Żywotnik zachodni

Żywotnik zachodni (tuja) łac. Thuja occidentalis L.

Opis: Drzewo w dość szybko rosnące na pierwszych etapach rozwoju, wysokości do 25 m. Korona młodych okazów wąskostożkowata lub kolumnowa, o rzadkim ugałęzieniu, u starszych drzew cylindryczna. Pień pokryty brązową, włókniście łuszczącą się korowiną. Gałązki silnie spłaszczone, gęsto pokryte łuskowatymi igłami, z wierzchu zielone, od spodu jaśniejsze i matowe, bez woskowego nalotu. Na zimę gałązki zwykle brunatnieją. Na pędach wierzchołkowych (u młodych okazów) łuskowate igły są odstające, rozmieszczone rzadko, długości do 4 mm, na gałązkach silnie przylegające, tępo zakończone, długości około 2,5 mm. Łuski brzuszne i grzbietowe opatrzone wyraźnymi gruczołkami. Szyszki długości 8-10 mm, jasnoszare, złożone z 8-10 łusek, osadzone na krótkich rozgałęzieniach bocznych.

Występowanie: Północno-wschodnie obszary Ameryki Północnej od Nowej Szkocji poprzez Quebec po Appalachy i Nizinę Hudsońską. Najliczniej występuje w północnej części zasięgu na terenie Kanady, gdzie rośnie na nizinach, bardzo często w dolinach rzek. Tam tworzy jednogatunkowe lasy lub występuje razem z choiną kanadyjską i sosną wejmutką. Preferuje klimat chłodny i wilgotny, żyzne i wilgotne gleby z zawartością w węglanu wapnia. W młodości odznacza się szybkim wzrostem, lecz tempo wzrostu maleje po 15-20 latach. Do Europy (Francja) sprowadzony już w 1545 roku jako pierwsze drzewo północnoamerykańskie. W Polsce zadomowiony, bardzo często sadzony w parkach, ogrodach i przy domach. W miastach żywotnik zachodni rośnie nawet przy dużym zanieczyszczeniu powietrza. W naszych warunkach w wieku 30-40 lat osiąga wysokość do 15-17 m. 150-letnie drzewa w Arboretum Kórnickim dorastają do 22 m wysokości i 40-50 cm średnicy pnia.

Znaczenie i zastosowanie: Drewno żywotnika zachodniego jest bardzo lekkie, miękkie, żółtawo zabarwione, pozbawione żywicy, jednak niezwykle trwałe i odporne na gnicie (znacznie trwalsze niż dębowe). Żywotnik zachodni znajduje szerokie zastosowanie nie tylko w zadrzewieniach cmentarnych, lecz także w parkach miejskich, w zieleni osiedlowej i przydomowej. Szczególnie cenne dla kompozycji parkowych są liczne jego odmiany. Wiele z nich tworzonych i rozmnażanych jest w szkółkach już od XIX w.

Właściwości lecznicze: Cała roślina trująca. Czynnikiem toksycznym jest tujon. Działa silnie drażniąco miejscowo na błony śluzowe i skórę. Działa pobudzająco, a następnie depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, uszkadza narządy miąższowe (wątrobę, nerki), ma depresyjny wpływ na serce.