Miasto kontynuuje walkę ze smogiem. Podobnie jak w poprzednich latach Lublin podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. To przede wszystkim realizacja programów oferujących wsparcie w procesie wymiany źródeł ciepła na paliwa stałe oraz edukacja ekologiczna mieszkanek i mieszkańców na temat szkodliwości smogu.
– Jak co roku, realizujemy liczne przedsięwzięcia na rzecz walki ze smogiem w naszym mieście. Wśród nich ważne miejsce zajmują działania edukacyjne skierowane do mieszkanek i mieszkańców Lublina, które mają na celu zwiększenie świadomości ekologicznej i zachęcenie do włączania się w dbanie o czystość powietrza, którym wspólnie oddychamy. Każdy z nas może się do tego przyczynić, między innymi wymieniając stary piec na bezpieczne dla środowiska źródło ogrzewania, dbając o zieleń czy wybierając ekologiczne środki transportu – mówi Artur Szymczyk, Zastępca Prezydenta Miasta Lublin ds. Inwestycji i Rozwoju.
Od 2013 roku mieszkańcy mogą korzystać z miejskiego Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE) oferującego dofinansowanie do wymiany pieców i kotłów na paliwo stałe na inne bardziej ekologiczne systemy – ogrzewanie elektryczne, pompy ciepła, ogrzewanie gazowe, ogrzewanie olejowe, system hybrydowy (z wyłączeniem systemów opartych na paliwach stałych) lub podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. Aby przystąpić do PONE należy złożyć wniosek o udzielenie dotacji do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin. Wnioski przyjmowane są przez cały rok, a wysokość dofinansowania może wynosić do 50% poniesionych kosztów. Mieszkańcy zainteresowani skorzystaniem z dofinansowania po złożeniu wniosku powinni wstrzymać się z wymianą systemu ogrzewania do momentu, w którym pracownicy urzędu protokolarnie potwierdzą, że likwidowane źródło grzewcze jest jedynym źródłem ogrzewania dla danej nieruchomości. Przez 10 lat funkcjonowania Programu wypłacono dotacje w wysokości ponad 6,7 mln zł, dzięki czemu udało się zlikwidować łącznie około 940 pieców i kotłów. W samym 2023 roku na likwidację 88 pieców i kotłów Miasto przekazało mieszkańcom kwotę ponad 1 mln zł.
Wsparcie do wymiany systemów ogrzewania na paliwo stałe oferuje także Program „Ciepłe Mieszkanie”, finansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie. Miasto pozyskało na ten cel kwotę 2,3 mln zł. Program przewiduje dotację do wymiany nieefektywnych źródeł ciepła w lokalach znajdujących się w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych. O dofinansowanie mogą ubiegać się właściciele lub współwłaściciele takich lokali, spełniający określone kryteria dochodowe, od których uzależniona jest wysokość wsparcia. W ramach przyznanych środków uczestnicy, poza wymianą pieca lub kotła, będą mogli wykonać także nową instalację centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, wymianę okien i drzwi oraz wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Do kosztów objętych dofinansowaniem kwalifikuje się również koszt przygotowania dokumentacji projektowej przedsięwzięcia. Nabór wniosków będzie realizowany do 31 grudnia 2024 roku.
Więcej informacji o programach PONE i „Ciepłe Mieszkanie” można uzyskać w Wydziale Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin oraz na stronie srodowisko.lublin.eu w zakładce „Powietrze w mieście”.
Straż Miejska Miasta Lublin w ramach EkoPatrolu przeprowadza kontrole na terenie miasta m.in. w zakresie spalania w piecach niedozwolonych substancji, czy spalania odpadów na wolnym powietrzu. W 2023 roku przeprowadzono 952 kontrole oraz wystawiono 45 mandatów karnych na kwotę ponad 9 tys. zł. W najbliższym czasie Strażnicy Miejscy wspólnie z pracownikami Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin, w oparciu o wytyczne ze szkoleń prowadzonych w bieżącym roku przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, rozpoczną także kontrole w ramach Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Równolegle z czynnościami kontrolnymi stale prowadzone są działania edukacyjno-informacyjne, m.in. na temat prawidłowej techniki palenia w piecach czy możliwości przystąpienia do programów dotacyjnych. Ponadto EkoPatrol dysponuje dronem, który jest pomocniczo wykorzystywany do przeprowadzania kontroli i analizy zanieczyszczeń powietrza w mieście.
Miasto kontynuuje także edukację mieszkańców w zakresie ochrony powietrza. W okresie grzewczym lubelskie szkoły otrzymują podręczne pyłomierze oraz materiały edukacyjne, które nauczyciele wykorzystują podczas lekcji przyrody. W czasie zajęć uczniowie wykonują pomiary stężenia pyłów zawieszonych PM1, PM2,5, PM10, temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego oraz wilgotności powietrza, dzięki czemu dowiadują się jakie czynniki wpływają na jakość powietrza. Zestawy są przekazywane do szkół na okres miesiąca. Obecnie akcja edukacyjna jest prowadzona w Szkołach Podstawowych nr: 3, 11, 14, 46, 48 i 50.
Szereg działań edukacyjnych Miasto zrealizowało w tym roku, w ramach projektu „Mieszkańcy Lublina dbają o powietrze” dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Powstały m.in. krótkie filmy edukacyjne „Poczuj klimat miasta. Nic więcej”, dotyczące ochrony powietrza i działań, jakie każdy może podejmować, by zmniejszyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Spoty dostępne są na miejskim kanale YouTube oraz na stronie srodowisko.lublin.eu w zakładce Edukacja ekologiczna. W związku z tym, że Lublin jest w tym roku Europejską Stolicą Młodzieży, w pracach nad realizacją filmów wzięły udział młode mieszkanki i mieszkańcy naszego miasta.
W ramach obchodów ESM Lublin 2023 odbył się także ekologiczny konkurs filmowy „Rymuję – powietrze ratuję” adresowany zarówno do dzieci, młodzieży, jak i dorosłych mieszkających na terenie naszego miasta. Zadanie konkursowe polegało na stworzeniu krótkiego filmu o tematyce związanej z ochroną powietrza. Filmy z autorskim wierszem, piosenką czy tekstem dotyczącym ochrony powietrza mogły być zrealizowane w dowolnej formie, m.in. animowanej, teledysku, reportażu, filmu fabularnego lub dokumentalnego. W październiku i listopadzie odbyły się ponadto warsztaty dla dzieci i młodzieży poruszające tematykę ochrony powietrza. Uczniowie 4 lubelskich szkół - SP nr: 16, 28, 38 i 39 wzięli udział w łącznie 40 spotkaniach.
Jesienią przeprowadzona została także kampania plakatowa w miejskich autobusach informująca mieszkańców i mieszkanki Lublina o zaletach poruszania się komunikacją publiczną. Dodatkowo, w ramach współpracy z organizacjami pozarządowymi odbyła się także akcja informacyjna poruszająca tematy uchwały antysmogowej, programów dotacyjnych oraz obowiązku złożenia deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Podejmowane działania obejmowały, m.in. przeprowadzenie kampanii informacyjnej w mediach społecznościowych oraz warsztaty edukacyjne dla mieszkańców.
Mieszkańcy mają także możliwość na bieżąco sprawdzać informacje o jakości powietrza w Lublinie. W tym zakresie Miasto współpracuje z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska i jest współużytkownikiem automatycznej stacji monitoringu powietrza znajdującej się przy ul. Obywatelskiej 13. Wyniki pomiarów są publikowane między innymi na stronie internetowej Miasta Lublin lublin.eu/lublin/powietrze, na stronie internetowej GIOŚ powietrze.gios.gov.pl, a także poprzez aplikację „Jakość powietrza w Polsce”. Dane o jakości powietrza są aktualizowane co godzinę. W sezonie grzewczym informacje te są także udostępniane na wyświetlaczach przy przystankach komunikacji miejskiej.
