizator: Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Lublinie

Włodzimierz Lebiecki - międzynarodowej sławy pianista, ukończył Białoruskie Państwowe Konserwatorium im. A. w. Łunaczarskiego. Przygotował kilku zwycięzców i laureatów międzynarodowych konkursów fortepianowych. Otrzymał odznakę Ministerstwa Kultury Republiki Białoruś. Od 2015 roku mieszka na stałe w Warszawie. Występuje z recitalami fortepianowymi oraz jako akompaniator.

Giedymin Prosper Rodkiewicz (1834 – 1894) – kompozytor i pianista. Jego znana spuścizna muzyczna obejmuje blisko 40 utworów fortepianowych, które wydawał własnym sumptem w cenionych drukarniach muzycznych Wilna, Warszawy, Drezna i Lipska. Zbiór nut kompozytora został ocalony z pożogi wojennej i wysiedlenia Polaków z Wileńszczyzny.

godz. 19:00-21:00 Warta straży rycerskiej przy Kracie Bronnej | Brama Krakowska

godz. 19:15 Koncert Sheep Got Waxed (Litwa) w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Klub festiwalowy, Błonia pod Zamkiem

godz. 19:30 „Między Wschodem a Zachodem” koncert Orkiestry Św. Mikołaja | pl. Litewski, scena

godz. 19:30 Korowód rycerski zakończony pokazem artyleryjskim | wyrusza z placu Litewskiego na plac Giedroycia

Organizator: Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej
godz. 20:00 Straż rycerska w Kracie Bronnej w Bramie Krakowskiej

Organizator: Chorągiew Rycerstwa Ziemi Lubelskiej

godz. 21:00 Pokaz fontann multimedialnych | pl. Litewski

godz. 00:00 Koncert Fume (Litwa) w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Klub festiwalowy, Błonia pod Zamkiem

 

30 czerwca (niedziela)

godz. 10:00 *, 11:00, 12:00, 13:00

Śladami Unii Lubelskiej – spacery z przewodnikami lubelskimi (początek na dziedzińcu Muzeum Lubelskiego)

Organizator: Oddział Miejski PTTK im. A. Janowskiego w Lublinie

godz. 11:30-13:00 Wschodni Express – cykl spotkań w w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019: Odpowiedzialność pisarza w przekazie prawdy historycznej | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

godz. 11:30 Złożenie kwiatów pod Pomnikiem Polskich Profesorów Wyższych Uczelni Lwowa | pomnik przed Biblioteką Główną UMCS, ul. Radziszewskiego 11

Organizator: Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich Oddział w Lublinie

Coroczna uroczystość poświęcona pamięci polskich profesorów wyższych uczelni Lwowa rozstrzelanych w 1941 roku przez niemieckiego okupanta.

godz. 13:00-16:00 Królewski spacer – interaktywna inscenizacja z udziałem Poławiacze Pereł Improv Teatr | deptak

godz. 13:00 – 20:00 Lato na Litewskim – Festiwal Dzieci - piknik rodzinny | pl. Litewski

Organizator: Centrum Kultury w Lublinie

godz. 14:00 Move East Movie – Litwa – cykl pokazów filmowych: Dzieci z Hotelu Ameryka w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

godz. 14:15 Koncert Polskiego Chóru „Zgoda” (Forum Polskich Inicjatyw Lokalnych w Brześciu) | Kościół Rektoralny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie ul. Narutowicza 6

Organizatorzy: Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich Oddział w Lublinie, Kościół Rektoralny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie

Polski Chór „Zgoda” działający przy Forum Polskich Inicjatyw Lokalnych Brześcia i Obwodu Brzeskiego powstał w roku 2000. Dyrygentem chóru i kierownikiem artystycznym jest Wenera Zakirowa. W dniu 30 czerwca dla upamiętnienia Polskich Profesorów Wyższych Uczelni Lwowa rozstrzelanych w 1941 r. chór przedstawi koncert pieśni religijnych i patriotycznych. W programie: m.in. „Gaude Mater Polonia”, „Pieśń Konfederatów Barskich”, „Bogarodzico Dziewico”, „Uwierz, Polsko”, „Ave Maria”, „Marsz, Marsz, Polonio!”, „Modlitwa do Bogarodzicy”, „Kocham Cię, Polsko!”, „Rota”.

godz. 15:00 – 16:00 Cały Lublin śpiewa Te Deum | schody Zamku Lubelskiego
Organizator: Fundacja Wspierania Edukacji Artystycznej i Twórczości Teatralnej EDUARTE

godz. 17:00 Koncert: The  Infiltrators (Litwa) w ramach „Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 | Teatr Stary w Lublinie, Jezuicka 18
godz. 18:00 „Kochanowski. Inspiracje” - koncert zespołu Kobiety Których Nie Ma | pl. Litewski, scena

godz. 19:00 „Muzyka Złotego Wieku – Jan z Lublina i jego Europa” - koncert zespołu Alta | pl. Litewski, scena

godz. 19:00-21:00 Warta straży rycerskiej przy Kracie Bronnej | Brama Krakowska

godz. 21:00 Pokaz fontann multimedialnych | pl. Litewski
 

30 czerwca - 21 lipca

Wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej” | plac Litewski
 

1 lipca (poniedziałek) | Dzień Unii Lubelskiej
godz. 9:00 msza św. w Bazylice oo. Dominikanów połączona z modlitwą ekumeniczną

godz. 10:00 Premiera oratorium „(Po)mosty” Piotra Selima z udziałem lubelskiego chóru Kantylena (III Liceum Ogólnokształcące im. Unii Lubelskiej) | Bazylika oo. Dominikanów

godz. 11:00 Spotkanie przedstawicieli Polaków i Polonii z całego świata | Trybunał Koronny
Organizator: Stowarzyszenie Wspólnota Polska – Dom Polonii w Lublinie.

godz. 12:00 Uroczysta Sesja Rady Miasta Lublin* | dziedziniec Zamku Lubelskiego

godz. 13:00 – 20:00 Lato na Litewskim – Festiwal Dzieci - piknik rodzinny | pl. Litewski

Organizator: Centrum Kultury w Lublinie

godz. 14:00 Renesansowy korowód z Zamku Lubelskiego na pl. Litewski

godz. 14:15 Odsłonięcie pamiątkowej tablicy z okazji 450. rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej na ścianie budynku Ratusza, od strony ul. Lubartowskiej

godz. 14:30 Złożenie kwiatów pod pomnikiem Unii Lubelskiej

godz. 15:00 Pokaz zespołu akrobacyjnego Biało-Czerwone Iskry nad placem Litewskim

Zespół Akrobacyjny „Biało-Czerwone Iskry” jest kontynuatorem utworzonego w 1969 r. w 60. Lotniczym Pułku Szkolnym w Radomiu zespołu „Rombik” (nazwa pochodzi od prezentowanego wówczas ugrupowania 4 samolotów), który od 1991 r. przyjął oficjalną nazwę „Zespół Akrobacyjny Iskry”. Przez wszystkie te lata skład zespołu zmieniał się wielokrotnie, co wynikało z konieczności roszad personalnych oraz chęci dalszego rozwoju. Jeżeli na początku istnienia zespół prezentował kunszt pilotażu zespołowego w składzie czterech samolotów, to pod koniec lat 90-tych latał formacją dziewięciu maszyn. Od początku istnienia piloci zespołu latają na samolotach TS–11 „Iskra”, które w roku 1991 na jego potrzeby zostały zmodernizowane, doposażone w światowej klasy system radiowo-nawigacyjny i pomalowane w narodowe barwy według projektu ppłk. pil. mgr. Ireneusza Fibingera. Przez 31 lat istnienia zespół godnie reprezentował Polskie Siły Powietrzne i lotniczy kunszt pilotów-instruktorów na polskim niebie i podczas międzynarodowych pokazach lotniczych.

godz. 16:00 Koncert "Vivat Rzeczpospolita!" w wykonaniu Roberta Pożarskiego | Bazylika oo. Dominikanów w Lublinie

godz. 16:00 Żywy obraz „Unia lubelska” Jana Matejki | pl. Litewski, scena

Wydarzenie plenerowe mające charakter happeningu edukacyjno – kulturalnego polegające na odtworzeniu przez modeli ubranych w kostiumy z epoki obrazu Jana Matejki „Unia Lubelska”. Modelami, odtwarzającymi postacie historyczne zamieszczone na obrazie będę osoby publiczne i prywatne, zaproszone do udziału przez organizatorów. Publiczne tworzenie i prezentacja obrazu zakończy się zrobieniem pamiątkowego zdjęcia i sesją fotograficzna z mieszkańcami. W trakcie „ustawiania – malowania” obrazu, postacie obrazu będą przedstawiane, omawiane będzie też tło historyczne i znaczenie Unii Lubelskiej.

Organizator: Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Węglin Północny

godz. 18:00 Widowisko Klechdy Lubelskie - Lubelska Federacja Bardów oraz Poławiacze Pereł Improv Teatr | pl. Litewski, scena

godz. 19:00 Koncert litewsko – polskiej orkiestry młodzieżowej pod dyr. Gediminasa Gelgotasa (w programie utwory: W. Kilara, M. Góreckiego, M.K. Cziurlionisa) | Filharmonia im. H. Wieniawskiego w Lublinie

Orkiestra, składająca się z muzyków Państwowych Akademii Muzycznych Litwy i Polski, opracowała program upamiętniający 450-lecie podpisania Unii Lubelskiej oraz akcentujący współpracę między Litwą i Polską. W programie znalazły się utwory znanych litewskich i polskich kompozytorów, m. in. M. K. Čiurlionisa, G. Gelgotasa, M. Góreckiego, W. Kilara.

Podstawę orkiestry tworzą muzycy Orkiestry NIKO, znanej w Europie z konceptualnych i nietradycyjnych występów.

Gediminas Gelgotas – kompozytor, dyrygent, założyciel i dyrektor artystyczny Kameralnej Orkiestry Nowych Idei NIKO. Premiery jego utworów miały miejsce w znanych europejskich salach koncertowych „Konzerthaus Berlin” (Berlin), „Tonhalle Orchester Zürich” (Zurych), „Gewandhaus Leipzig” (Lipsk) i in.

godz. 21:00 Pokaz fontann multimedialnych | pl. Litewski

1lipca – 30 września

Wystawa lalek artystycznych „Chodzi za mną Jan Matejko” | Muzeum Literackie im. Czechowicza w Lublinie

Stowarzyszenie Unia Absolwentów, działające przy III Liceum im. Unii Lubelskiej zaprasza na wystawę lalek artystycznych „Chodzi za mną Jan Matejko”, która odbędzie się w Muzeum Literackim im. Czechowicza w Lublinie. Prezentowana kolekcja to lalkowi bohaterowie z obrazu mistrza polskiego malarstwa pt. Unia lubelska, tacy jak: król, królowa, prymas, kardynał, hetman, kasztelan i inni. Na wystawie będzie można również zobaczyć lalkę samego mistrza Jana Matejki, a także lalkę kasztelana lubelskiego Stanisława Słupeckiego, który w 1569 roku reprezentował miasto Lublin i złożył swój podpis na dokumencie zawarcia unii z Litwą. Wystawa ma formę edukacyjną i skierowana jest szczególnie do dzieci i młodzieży, będzie otwarta w dniach 01.07.2019 -30.09.2019, w godzinach pracy muzeum. Od października do grudnia bieżącego roku, kolekcja lalek odwiedzi lubelskie szkoły i przedszkola, a jej prezentacji będą towarzyszyły warsztaty artystyczne.

2 lipca (wtorek)

godz.16:30 Śladami Unii Lubelskiej – spacery z przewodnikami lubelskimi (początek na dziedzińcu Muzeum Lubelskiego)

Organizator: Oddział Miejski PTTK im. A. Janowskiego w Lublinie

Spacery tematyczne poświęcone Unii Lubelskiej i jej dziedzictwu w przestrzeni Lublin.

3 lipca (środa)

godz. 10.00 Dziecięcy Koncert Polonijny (w programie występy zespołu „Skowroneczki’ z Omska i zespołu muzycznego z Tiumenia na Syberii, Rosja) | Centrum Kultury w Lublinie, Sala Widowiskowa
Organizatorzy: Miasto Lublin, Stowarzyszenie Wspólnota Polska – Dom Polonii w Lublinie, Centrum Kultury w Lublinie

Koncert dziecięcych zespołów polonijnych z Omska i Tiumenia. W programie m.in.: utwory Fryderyka Chopina, Henryka Wieniawskiego, Zygmunta Noskowskiego i Jerzego Petersburskiego oraz polskie piosenki ludowe.

godz.16:30 Śladami Unii Lubelskiej – spacery z przewodnikami lubelskimi (początek na dziedzińcu Muzeum Lubelskiego)

Organizator: Oddział Miejski PTTK im. A. Janowskiego w Lublinie
 

4 lipca (czwartek)

godz.16:30 Śladami Unii Lubelskiej – spacery z przewodnikami lubelskimi (początek na dziedzińcu Muzeum Lubelskiego)

Organizator: Oddział Miejski PTTK im. A. Janowskiego w Lublinie

godz. 19:00 Koncert Reprezentacyjnego Polskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna” z Wilna | Filharmonia im. H. Wieniawskiego w Lublinie

Zespół założony przez Gabriela Jana Mincewicza jesienią 1980 roku, pierwszy swój występ dał na początku maja 1981 r., co jest uważane za dzień jego narodzin. Zespół od początku swego istnienia prowadzi rozległą pracę etnograficzną: zbiera po wsiach podwileńskich polski folklor, aby ocalić go od zapomnienia. Na scenie Zespół prezentuje nie tylko poszczególne pieśni i tańce wileńskie, lecz częstokroć łączy je w odrębne kompozycje, odtwarzając dawne obrzędy. Folklor wileński Zespół szeroko prezentuje poza granicami kraju. Występował w wielu miastach Polski oraz rozsławił wileńskie piosenki i tańce na różnych kontynentach świata

4-7 lipca

Kongres Ut unum sint – kongres chórów dziecięcych

Organizator: Archidiecezja Lubelska, Federacja Pueri Cantores, Województwo Lubelskie, Miasto Lublin

 

5-7 lipca

Festiwal Dwojga Narodów | plac Litewski i Muszla Koncertowa

Organizator: Zespół Pieśni i Tańca im. W. Kaniorowej

 

Piknik Teatralny
6.07 / sobota / Kalinowszczyzna – wąwóz między ul. Kleeberga a ul. Okrzei

13.07 / sobota / LSM – wąwóz przy SP 22

20.07 / sobota / Czechów – teren zielony przy SP 43

wstęp wolny

PROGRAM:

godz. 12:00-15:00: animacje, gry i zabawy dla całej rodziny

godz. 15:00: spektakl „Latamy” – Teatr Sztuczka (dla dzieci 3-5 lat)

godz. 16:00: żywy obraz „Unia lubelska” – zostań królem i damą dworu z obrazu „Unia lubelska” – akcja Matejko Foto Challenge

godz. 18:00: „Unia po lubelsku!” – komediowy spektakl historyczny w wykonaniu Poławiacze Pereł Improv

godz. 19:00: żywy obraz „Unia lubelska” – zostań królem i damą dworu z obrazu „Unia lubelska” – akcja Matejko Foto Challenge

godz. 20:00: „Tata ma kota (albo Poczytaj mi tato)” – teatr Scena InVitro (spektakl dla widzów dorosłych)

Teatr Sztuczka: „Latamy”

Przyroda i światło od wczesnego ranka do późnej nocy. Lato to przede wszystkim stan umysłu, w którym podobno można nawet latać. Dlatego drugi odcinek serialu teatralnego „Cztery pory roku” jest oparty na specyficznym odczuwaniu przestrzeni, zabawach kinezjologicznych i zabawie przy puszczaniu latawców. Spektakl odbywa się na wolnym powietrzu, skłania do doświadczania przestrzeni na różnych poziomach, głównie przez ruch. Niezbędny ekwipunek to ręcznik, ubranie na zmianę i uśmiech od ucha do ucha!

scenariusz i reżyseria: Liza Szczęśliwa; koncepcja i scenografia: Iwona Kornet, Iwona Księżniak, Liza Szczęśliwa; muzyka (na żywo): Sylwia Lasok, Marcin Kowalczuk

obsada: Sylwia Lasok, Marcin Kowalczuk

Teatr Scena InVitro: Tata ma kota (Poczytaj mi tato)
Spektakl Szymona Bogacza w reżyserii Łukasza Witt-Michałowskiego jest głosem ojców samotnie wychowujących swoje dzieci. Głosem ojców, którzy dzieci swoich zostali pozbawieni, próbujących zrozumieć swoją sytuację, ułożyć sobie życie pomiędzy dzieckiem, a Tą Której Od Dawna Nie Ma, czyli byłą żoną i na zawsze matką dziecka. To subiektywne spojrzenie na problem rozpadających się małżeństw i dzieci, do których ojcowie zazwyczaj tracą swoje naturalne prawa. Pomimo męskiego punktu widzenia, sztuka Bogacza jest przede wszystkim… komedią. Bo tylko przez śmiech ojcowie mogą oswoić cały ten swój tragicznie śmieszny los.

scenariusz: Szymon Bogacz; reżyseria: Łukasz Witt-Michałowski; obsada:Arkadiusz Cyran, Dariusz Jeż, Przemysław Sadowski, Jarosław Tomica, Karol Wróblewski; reżyseria światła i dźwięku: Marcin Kowalczuk

Poławiacze Pereł: Unia po Lubelsku! –komediowy teatr historyczny

Cofniemy się do Lublina z czasów Zygmunta Augusta, a nawet Władysława Jagiełły. Przyjrzymy się mieszkańcom – zwykłym kowalom, piekarzom, cyrulikom jak również i królom, szlachcie oraz duchowieństwu. Podróż do przeszłości odbędziemy radośnie, beztrosko - nie przekłamując faktów, wypełnimy błyskotliwą fikcją wszystkie luki między nimi. Śmiech stanie się naszym przewodnikiem, a celem rozkochanie widzów w historycznym Lublinie. Mówiąc wiele o przeszłości, opowiemy wszystko o tym, jak jest z nami, między nami i w nas dzisiaj, dokładnie 450 lat od zawarcia unii między Litwą a Polską.

obsada: Przemysław Buksiński, Michał Łysiak, Łukasz Szymanek, Mirek Urban, Marcin Wąsowski

Matejko Foto Challenge

Przyjdź i stań się bohaterem z obrazu Jana Matejki „Unia Lubelska”! Co powiecie na Matejko Photo Challenge w wykonaniu Waszym i Poławiacze Pereł Improv Teatr? My jesteśmy na tak!

Obraz „Unia Lubelska” został namalowany dla upamiętnienia 300 rocznicy podpisania Unii Polski i Litwy zawartej na Sejmie Walnym w Lublinie w 1569. Podczas Pikniku każdy może upamiętnić swój udział w niepowtarzalnym Jubileuszu 450-lecia zaprzysiężenia Unii Lubelskiej!

 

„Litewski focus” podczas festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019:

Wschód Kultury – Inne Brzmienia to festiwal, który zawsze z wielką ciekawością śledzi zjawiska, zachodzące w muzyce i kulturze naszych sąsiadów. Od lat prezentują się tu artyści z krajów Partnerstwa Wschodniego, ale też grupy z Czech, Niemiec czy ze Skandynawii. Najbliższa edycja przybliży nam w sposób szczególny brzmienia litewskie, a okazja ku temu jest tym lepsza, iż w roku 2019 przypada 450. rocznica podpisania Unii Lubelskiej.

 

KONCERTY 

Solo Ansamblis | Litwa
Kwartet mocno inspirujący się brzmieniami w duchu Bauhaus, Tuxedomoon czy też Killing Joke. Artyści operują na pograniczu muzyki z nurtów new wave, cold wave oraz electro i new romantic. Co charakterystyczne, grupa łączy to wszystko z działaniami teatralnymi i performatywnymi, a podczas swoich występów wykorzystuje często projekcje video, rozbudowaną scenografię czy kostiumy.   
27.06 | 23.15 | Klub festiwalowy, Błonia

Garbanotas | Litwa
Tej pochodzącej z Wilna formacji najbliżej stylistycznie do psychodelicznego rocka i jak przekonują sami artyści, ich muzyka daje radość pod każdą szerokością geograficzną. Jest w tym sporo racji, bo klimat jaki Garbanotas potrafi stworzyć podczas koncertu sprawia, że ich granie zyskuje prawdziwie międzynarodowy charakter, nawet w utworach opatrzonych litewskim tekstem.
28.06 | 19.15 | Klub festiwalowy, Błonia

 

Sheep Got Waxed | Litwa
Chcąc zdefiniować twórczość tego znakomitego trio, można śmiało używać przedrostka „post”, bowiem Litwini w bardzo świeży i kreatywny sposób poszukują nowych brzmień w stylistyce post jazz, post punk czy też post rock. Z jednej strony czerpią motywy z klasyki jazzu i muzyki akademickiej, by za chwilę dokonać spektakularnej dekonstrukcji, robiąc wycieczkę w stronę metalu, eksperymentalnej elektroniki, improwizowanego free czy też techno.

29.06 | 19.15 | Klub festiwalowy, Błonia

Fume | Litwa
Muzyk i producent, funkcjonujący pod pseudonimem Fume. Artysta, nagrywający dla bardzo dobrego litewskiego labelu Suru Records, oscyluje wokół nurtów deep, dub, electro czy też trip hop. Podczas swoich setów wykonywanych na żywo, Fume wykorzystuje często wizualizacje dedykowane poszczególnym kompozycjom.   
29.06 | 00.00 | Klub festiwalowy, Błonia

The  Infiltrators | Litwa

Artyści ci, wykorzystujący klasyczne instrumentarium (piano, bębny i saksofon), stanowią dziś jeden z czołowych litewskich składów jazzowych. Trudno jednak, by było inaczej, kiedy zespół tworzy trzech znakomitych instrumentalistów, wirtuozów w swoich dziedzinach – pianista Dmitrij Golovanov, perkusista Arkady Gotesman oraz saksofonista Jan Maksimovic. Ten ostatni jest już znany festiwalowej widowni, gościł bowiem na Innych Brzmieniach w 2015 roku z polską grupą Variete.

30.06 | 17.00 | Teatr Stary w Lublinie, Jezuicka 18

 

MOVE EAST MOVIE – LITWA – cykl pokazów filmowych

 

Podczas tegorocznej odsłony festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia wyruszymy w filmową podróż na Litwę. Będzie to wyprawa zarówno w czasie, jak i w przestrzeni, a do tego, odbędziemy ją wielogatunkowym wehikułem. Zgodnie z opinią, że kino to najlepsza droga ku temu, by jak najszybciej poznać jakiś kraj i jego kulturę, postaramy się zrozumieć czym żyje dzisiejsze kino litewskie, lepiej poznać mieszkańców tego nadbałtyckiego regionu oraz dowiedzieć się, co najbardziej interesuje tamtejszych filmowców. Podczas codziennych seansów będziemy też obalać kolejne stereotypy, które przez lata przylgnęły do litewskich filmów, takie jak np. ten, że jest to kino niemal wyłącznie poetyckie, cechujące się bardzo powolnym tempem akcji. Oczywiście współczesne kino litewskie czerpie z tradycji poetyckiego kina litewskiego, ale dziś zdecydowanie nie jest to już tylko nostalgia i metafory.

W ramach Move East Movie 2019 zaprezentujemy jedną pozycję klasyczną - “Dzieci z Hotelu Ameryka”, która zabierze nas do Kowna i lat 70. ubiegłego stulecia oraz 3 nowości - “Cud”, “Jak wygraliśmy rewolucję” i “Pradawny las”, które przybliżą nam zarówno moment wejścia Litwy w epokę kapitalizmu, jak i czasy opresyjnego ustroju opartego na wiecznej kontroli, nakazach oraz absurdalnych przepisach. Chwilą wytchnienia od historii będzie natomiast przepiękna wizualna wyprawa do pradawnej litewskiej puszczy.  

W programie:

Cud / Miracle / Stebuklas
reż.: Egle Vertelyte, prod.: Litwa, 2017, 91 min.

Przełom lat 80-tych i 90-tych XX wieku, to w wielu europejskich krajach czas transformacji ustrojowej oraz schyłkowy moment systemu komunistycznego. W 1992 roku kapitalizm zaczyna powoli rodzić się też na Litwie, co oczywiście jest kolosalną zmianą i wyzwaniem dla całego społeczeństwa. Główna bohaterka filmu, Irena jest właścicielką gospodarstwa rolnego i hodowli świń. Nowe czasy niosą ze sobą widmo rychłego bankructwa, gdy nagle, dość niespodziewanie, na pomoc Irenie przychodzi tajemniczy Amerykanin o imieniu Bernardas. Według niego, gospodarstwo należało w przeszłości do jego rodziny, a dziś chciałby je uratować i postawić na nogi. Początkowo wszystko idzie dobrze, z czasem jednak Irena zaczyna powątpiewać w prawdomówność Bernardasa.       

Egle Vertelyte - urodziła się w Szawlach na Litwie. Studiowała historię na Uniwersytecie Wileńskim, produkcję filmową w European Film College oraz scenopisarstwo w National Film and Television School w Anglii. Jest autorką krótkometrażowych filmów „Robomax” (2013) i „Romantic delusions of the bird” (2014) oraz reżyserem filmu dokumentalnego „UB Lama” (2011). Cud (2017) to jej debiutancka fabuła.

27.06 | 17.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

Pradawny las / The Ancient Woods / Sengirė
reż.: Mindaugas Survila, prod.: Litwa, Estonia, Niemcy, 2017, 85 min.

Znakomity dokument, a w zasadzie autentyczny, uchwycony okiem kamery,  zapis niesamowitej przyrody i unikalnego ekosystemu litewskiej puszczy. Nie ma tu klasycznej narracji, a cała opowieść zbudowana jest poprzez serię spektakularnych obrazów. Dzięki temu możemy śledzić z bliska życie watahy wilków, zajrzeć do gniazda czarnego bociana, podejrzeć leśną sowę wraz z jej potomstwem, a nawet doświadczyć tego, jak żyją ludzie, funkcjonujący gdzieś na granicy dwóch światów - dzikiej puszczy i znanej nam na co dzień cywilizacji. “Pradawny las” to wielki sukces współczesnego litewskiego kina, obraz uhonorowany licznymi nagrodami i budzący zachwyt widowni w wielu krajach. Prace nad filmem trwały aż osiem lat, ale efekt jest naprawdę mistrzowski.

Mindaugas Survila - reżyser i autor zdjęć do filmu „Pradawny las” marzył o stworzeniu tego filmu odkąd był w piątej klasie szkoły podstawowej. Początkowo robił zdjęcia natury oraz brał udział w konferencjach dla młodych naukowców. Następnie studiował na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie uzyskał tytuł licencjata biologii. Pod koniec studiów magisterskich z ekologii i zarządzania środowiskowego ukończył swój pierwszy film „Spotkanie z Rybołowami” („Susitikimas su Žuvininkais”), który otrzymał narodową nagrodę imienia Petrasza Abukevičiusa dla najlepszego litewskiego filmu o przyrodzie. Aby zdobyć jak największą wiedzę na temat tworzenia filmów pracował jako asystent operatora kamery, fotograf, drugi operator, a nawet statysta w różnych filmach znanych litewskich i międzynarodowych filmowców (Sergey Loznitsa, Šarūnas Bartas, Audrius Stonys itp.). Do stworzenia „Pradawnego lasu” Mindaugas Survila przygotowywał się przez 18 lat.

28.06 | 18.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

Jak wygraliśmy rewolucję / How we play the revolution / Kaip mes žaideme revoliuciją reż.: Giedre Zickyte, prod.: Francja, Litwa, 2012, 67 min.

Głośny litewski dokument opowiadający o niezwykłych ludziach z zespołu Antis i burzliwych latach 80-tych XX wieku. Życie w bloku wschodnim, jakim było ówczesne ZSRR, nie należało do lekkich i przyjemnych. Opresyjny ustrój oparty na wiecznej kontroli, nakazach oraz absurdalnych przepisach, wysysał z młodych ludzi energię i odbierał nadzieję na lepsze jutro. Były jednak chwile i zjawiska, które wymykały się systemowi, jednoczyły ludzi. Czymś takim był właśnie, mający w zasadzie być jednorazowym żartem, zespół Antis. Szybko jednak okazało się, że wokół wolnościowej idei, zbudowanej na intelekcie, humorze i doskonałej kreacji artystów rodzi się nowy, kontrkulturowy i rewolucyjny ruch.  

ceGiedrė Žickytė – reżyserka litewska urodzona w 1980 r. Studiowała dziennikarstwo oraz reżyserię filmową i telewizyjną. Studia ukończyła ze stopniem magistra sztuk wizualnych w Wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 2003 r. związana z branżą filmową, telewizyjną i reklamową. Wyreżyserowała cztery dokumenty i kilka fabularnych filmów krótkometrażowych prezentowanych na festiwalach i emitowanych w litewskiej telewizji publicznej. Žickytė jest laureatką Litewskiej Narodowej Nagrody Filmowej Srebrny Żuraw za najlepszy film dokumentalny (,,Baras”).

29.06 | 17.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

Dzieci z Hotelu Ameryka / Children from the Hotel America / Vaikai iš „Amerikos” viešbučio
reż.: Raimundas Banionis, prod.: ZSRR, 1990, 88 min.

Klasyczny już dziś obraz w historii litewskiej kinematografii, opowiadający historię młodych ludzi i ich nastoletniego buntu, w realiach Kowna lat 70-tych. Łączy ich miłość do rock’n’rolla, pragnienie wolności oraz tytułowy, mający lata świetności dawno za sobą, budynek Hotelu Ameryka, gdzie wszyscy mieszkają. Naiwność i pogoń za marzeniami szybko jednak zostaną brutalnie skonfrontowane z bezlitosnym systemem komunistycznym. Tytułowe dzieci z Hotelu Ameryka wpadną bowiem w poważne kłopoty po jednej z nocy spędzonych w lesie, kiedy to próbują zainscenizować coś na kształt własnego festiwalu Woodstock.     

Raimundas Banionis - urodził się w 1957 r. w Panevezys na Litwie. W roku 1980 ukończył Moskiewską Szkołę Filmową Vgik, gdzie studiował reżyserię w klasie mistrzowskiej Leva Kulidhanova i Tatjany Liosnova. Od 1980 r. Raimundas pracował jako reżyser filmowy w Państwowym Studiu Filmowym Litwy, a w 1991 r. dołączył do prywatnej firmy filmowej „Litnek”, gdzie reżyseruje i produkuje filmy fabularne, dokumentalne, programy telewizyjne i reklamy.

30.06 | 14.00 | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – II piętro, sala widowiskowa

 

WSCHODNI EXPRESS

Wschodni Express to cykl spotkań i debat z pisarzami, artystami i intelektualistami z krajów Europy Wschodniej oraz seria wydawnicza Warsztatów Kultury, związana z festiwalem Wschód Kultury – Inne Brzmienia.

Jedną z największych przeszkód w rozwijaniu współpracy kulturalnej, przezwyciężeniu barier kulturowych i pokonaniu stereotypów na temat kultur państw Europy Wschodniej jest bariera językowa. Podczas gdy ta bariera nie jest większym zagrożeniem dla innych obszarów praktyk kulturowych (muzyki, sztuk wizualnych), rzutuje ona przede wszystkim na recepcję literatury, a także na szeroko rozumianą sferę wymiany idei. W tym kontekście szczególnie istotna zdaje się więc być idea dbałości o dobry przepływ aktualnej myśli, publicystyki i literatury, tłumaczonej na języki narodowe. Taką rolę pełni stworzone w Warsztatach Kultury wydawnictwo pn. Wschodni Express, które od kilku lat zajmuje się wprowadzaniem na polski rynek książki najbardziej aktualnej prozy i poezji z Krajów Partnerstwa Wschodniego.  

W tym roku, w ramach Wschodniego Expressu, szczególnie licznie reprezentowana będzie literatura ukraińska, której towarzyszyć będzie współczesna proza litewska, stanowiąca nowy akcent w naszym programie wydawniczym.

Herkus Kunčius „Obrazki litewskie”

Herkus Kunčius (ur. 1965 w Wilnie) - prozaik, eseista, dramatopisarz, autor słuchowisk radiowych. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie. Pracował jako redaktor i krytyk sztuki w czasopismach kulturalnych „Krantas” i „Literatūra ir menas”. Autor około dwudziestu tomów prozy tłumaczonej m.in. na języki angielski, duński, niemiecki, rosyjski, słoweński, szwedzki.
W Polsce jego teksty były prezentowane na łamach czasopism „Literatura na świecie”, „Tekstualia” i „Korespondencja z ojcem”. Jako osobne książki w tłumaczeniu na język polski ukazały się Moja walka bambino (2001) oraz Litwin w Wilnie (2014).
Herkus Kunčius jest członkiem zarządu Polsko-Litewskiego Forum Dialogu i Współpracy im. Jerzego Giedroycia. W latach 2011–2015 był Przewodniczącym litewskiego Centrum PEN.
Laureat licznych nagród literackich. W 2019 r. odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi RP za zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej.

O książce „Obrazki litewskie”:

Zawsze jest wiele rzeczy do zauważenia i zrozumienia w efemerycznej rzeczywistości. Z biegiem czasu niektóre wydarzenia zasnęły, inne odrodziły się z mitami lub legendami. Dziś nikt nie może uczciwie powiedzieć, jak wyglądał świat sto lub więcej lat temu, ponieważ historia uwielbia kłamać, a teraźniejszość kusi, by zrealizować swoją własną drogę.

Powieść składa się z siedmiu oddzielnych historii. Powiązanie między nimi to osobowości historyczne, które odwiedziły Litwę na dłuższy lub krótszy czas. Są to: car Rosji Piotr I, Napoleon Bonaparte, Włodzimierz Lenin, Adolf Hitler, Hannibal Lecter, Michaił Gorbaczow i księżniczka Monako - Karolina.

Tłumaczenie z j. litewskiego: Kamil Pecela

Spotkania z udziałem pisarzy litewskich:

Odpowiedzialność pisarza w przekazie prawdy historycznej cz. 1 – w dyskusji udział wezmą: Kristina Sabaliauskaitė (Litwa), Ola Hnatiuk (Polska), Natalka Śniadanko (Ukraina)
29.06 | 11.30-13.00 | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

Premiera książki „Obrazki litewskie” Herkusa Kunčiusa  - w spotkaniu udział wezmą: Herkus Kunčius - autor oraz Ołeksandr Bojczenko - prowadzenie
29.06 | 16.00-17.00 | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

Odpowiedzialność pisarza w przekazie prawdy historycznej cz. 2 – w dyskusji udział wezmą: Herkus Kunčius (Litwa), Jurij Andruchowycz (Ukraina), Marcin Wroński (Polska)
30.06 | 11.30-13.00 | Próba Cafe, Grodzka 5a – patio

O uczestnikach dyskusji:

Kristina Sabaliauskaitė (ur. 1974) – litewska pisarka i historyk sztuki. W 2008 r. zadebiutowała powieścią historyczną Silva rerum (wydawnictwo „Baltos lankos”), opisującą życie w rodzinie szlacheckiej w latach 1659–1667, w okresie potopu szwedzkiego. Książka stała się bestsellerem i została ogłoszona „wydarzeniem literackim” na Litwie, uznanym przez krytyków i historyków, chwaloną za urzekającą opowieść i wielką dbałość o historyczny szczegół. W tym samym roku autorka otrzymała nagrodę literacką im. Jurgi Ivanauskaitė.

W 2009 r. powieść Silva rerum została książką roku na Litwie. W 2011 r. powstała Silva rerum II (wyd. „Baltos lankos”), sequel o wielkiej zarazie podczas wojny północnej w latach 1707–1710. Również została książką roku na Litwie. W 2012 r. wydawnictwo „Baltos lankos” opublikowało wybór opowiadań Danielius Dalba & kitos istorijos.

W 2014 r. ukazała się książka Silva rerum III, kolejna część powieści, uznana za bestseller, opisująca początki legendy o Ger Tzedeku, sprawiedliwie nawróconym w Wilnie. W 2015 r. Silva rerum w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz wydana została w Polsce i otrzymała entuzjastyczne recenzje, a krytycy nazywali ją „prawdziwą literacką sensacją z Litwy”, „monumentalnym tekstem; literaturą najwyższej próby; uniwersalną opowieścią o człowieczeństwie”. W 2016 r. polska edycja Silva rerum (Wydawnictwa „Znak”) została nominowana do finału Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”.

W 2016 r. ostatnia część tetralogii Silva rerum IV opisująca oświecenie i okres rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów została opublikowana na Litwie i również stała się bestsellerem. W 2017 r. autorka została nagrodzona medalem orderu „Za zasługi dla Litwy”.

Herkus Kunčius (ur. 1965 w Wilnie) - prozaik, eseista, dramatopisarz, autor słuchowisk radiowych. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie. Pracował jako redaktor i krytyk sztuki w czasopismach kulturalnych „Krantas” i „Literatūra ir menas”. Autor około dwudziestu tomów prozy tłumaczonej m.in. na języki angielski, duński, niemiecki, rosyjski, słoweński, szwedzki.
W Polsce jego teksty były prezentowane na łamach czasopism „Literatura na świecie”, „Tekstualia” i „Korespondencja z ojcem”. Jako osobne książki w tłumaczeniu na język polski ukazały się Moja walka bambino (2001) oraz Litwin w Wilnie (2014).
Herkus Kunčius jest członkiem zarządu Polsko-Litewskiego Forum Dialogu i Współpracy im. Jerzego Giedroycia. W latach 2011–2015 był Przewodniczącym litewskiego Centrum PEN.
Laureat licznych nagród literackich. W 2019 r. odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi RP za zasługi w rozwijaniu polsko-litewskiej współpracy kulturalnej.

Ola Hnatiuk (właśc. Aleksandra Hnatiuk) (ur. 1961) - ukrainistka, tłumaczka, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Instytucie Slawistyki PAN i w Studium Europy Wschodniej Wydziału Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2006-2010 była radcą Ambasady RP w Kijowie. Aktywna tłumaczka i popularyzatorka literatury ukraińskiej w Polsce. Jej rozprawa habilitacyjna „Pożegnanie z imperium. Ukraińskie dyskusje o tożsamości” (wyd. 2003), wyróżniona została Nagrodą „Przeglądu „Przeglądu Wschodniego” (2003) i Nagrodą im. Jerzego Giedroycia (2004). Jest także autorką powieści historycznej „Odwaga i strach” (Wojnowice 2016), monografii „Ukrain’ska duchovna barokkowa pisnja” (Kijów 1994), opracowania podań i legend „Wiedźmy, czarty i święci Huculszczyzny” (Warszawa 1997), antologii (wraz z Łarysą Szost) „Stepowa legenda: antologia ukraińskiej małej formy prozatorskiej lat 1830–1930” (Warszawa 2001) oraz antologii literatury współczesnej „Rybo-wino-kur: antologia literatury ukraińskiej ostatnich dwudziestu lat” i (wraz z Katarzyną Kotyńską) zbioru „Prolog nie epilog: poezja ukraińska w polskich przekładach (pierwsza połowa XX wieku)”. Wspólnie z Bogumiłą Berdychowską wydała „Bunt Pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi”.
Wydała zbiorki poezji Ihora Kałyncia, Wasyla Holoborod’ki, a także „Historię Ukrainy” Natalii Jakowenko, eseje i powieści Jurija Andruchowycza. Jest również autorką wielu esejów i tekstów krytyczno-literackich na łamach m.in.: „Znaku”, „Kultury”, „Kresów”, „Literatury na Świecie” oraz wielu czasopism wydawanych na Ukrainie.
W 2012 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 21.11.2012, poz. 872).

Marcin Wroński – pisarz, najbardziej znany z popularnego cyklu kryminałów retro o komisarzu Zygmuncie Maciejewskim. Za swoje powieści otrzymał m.in. Nagrodę Wielkiego Kalibru i Nagrodę Artystyczną Miasta Lublin. Współpracuje z „Przekrojem”, pisze dla teatru oraz radia, jest także autorem scenariusza filmu animowanego „Ta cholerna niedziela” (2014) na motywach własnej powieści.

Ukończył studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Jego pierwsze próby literackie miały miejsce już w połowie lat 80. W latach 90. był związany z nurtem trzeciego obiegu, w tym czasie napisał i wydał w Lublinie debiutancki zbiór opowiadań „Udo Pani Nocy” (1992) oraz powieść „Obsesyjny motyw babiego lata” (1994), „mikropowieść pijacko-przygodową”, do której ilustracje wykonał Marcin Prus. Jako dziennikarz i felietonista współpracował z lubelskim Radiem TOP. Tworzył także skecze i piosenki dla prowadzonego przez siebie kabaretu pod nazwą Osoby o Nieustalonej Tożsamości.

Natalka Śniadanko (ur. 1973 we Lwowie) - znana ukraińska pisarka, tłumaczka literatury polskiej i niemieckojęzycznej, dziennikarka. Absolwentka Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu we Fryburgu. Autorka książek: Kolekcja namiętności czyli Przygody młodej Ukrainki (2001, polskie wydanie 2005), Sezonowa wyprzedaż blondynek (2005), Syndrom sterylności (2006, polskie wydanie 2008 pod tytułem Ahatanhel), Mleko z macierzanką (2007), Kraj zepsutych zabawek oraz inne podróże (2008), Owadzia huśtawka (2009, polskie wydanie 2014 pod tytułem Lubczyk na poddaszu), Herbarium kochanków (2011), Frau Müller nie zamierza płacić więcej (2013), Schludne szlaczki arcyksięcia Wilhelma (2017). Laureatka Nagrody im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego. Jej książki ukazały się w tłumaczeniach na język niemiecki, rosyjski oraz czeski. Mieszka we Lwowie.

Jurij Andruchowycz (ur. 1960 w Stanisławowie) - poeta, prozaik, eseista, tłumacz. Autor kilku tomików poetyckich, z których w Polsce wydano Piosenki dla martwego koguta (2005) i Egzotyczne ptaki i rośliny (2007) oraz licznych tomów prozy fabularnej i non-fiction, z których w polskich przekładach ukazały się: Rekreacje (1994, 1996), Erz-herz-perc (1996), Moscoviada. Powieść grozy (2000, 2004), Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową (wspólnie z Andrzejem Stasiukiem, 2000), Ostatnie terytorium (2002), Perwersja (2003), Dwanaście kręgów (2005), Diabeł tkwi w serze (2007), Tajemnica. Zamiast powieści (2008), Leksykon miast intymnych (2014), Kochankowie Justycji (2019). Poza tym w 2014 r. ukazała się przeprowadzona przez Pawła Smoleńskiego wywiad rzeka Szcze ne wmerła i nie umrze. Rozmowa z Jurijem Andruchowyczem.

WYSTAWY

„Z niepewności w niepewność: uchodźcy wojenni na Litwie podczas II wojny światowej” – wystawa fotografii Bolesława i Edmunda Zdanowskich

Po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę 1 września 1939 roku, Litwę zalały tłumy uchodźców – ludności cywilnej oraz internowanych żołnierzy polskich. Nieco później, w październiku 1939 roku, przybyli też mieszkańcy Niemiec i Związku Sowieckiego, zmuszeni przez tamtejsze władze do opuszczenia swoich krajów.

Tamte wydarzenia były ogromnym wyzwaniem dla rządu Republiki Litewskiej, ponieważ wkrótce po odzyskaniu Wilna (10 października 1939 roku) musiano już rozwiązywać wiele problemów związanych z przyjęciem nowo przybyłych osób. Do poukładania były m.in. kwestie bezpieczeństwa, rejestracji, zakwaterowania, wyżywienia, przydzielania zasiłków, świadczenia usług medycznych, opieki nad sierotami, oświaty i in. Według szacunkowych obliczeń Litewskiego Czerwonego Krzyża 2 grudnia 1939 roku zarejestrowano 18311 przybyłych osób: 3273 Litwinów, 7728 Polaków, 6860 Żydów, a w połowie stycznia 1940 roku takich osób na Litwie przypuszczalnie było już 34 939: 4173 Litwinów, 17297 Polaków, Białorusinów, Rosjan i 13469 Żydów.

W Dziale Fototeki i Dokumentacji Narodowego Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa znajduje się unikalna kolekcja 76 fotografii dokumentujących opisane wydarzenia. W celu zwrócenia uwagi społeczeństwa na ten fakt muzeum przygotowało wystawę zatytułowaną „Z niepewności w niepewność: uchodźcy wojenni na Litwie podczas II wojny światowej”, prezentującą codzienność ówczesnych uchodźców, silnie naznaczoną piętnem skomplikowanych stosunków międzypaństwowych, których echa pobrzmiewają do dziś.

Atmosferę panującą w Wilnie w końcu 1939 i na początku 1940 roku uwiecznili na swoich zdjęciach Edmund (1905–1984) i Bolesława (Tallat-Kelpšaitė, 1908–1982) Zdanowscy, którzy w 1945 roku repatriowali się do Gdyni. Córka znanej fotografki Janiny Tallat-Kelpšienė, wychowana w Kownie, przyjechała do Wilna na studia u wybitnego polskiego i litewskiego fotografika Jana Bułhaka (1876–1950), tu też została, wychodząc za mąż za Edmunda Zdanowskiego – ucznia i współpracownika samego mistrza. Zdanowscy podjęli się wykonania tej misji na zamówienie Towarzystwa Pomocy Wileńszczyźnie (Draugija Vilniaus kraštui remti). Każda fotografia jest oznaczona wklęsłym odciskiem (E.B.ZDANAUSKAI/VILNIUS), na tylnej stronie widnieje pieczęć firmowa Zdanowskich (E. Ir B. Zdanauskai / FOTO – VILNIUS / Vilniaus, g-vė 25 b. 5) oraz przyklejona karteczka z wydrukowanym sugestywnym opisem przedstawionego obrazu, sporządzonym przez przedstawiciela Towarzystwa. Zarówno same fotografie, jak i komentarze są cennym ikonograficznym źródłem wiedzy o codzienności pozostającej w cieniu wydarzeń historycznych 1939 roku, odzwierciedlającym socjalne, społeczne, kulturalne i emocjonalno-psychologiczne aspekty życia uchodźców w Wilnie.

Wystawa zachęca do zwrócenia uwagi na wartości ogólnoludzkie, dostrzeżenie znaczenia działalności organizacji i towarzystw społecznych, takich jak Czerwony Krzyż, Towarzystwo Dobroczynności Litwinów Wileńskich (Vilniaus lietuvių labdarybės draugija), Kobiecy Komitet Pomocy (Moterų globos komitetas) i in., które wyciągnęły pomocną dłoń ludziom dotkniętym nieszczęściami wojennymi.

Zbiór powiększonych historyczno-dokumentalnych fotografii Zdanowskich po raz pierwszy został pokazany w Narodowym Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa w Kownie w dniach 6.11.2014 – 18.01.2015. Na fotografiach są uwiecznieni Litwini, Polacy i Żydzi. Chciałoby się wierzyć, że większość uchodźców przeżyła wojenną zawieruchę i rozpoczęła nowe życie w swojej ojczyźnie lub poza jej granicami.

Spotkanie z historią poprzez te fotografie budzi najprzeróżniejsze uczucia. Na wielu wizerunkach zostały przedstawione dzieci w różnym wieku, co oznacza, że być może znajdą się osoby w podeszłym wieku, które – wdzięczne losowi za dar długiego życia – rozpoznają na fotografiach siebie bądź swoich bliskich.

(tekst: Vaida Sirvydaitė-Rakutienė – kuratorka wystawy, Narodowe Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa w Kownie)

Wystawa zrealizowana została dzięki uprzejmości Narodowego Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa w Kownie.

27-30.06 | wystawa plenerowa, dostępna bez limitów czasowych | Zaułek Hartwigów      
Wystawę będzie można oglądać do 31 lipca 2019 roku.        

Litewskie Stare Miasta – wystawa fotografii Romualdasa Požerskisa

Romualdas Požerskis (ur. 7 lipca 1951 w Wilnie) to jeden z najbardziej znanych litewskich fotografików, słynący z wyjątkowej wrażliwości w postrzeganiu i dokumentowaniu rzeczywistości.  Mieszka i tworzy w Kownie, gdzie od 1993 r. wykłada także historię i estetykę fotografii na Uniwersytecie Vytautasa Magnus. Od 1976 roku Požerskis jest członkiem Związku Litewskich Artystów Fotografów.

Romualdas Požerskis myśli w kategoriach projektów fotograficznych na dużą skalę, z których każdy jest narracją integralną pod względem estetycznym i dokumentalnym. Tematy wybierane przez Požerskisa, ich głęboki zasięg oraz wizualny język jego prozy dokumentalnej można określić jako epickie. Każdy z obszernych cykli fotograficznych, z jakich słynie, jest fotografowany nieprzerwanie od lat i z założenia ma być wyczerpującą opowieścią na dany temat, ale z wyraźnym spojrzeniem na człowieka. „Sztuka jest umiejętnością zbliżania się do człowieka, a nie efektem zewnętrznym lub niekontrolowanym wyrażaniem siebie” - mówi Požerskis.

W serii „Litewskie Stare Miasta” (1974–1982) autor stawia sobie bardzo ambitny cel, by pokazać relacje zachodzące pomiędzy ludźmi a miastami i utrzymać je w gatunku fotografii ulicznej, raczej rzadko spotykanej wówczas zarówno na Litwie jak i w Związku Radzieckim. Z całą precyzją estetyczną, imponującym skrótem i uwydatnioną geometrią zdjęcia Požerskisa koncentrują się na temacie: „Fakt konkretnego życia jest dla mnie bardziej interesujący niż efektywna kompozycja abstrakcyjna”. Z wyjątkową czułością i uwagą Romualdas Požerskis uwiecznia na swoich pięknych, czarnobiałych fotografiach życie przeciętnych ludzi, mieszkańców starych, zniszczonych dzielnic dużych litewskich miast.

Romualdas Požerskis nie podąża za globalną kulturą wizualną. Jego fotografia istnieje jako swego rodzaju przeciwwaga dla nowej estetyki fotograficznej, zdominowanej przez „fajny” styl dokumentalny, w którym człowiek nie jest już najważniejszym obiektem i istnieje tylko jako fotografowany obiekt. Osobliwością dzieł Požerskisa jest bowiem bardzo szczególna empatia, jaką czuje do swoich bohaterów: dzieci zamieszkujących wszystkie jego cykle („Szpital Dziecięcy”, 1976–1982), osób starszych w serii „Ostatni dom” (1983–1990), czy też dla tych, którzy mają mniej szczęścia, są niesprawiedliwie odrzucani przez społeczeństwo (seria „Radości i troski małego Alfonsa”, 1992–2005). Za to wyjątkowe podejście, Požerskisa szybko doceniono na świecie, wyróżniając go wieloma prestiżowymi nagrodami. W 1990 roku został laureatem Litewskiej Nagrody Narodowej, najwyższego na Litwie odznaczenia za osiągnięcia w dziedzinie kultury. W 1994 roku mianowano go Artystą FIAP (Federacja Międzynarodowej Sztuki Fotograficznej w Szwajcarii). W 2004 roku Požerskisa otrzymał nagrodę im. Alfreda Toepfera, mecenasa sztuki z Hamburga, za wkład w rozwój i popularyzację kulturowego dziedzictwa Centralnej i Wschodniej Europy.

Wystawa zrealizowana dzięki uprzejmości autora, przy współpracy ze Stowarzyszeniem Fotografów Litewskich.

27-30.06 | 10.00 - 20.00  | Warsztaty Kultury, Grodzka 5a – parter     
Wystawę będzie można oglądać do 31 lipca 2019 roku.        

Peekaboo / wystawa polskiej, litewskiej i ukraińskiej współczesnej ilustracji dla dzieci

Trudno przecenić znaczenie książek w rozwoju dziecka. To dzięki książce dziecko po raz pierwszy styka się ze sztuką, z literaturą i z obrazem. Dlatego tak ważne jest, by książki, które proponujemy naszym dzieciom, były zaprojektowane mądrze i pięknie, tak by inspirować, pobudzać wyobraźnię, rozwijać wrażliwość, kształtować zmysł estetyczny, a także zachęcać do stawiania pytań i szukania odpowiedzi.

Polska ilustracja książkowa ma bogatą, prawie dwusetletnią tradycję. W latach 1950–1980 polska ilustracja dla dzieci święciła triumfy na świecie, a nasze książki były zauważane i nagradzane. Ceniono je za artystyczną swobodę, bogactwo formy, nowatorskie podejście. Ten ilustratorski fenomen tworzyli najwybitniejsi ówcześni polscy artyści, twórcy Polskiej Szkoły Plakatu – Roman Cieślewicz, Janusz Stanny, Henryk Tomaszewski czy Jan Młodożeniec. Wtedy zaczęto też mówić o zjawisku „polskiej szkoły ilustracji”.

Od przeszło dekady obserwujemy w Polsce ponowny rozkwit rynku książek dla dzieci. Powstały liczne niewielkie wydawnictwa, które podjęły ryzyko wydawania nowatorskich, artystycznie innowacyjnych książek. Ich awangardowe formy zostały dostrzeżone na świecie. Od kilku lat polskie książki regularnie zdobywają̨ najważniejsze międzynarodowe nagrody dla książki dziecięcej, takie jak m.in. Bologna Ragazzi Award.

Bardzo podobne procesy zachodzą w ukraińskiej i litewskiej literaturze dziecięcej. Książki ilustrowane zarówno przez doświadczonych jak i dopiero rozpoczynających karierę grafików zdobywają nagrody w międzynarodowych konkursach. Są wydawane przez polskich wydawców. Mamy nadzieję, że nasza wystawa i związane z nią wydarzenia zaowocują nowymi wspólnymi przedsięwzięciami.

Wystawa „Peekaboo” w Warsztatach Kultury w Lublinie zaprezentuje książki 15 polskich, 5 litewskich i 5 ukraińskich ilustratorów. Wybór książek pokazuje innowacyjność formy, artystyczną ekspresję, różnorodność i pomysłowość artystów, a angażująca do wspólnych działań aranżacja wystawy bez wątpienia zachęci do zainteresowania literaturą kolejne rzesze młodych czytelników.

Ilustratorzy biorący udział w wystawie:

Agrafka Studio (Romana Romanyshyn i Andriy Lesiv), Edgar Bąk, Katarzyna Bogucka, Oksana Bula, Iwona Chmielewska, Robert Czajka, Inga Dagile, Polina Doroshenko, Emilia Dziubak, Małgorzata Gurowska, Monika Hanulak, Marta Ignerska, Rasa Jančiauskaitė, Kęstutis Kasparavičius, Aušra Kiudulaite, Marianna Oklejak, Paweł Pawlak, Ola Płocińska, Mariana Prokhasko, Dawid Ryski, Anna Sarvira, Elena Selena, Piotr Socha, Studio Acapulco (Agata Dudek i Małgorzata Nowak), Marianna Sztyma

Kuratorka: Ewa Solarz

Organizator: Warsztaty Kultury w Lublinie

Partnerzy: Litewski Instytut Kultury, Klub Ilustratorów Pictoric (Ukraina)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Kiedy: czerwiec – październik; wernisaż: 23 czerwca 2019

Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7
 

Warsztaty towarzyszące wystawie:

„Postaci z ręki“ – warsztaty plastyczne w oparciu o książkę „Small Poems for Little Once“ litewskiej ilustratorki Rasy Jančiauskaitė
Rasa Jančiauskaitė to graficzka i ilustratorka pochodząca z Wilna. Pracuje nad książkami dla dzieci oraz innymi projektami ilustracyjnymi. Rasa uczy również w szkołach projektowania. Jako ilustratorka aktywnie uczestniczy w konkursach i wystawach artystycznych na całym świecie - Bologna children's book fair we Włoszech, Sharjah Children’s Reading Festival w Zjednoczonych Emiratach Arabskich oraz międzynarodowy konkurs na projekt ilustrowanej książki dla dzieci JASNOWIDZE w Polsce. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie oraz w ISIA Urbino we Włoszech i École Estienne w Paryżu.

Warsztat dla dzieci w wieku 5-10 lat wraz z opiekunami. Zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny na www.innebrzmienia.eu
Warsztaty będą tłumaczone na język polski. Możliwość tłumaczenia na PJM.

29.06 | 11.00 - 12.30  | Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7

„Pop-up! Rozkładanki“ – warsztaty tworzenia trójwymiarowych ilustracji z litewską ilustratorką Eleną Seleną
Elena Selena to młoda artystka pochodząca z Litwy. Kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, a następnie kontynuowała naukę w École Estienne w Paryżu. Od czterech lat wyposażona w nożyczki Elena Selena tworzy wyszukane przestrzenne ilustracje pop-up. Wśród jej prac są prezentowane na wystawie - „Jardin Bleu” i „Jungle” opublikowane przez francuskie wydawnictwo Gallimard Jeunesse.

Warsztat rodzinny dla dzieci w wieku 5-7 lat wraz z opiekunami. Zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny na www.innebrzmienia.eu
Warsztaty będą tłumaczone na język polski. Możliwość tłumaczenia na PJM.

29.06 | 13.00 - 14.30  | Vivo! Lublin, Unii Lubelskiej 2

„Pop-up! Rozkładanki“ – warsztaty tworzenia trójwymiarowych ilustracji z litewską ilustratorką Eleną Seleną
Elena Selena to młoda artystka pochodząca z Litwy. Kształciła się w Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, a następnie kontynuowała naukę w École Estienne w Paryżu. Od czterech lat wyposażona w nożyczki Elena Selena tworzy wyszukane przestrzenne ilustracje pop-up. Wśród jej prac są prezentowane na wystawie - „Jardin Bleu” i „Jungle” opublikowane przez francuskie wydawnictwo Gallimard Jeunesse.

Warsztat dla dzieci w wieku 10-12 lat. Zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny na www.innebrzmienia.eu
Warsztaty będą tłumaczone na język polski. Możliwość tłumaczenia na PJM.

30.06 | 10.30 - 12.00  | Warsztaty Kultury w Lublinie, ul. Grodzka 7

„Postaci z ręki“ – warsztaty plastyczne w oparciu o książkę „Small Poems for Little Once“ litewskiej ilustratorki Rasy Jančiauskaitė
Rasa Jančiauskaitė to graficzka i ilustratorka pochodząca z Wilna. Pracuje nad książkami dla dzieci oraz innymi projektami ilustracyjnymi. Rasa uczy również w szkołach projektowania. Jako ilustratorka aktywnie uczestniczy w konkursach i wystawach artystycznych na całym świecie - Bologna children's book fair we Włoszech, Sharjah Children’s Reading Festival w Zjednoczonych Emiratach Arabskich oraz międzynarodowy konkurs na projekt ilustrowanej książki dla dzieci JASNOWIDZE w Polsce. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie oraz w ISIA Urbino we Włoszech i École Estienne w Paryżu.

Warsztat dla dzieci w wieku 5-10 lat wraz z opiekunami. Zapisy poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny na www.innebrzmienia.eu
Warsztaty będą tłumaczone na język polski. Możliwość tłumaczenia na PJM.

30.06 | 12.30 - 14.00  | Vivo! Lublin, Unii Lubelskiej 2
 

SŁOWOBRANIE

Słowobranie to kluboksięgarnia i czytelnia wydawnictw z krajów Partnerstwa Wschodniego, Rosji i Polski, poświęconych kulturze, muzyce i sztuce współczesnej. W tym roku oferta wydawnicza poszerzona została o przegląd literatury litewskiej jaka w ostatnich latach pojawiła się na polskim rynku książki. Zgromadzona literatura dostępna będzie do kupienia i/lub przeczytania na miejscu.           

27-30.06 | 12.00-23:00 | Klub festiwalowy, Błonia

WSTĘP WOLNY na wszystkie wydarzenia

* Wydarzenia oznaczone gwiazdką (*) tłumaczone są na polski język migowy (PJM).