Urządzenia elektryczne i elektroniczne stanowią nieodzowny element naszego codziennego życia. W każdym domu ich ilość waha się od kilku do nawet kilkunastu. Nikt teraz nie wyobraża sobie życia bez lodówki, pralki, telewizora, żelazka, telefonu czy komputera. W porównaniu z tym, co było kiedyś, gdy w domach znajdowały się 2-3 urządzenia, teraz zauważamy znaczny wzrost ich ilości oraz coraz krótszy okres użytkowania takich urządzeń. Kupowanie nowych urządzeń ma związek na pewno ze zużyciem już wysłużonych sprzętów, ale również z wymianą jeszcze sprawnego sprzętu na nowszy lub bardziej oszczędny model.
Aspekty te wpływają na znaczny i postępujący wzrost ilości produkowanych odpadów elektrycznych i elektronicznych. Jest to o tyle niebezpieczne, że w tego rodzaju odpadach znajdują się substancje i materiały, które stanowią poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego, zwierząt oraz człowieka. Jest to bardzo ważne, aby każdy z nas był świadomy zagrożeń, jakie niosą za sobą zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, ponieważ my wszyscy jesteśmy ich wytwórcami. Każdego roku w Polsce produkowane jest około trzystu tysięcy ton odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, z czego większość trafia na składowiska, lub co gorsza na dzikie wysypiska w lasach, parkach czy przydrożnych rowach.
Dlaczego Elektroodpady są niebezpieczne?
Elektroodpadami są wszystkie zepsute, zużyte lub niepotrzebne sprzęty, które do działania potrzebują prądu lub pól elektromagnetycznych. Jest to specyficzna grupa urządzeń i odpadów, ze względu na ich właściwości oraz skład. Większość z nich w swoim składzie posiada pierwiastki i substancje, które są bardzo szkodliwe dla zdrowia i życia człowieka oraz dla środowiska naturalnego. Szkodliwe substancje pochodzące z elektroodpadów mogą bezpośrednio dostawać się do organizmu człowieka, ale również pośrednio, to znaczy na początku dostają się do środowiska naturalnego (wód, gleby czy powietrza), następnie przedostaje się do roślin i zwierząt a następnie są wchłaniane przez człowieka.
KADM – występuje np. w bateriach urządzeń elektrycznych. Wchłonięty do organizmu odkłada się w nerkach i wątrobie. Może powodować uszkodzenie nerek, wątroby, jelit, odwapnienia kości oraz zaburzenia krążenia, co może doprowadzić do niedokrwistości i choroby nadciśnieniowej;
RTĘĆ – jest ona składnikiem np. wyświetlaczy ciekłokrystalicznych, termostatów, wyłączników, baterii, lamp fluorescencyjnych i świetlówek. Bezpośrednio wchłonięta do organizmu, lub pośrednio poprzez korzystanie ze środowiska naturalnego, do którego przedostała się rtęć, może powodować pogorszenie wzroku, zaburzenia słuchu, mowy, kondycji ruchowej. W przypadku ostrego zatrucia objawami mogą być konwulsje, drgawki, paraliżktóre mogą prowadzić do śmierci, oraz głuchota lub ślepota;
ZWIĄZKI BROMU – stosowane są m.in. w komputerach. Po wchłonięciu do organizmu człowieka powoduje schorzeniu układu neurologicznego oraz rozrodczego. Zatrucie związkami bromu może objawiać się nudnościami, bólami brzucha, zamroczeniami, porażeniem a nawet śpiączką;
PCB (polichlorobifenyle) – występują one w izolacjach urządzeń oraz w układach chłodzących. Po dostaniu się do organizmu żywego odkładają się w tkance tłuszczowej. Mogą powodować krwotoki z przewodu pokarmowego, uszkodzenie wątroby, układu immunologicznego, rozrodczego, nerwowego, oraz mogą znacząco hamować rozwój niemowląt;
LIT – wykorzystywany do produkcji baterii i akumulatorów. Niekorzystnie wpływa na układ nerwowy, krwionośny, pokarmowy oraz moczowy. Powoduje choroby skóry i niedoczynność tarczycy;
R-12 (freon) – stosowany w lodówkach i klimatyzatorach, ponieważ ma funkcję chłodzącą. Po przedostaniu się do atmosfery poprzez nieszczelne układy chłodzące powodują bardzo rozległe i nieodwracalne niszczenie warstwy ozonowej. Od 1998 roku jest zakaz stosowania freonu w urządzeniach elektrycznych;
AZBEST – szeroko wykorzystywany, jako materiał izolacyjny, ze względu na bardzo słabe przewodnictwo ciepła i prądu. Zagrożenie stwarzają włókna azbestu, a w szczególności te poniżej 0,1µm, które wnikają do organizmu poprzez drogi oddechowe, osadzają się w większości w płucach, wbijają się w nie i w wyniku wieloletniej ich obecności mogą powodować tworzenie się komórek nowotworowych,
OŁÓW – może występować w lampach, świetlówkach, bateriach, akumulatorach. W organizmie osadza się w układzie kostnym, mózgu, nerkach i wątrobie. Ma silne działanie neurotoksyczne i rakotwórcze. Szczególnie niebezpieczny jest dla dzieci i młodzieży;
NIKIEL – podobnie jak kadm i lit wykorzystywany jest do produkcji baterii i akumulatorów. Wchłonięty do organizmu może powodować uszkodzenie błon śluzowych, zmiany w składzie szpiku kostnego oraz przyśpieszać zmiany nowotworowe;
CHROM – używany jest do powlekania elementów metalowych. Związku chromu mają działanie rakotwórcze i mutagenne i mogą powodować schorzenia układu pokarmowego i oddechowego oraz zmiany skórne.
Co można zaliczyć do Elektroodpadów?
Elektroodpady (według oficjalnego nazewnictwa Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny – ZSEE) to wszystkie zepsute, zużyte, niepotrzebne, przestarzałe, zniszczone urządzenia, które do działania wymagają podłączenia prądu elektrycznego lub włożenia baterii. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny można podzielić na 10 podstawowych grup:
Wykaz na podstawie załącznika do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.
Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego:
Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego:
Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny:
A. Scentralizowane przetwarzanie danych:
B. Komputery osobiste:
Sprzęt audiowizualny:
Sprzęt oświetleniowy:
Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych:
Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy:
Wyroby medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych i skażonych produktów:
Przyrządy do nadzoru i kontroli:
Automaty do wydawania:
Sprzęt elektryczny i elektroniczny musi być specjalnie oznakowany. Każde urządzenie zasilane prądem lub bateriami powinno być oznakowane takim symbolem:
Oznaczenie to przypomina o selektywnym zbieraniu tego typu odpadów oraz zakazie pozbywania się go łącznie z innymi frakcjami odpadów. Produkt ten jest szkodliwy dla środowiska.
Oznaczenie to informuje, że produkt ten spełnia określone warunki ustalone przez Unię Europejską dotyczące bezpieczeństwa dla osoby użytkującej, oraz środowiska naturalnego.
Korzyści płynące z recyklingu Elektroodpadów:
Co zrobić z Elektroodpadami?
Możliwości zagospodarowania zużytego sprzętu AGD i RTV:
Mieszkaniec może NIEODPŁATNIE przekazać zużyty sprzęt do wyznaczonych miejsc na terenie miasta gdzie ustawione są specjalistyczne, oznakowane pojemniki. Miejsca ustawienia pojemników:
Punkty zbiórki obsługiwane przez firmę Polska Korporacja Recyklingu Sp. z o.o.:
Sześć punktów mobilnych:
Lokalizacja pojemników na małe elektroodpady:
Zakup kontenerów i pojemników został sfinansowany w ramach projektu: „Utworzenie miejskiego systemu zagospodarowania elektrośmieci we Lwowie na podstawie doświadczeń Miasta Lublin”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska - Białoruś - Ukraina 2007-2013.. Szerzej o projekcie tutaj.
Mieszkańcy Lublina mogą skorzystać z BEZPŁATNEJ usługi odbioru elektroodpadów gabarytowych bezpośrednio z mieszkań/domów, takich jak pralki, lodówki, piekarniki, kuchenki czy zmywarki, a przy okazji także mniejszych urządzeń – telefonów, drukarek, telewizorów, żelazek czy mikrofalówek itp.
Oferowana usługa odbioru elektrośmieci z domu jest wyjątkowo prosta, wystarczy wypełnić formularz na stronie www.odbiorydomowe.pl lub zadzwonić 573 269 484 i przekazać wszystkie niezbędne szczegóły (adres, numer telefonu do kontaktu oraz ilość i rodzaj sprzętu). Odbiory realizowane są od poniedziałku do piątku w godzinach między 8-18, a termin oczekiwania w uzgodnionym terminie, wynosi maksymalnie do 5 dni roboczych.
Ważne by, odpowiednio przygotować sprzęt odłączając go od instalacji i upewniając się, że jest kompletny (czyli sprzęt nie może mieć wymontowanych części ani kabla zasilającego).
Zlecenia nie będą realizowane jeśli zgłoszone elektroodpady będą pozostawione koło/w/ wiaty śmietnikowej ogólnodostępnej czy przed blokiem wielorodzinnym.
Punkty zbiórki obsługiwane przez firmę helios recykling:
Efektywne i ekologiczne postępowanie ze sprzętem elektrycznym i elektronicznym, czyli w jaki sposób można ograniczyć ilość elektroodpadów: